خلاصه مطالعات امکان سنجی (طرح توجیهی) تولید زغال از سبوس گندم و برنج

مقدمه 

  یکی از معضلات بشر امروز مشکل انرژی است. هرچند بشر امروز به دنبال سوخت­ های نو و جدید می­ باشد ولی نیم نگاهی هم به منابع موجود دارد. روزانه درختان زیادی در جهان به دلایل مختلفی مثـل کاغذسازی و یا ساخت مصنوعات چوبی و…. قطع می ­شوند که شاخه و برگ­ های آن­ها بی ­استفاده رها می­ شود. ما به دنبال استفاده بهینه از آن هستیم و با توجه به اینکه مقدار گرمایی که زغـال چـوب تولید می­ کند از خود چوب بیشتر می باشد لذا از آن برای تامین انرژی برای پخت ­و پز و… می­ توان استفاده نمود.

معرفی محصول 

محصول مورد بررسي، زغال از ضايعات چوب مي ­باشد. از سوختن اندام گياه يا حيوان، زغال به دست مي­ آيد. زغال ماده ­اي اسفنج­ مانند و سياه است و تقريبا مي ­توان آن را کربن خالص دانست.

علت آن­ که از داغ کردن يا سوزاندن چوب يا استخوان حيوان، زغال پديد مي ­آيد؛ اين است که آن­ها بر اثر حرارت، آب و گازهاي نهفته در خود را از دست مي ­دهند و فقط جسم جامدي از خود بر جاي مي ­نهند. 

معرفی کد آیسیک و کد تعرفه گمرکی محصول 

کد آیسیک محصول 2411412798 (37201137) از گروه ساخت مواد و محصولات شیمیایی (24) و از زیر گروه ساخت مواد شیمیایی اساسی به جز انواع کود و ترکیبات ازت (2411)، مواد حاصل از تقطیر چوب (2411312740)، زغال از ضایعات منابع سلولزی (2411412798) می باشد.

زغال از سبوس گندم و برنج تحت زیرتعرفه 4402، مقررات گمرکی ایران با عنوان زغال چوب (از جمله زغال میوه­ های سخت پوست یا پوست آن­ها، با زیرتعرفه ­­های 44021000، 44029000، 44020000 صادر و وارد می ­شود.

شرایط ورود آن داشتن اجازه از وزارت بازرگانی و وزارت صنایع معادن پرداخت 4 درصد حقوق ورودی در سال 1397 می­ باشد.

واحدهای تولید کننده محصول 

 ​این محصولات تا انتهای سال ۱۳۹۷ دارای 24  واحد فعال بوده است. استان مازندران دارای بیشترین واحد تولیدکننده این محصول است. برای مشاهده جزئیات دقیق واحدهای فعال و واحدهای در حال احداث تولید محصول بر روی کد آیسیک زیر کلیک کنید.

* مشاهده واحدهای فعال و واحدهای در حال احداث محصول با کد آیسیک 2411412798 ، 37201137.

همچنین با کلیک بر روی هر یک از کد تعرفه های زیر میزان صادرات و واردات صورت گرفته با آن کد، کشورهای وارد کننده، صادر کننده و... قابل مشاهده است.

* مشاهده واردات و صادرات محصول با کد تعرفه 44021000، 44029000.

کاربردهای محصول 

زغالی که مورد نظر پروژه می­ باشد زغالی است که برای قلیان و کباب­ پزی و یا بخاری­ های زغالی که در برخی مناطق به کار می ­رود، استفاده می­ شود، که هم به صورت عادی و هم به صورت قالبی و فشرده شده مصرف می­ شود.

بازار محصول 

​از فواید راه اندازی این صنعت سبب ایجاد اشتغال، بازیافت ضایعات زغال طبیعی، کسب درآمد و ارزآوری از صادرات زغال فشرده، افزایش بازدهی و سوددهی جنگل ­ها، از جمله مزایای توسعه صنعت تولید زغال فشرده می­ توان برشمرد.

با توجه به بررسی­ های انجام ­شده در بخش بازار، می ­توان نتیجