خلاصه مطالعات امکان‌سنجی (طرح توجیهی) احداث آکواریوم شهری و پارک آبزیان

مقدمه 

در کشورهای پیشرفته، توسعه تفریحات علاوه بر مسئله سرگرمی و فراغت، به منظور جلوگیری از مشکلات جسمانی و روانی مردم مورد توجه قرار گرفته است. مراکز تفریحی مدرن با تلفیق آموزش و بازی برای کودکان زمینه شکوفایی استعدادهای آنان را فراهم کرده و مراکز این‌چنین تبدیل به مراکز استعدادیابی برای کشورها شده‌اند.
یکی از مراکز تفریحی که طرفداران زیادی در جهان دارد ولی هنوز در کشور ما بصورت جدی مورد بررسی قرار گرفته نشده است "آکواریوم بزرگ شهری" است. آکواريوم‌هاي آب شور بهترين مکان براي مشاهده زيبائي‌هاي خیره کننده اعماق درياها مي‌باشند. برای دیدن این جاذبه توریستی سالانه میلیون‌ها نفر برای قدم زدن در این آکواریوم و دیدن تصاویر طبیعی از هزاران موجود دریایی راهی آن می‌شوند. نکته مهم اینجاست که احداث چنین آکواریومی نیاز به همجواری با دریا ندارد و در بسیاری از شهرهای دنیا به دور از دریا یا دریاچه احداث شده است. عموما آکواریوم‌های شهری با برنامه‌های تحقیقاتی و آموزشی دانشگاه‌ها، ایستگاه‌های بیولوژیکی و موسسات دریایی در ارتباط و تعامل هستند.
 امروزه به یاری تحقیقات و پیشرفت‌های روز افزون در زمینه نگهداری از آبزیان در محیط‌های مصنوعی توانایی نگهداری از اغلب گونه‌های دریایی و لذت بردن از آن برای بشر فراهم گردیده است. بر اساس تحقیقات صورت گرفته از آنجایی که آکواریوم‌ها به خصوص آکواریوم‌های آب شور در کاهش استرس، ضربان قلب و ایجاد حس آرامش بسیار موثر می‌باشند، در تعدادی از بزرگترین مراکز تجاری و تفریحی دنیا از اکواریوم‌ها با هدف جذب حداکثری مردم و به عنوان عاملی موثر در راستای ایجاد محیطی زيبا و آرامش بخش و افزایش زمان حضور مردم در مجموعه استفاده می شود. همچنین در بسیاری از کلینیک‌های درمانی نیز از آکواریوم در سالن‌های انتظار در جهت کاهش استرس بیماران استفاده می شود.
در ادامه خلاصه‌ای از مطالعات امکان‌سنجی (طرح توجیهی) احداث آکواریوم شهری ارائه شده است.

معرفی خدمات

 آکواریوم‌ شهری یا اوشناریوم، به مجموعه‌ای از آکواریوم‌ها، حوضچه‌ها و مخازن نمایشی ماهی‌ها و آبزیان در مقیاس بسیار بزرگ گفته می‌شود که از پدیده‌های دنیای مدرن هستند.
معمولا یک آکواریوم شهری مجموعه‌ای از آکواریوم‌های بزرگ و کوچک با فرم‌ها و اشکال مختلف است و با توجه به وسعت مجموعه صدها یا هزاران گونه مختلف از آبزیان را نمایش می‌گذارد. در یک دسته‌بندی کلی در اوشناریوم‌ها، پستاندران دریایی، کوسه‌ها و تلفیقی از گونه‌های خاص و عمومی به نمایش گذاشته می‌شوند، برخی از اوشناریوم‌ها گونه‌های بسیار خاص با شرایط نگهداری پیچیده را نیز به نمایش می‌گذارند، مثل آکواریوم جورجیا که کوسه نهنگ که یکی از بزرگترین گونه‌های شناخته شده اقیانوس است را در معرض تماشای عموم قرار داده است، ساخت چنین مجموعه‌هایی با توجه به نیاز‌های مختلف گونه‌ها، پیچیدگی‌های خاص خود را دارد و با توجه به وسعت پروژه و گونه‌های موجود هزینه‌هایی بسیار متفاوت را از 5 میلیون تا بیش از یک میلیارد دلار را در دنیا به خود اختصاص داده‌اند، اما علاقه فطری انسان‌ها به طبیعت اقیانوس و موجودات آن همواره موفقیت این مجموعه‌ها را در پی داشته و در اغلب موارد سرمایه‌گذاران را ترغیب به سرمایه‌گذاری در این زمینه نموده است.
آکواریوم‌های شهری بر اساس جنس آب، دما و نوع جانوران به شرح زیر طبقه‌بندی می‌شوند:
• جنس آب (آب شور و شیرین)
• دما (آبِ سرد و گرم)
• سکنه (جمعیتی، بی مهرگان، گوشت‌خوار)
می‌توان عملکرد‌های اصلی مجموعه را در مقیاس کلان در سر فصل‌های زیر خلاصه کرد:
الف) مجموعه تفریحی:
- آکواریوم تونلی و آکواریوم‌های کوچک
- فضاهای سبز
- برکه‌ها و آب‌نماها
- استخر آبزیان بازیگر
ب) مجتمع خدماتی:
- رستوران و کافی‌شاپ
- فروشگاه‌های عرضه مواد خوراکی
- خدمات عکاسی
- سرویس‌های بهداشتی و رفاهی
بر اساس فهرست فوق و مراکز و تاسیسات پیش‌بینی شده، بخش‌های مختلف مجتمع موجودات آبزی به شرح زیر می‌باشد:
- ساختمان آکواریوم مرکزی:
شامل استخرها و تونل‌های شیشه‌ای، با استعداد جمع‌آوری هزاران گونه ماهی‌های آب شیرین و شور می‌باشد.
- استخر موجودات بازیگر:
در مجتمع برای موجودات بازیگر مکانی با جایگاه برای بازدیدکنندگان در نظر گرفته شده است، این مراکز برای نگهداری و تربیت و تکثیر دلفین، شیر دریایی و ... پیش‌بینی شده است.
- مراکز رفاهی:
برای رفاه بازدیدکنندگان در نظر گرفته شده که دارای سرویس‌های خدماتی و رفاهی شامل (رستوران تابستانی و زمستانی، فروشگاه‌ها، سرویس‌های بهداشتی و عکاسی) خواهد بود.
- مرکز تاسیسات و خدمات عمومی:
مراکز تاسیسات و خدمات عمومی مجتمع به صورت یک مجموعه در پارک آبزیان پیش‌بینی گردیده که دارای انبار و تعمیرگاه و قسمت کشیک بوده و اتاقهای کنترل تاسیسات آبرسانی و برق و ارتباطات و خدمات عمومی را در بر خواهد گرفت.
ظرفیت اسمی این مجتمع، ارائه خدمات به 800 نفر در روز برای بازدید از آکواریوم‌ها‌، 300 نفر در روز برای رستوران‌های مجموعه، 500 نفر در روز برای نمایش آبزیان بازیگر، 200 نفر در روز برای خدمات فروشگاهی و 400 نفر در روز برای عکاسی بازدیدکنندگان در نظر گرفته شده است.

 معرفی کد آیسیک و کد تعرفه گمرکی

  طرح مذکور خدماتی می‌باشد و کد آیسیک و کد تعرفه گمرکی ندارد.

مزیت‌های خدمات

 اوشناریوم‌ها در واقع هم محلی برای تفریح و سرگرم‌شدن مردم و هم مرکزی برای مطالعات و تحقیقات علمی محسوب می‌شوند. تعدادی از اوشناریوم‌ها با برنامه‌های تحقیقاتی و آموزشی دانشگاه‌ها، ایستگاه‌های بیولوژیکی و موسسات دریایی در ارتباط هستند. این امر هم در گسترش علوم‌دریایی و زیست‌محیطی موثر بوده و هم محیطی را برای پژوهشگران جوان و علاقمند به این موضوعات فراهم می‌آورد. علاوه بر این، وجود چنین آکواریوم‌های عظیمی در هر کشور، رقابت در بازار توریسم را امکان‌پذیر می‌سازد.
بسیاری از اوشناریوم‌ها از تمام ظرفیت‌های وال‌ها و دلفین‌ها برای یادگیری استفاده می‌کنند که به این ترتیب برنامه‌های سرگرم‌کننده ویژه‌ای را برای عموم به نمایش می‌گذارند. این برنامه‌ها می‌تواند در قالب اجرای برنامه‌های نمایشی از حیوانات آموزش‌دیده و یا برنامه‌های تعاملی که شامل تماس مستقیم تماشاچیان با حیوانات است، باشد. 

بررسی بازار

  مجموعه‌های اوشناریوم، امروزه یکی از جاذبه‌های توریستی پذیرفته شده در سرتاسر جهان می‌باشند به طوری که هر ساله تعداد زیادی توریست را از سراسر دنیا را به کشورهای دارای آکواریوم می‌کشاند.
آکواریوم بزرگ جورجیا در سال بازگشایی خود، میزبان 3 میلیون بازدیدکننده بود. همچنین این آکواریوم 220 شغل تمام‌وقت و 150 شغل پاره‌وقت ایجاد کرد. باید گفت درآمد سالیانه این آکواریم 250 میلیون دلار است. هرساله تعدادی از کشورهای دور و نزدیک اقدام به ساخت و راه‌اندازی چنین پروژه‌هایی می‌کنند؛ به‌طوری‌که در حال حاضر کشور امارات، دومین دارنده‌ی آکواریوم بزرگ دنیا و کشور ترکیه پنجمین کشور دارنده آکواریوم‌های بزرگ دنیا است.
از آنجا که توریسم یکی از قطب‌های مهم در توسعه و رونق اقتصادی در هر کشوری است، کشورهای همسایه با علم به این مطلب از تمام قابلیت‌های موجود نهایت بهره‌برداری را می‌کنند. این در حالیست که در ایران با وجود دو دریا در شمال و جنوب کشور و وجود گونه‌های بومی بسیار زیبا برای نمایش عموم و نیز خودکفایی در زمینه طراحی، ساخت و بهره‌برداری از چنین مجموعه‌هایی، هنوز کشور از نظر احداث آکواریوم شهری جایگاه مناسبی ندارد.

سرمایه گذاری طرح

 زمین مورد نیاز برای احداث آکواریوم شهری و پارک آبزیان، 6000 مترمربع می‌باشد.
*لازم به ذکر است هر دلار معادل 280,000 ریال در نظر گرفته شده است.

هزینه‌های تولید طرح 

 هزینه‌های تولید بر اساس پيش‌بيني توليد در ۱۰۰ درصد ظرفيت اسمی محاسبه می‌گردد و براي سال‌هاي قبل از دستيابي به ۱۰۰% ظرفيت با توجه به ميزان توليد و هزينه‌هاي ثابت و متغير، تعديلات لازم اعمال می‌گردد. كل هزينه‌هاي توليد اين طرح كه شامل هزينه‌هاي عملياتي و غيرعملياتي توليد می‌باشد و معادل 347,311 ميليون ريال می‌باشد.

  شاخص اقتصادی طرح

  شاخص‌های اقتصادی طرح احداث آکواریوم شهری و پارک آبزیان توسط نرم افزار کامفار محاسبه شده‌اند و به شرح زیر است.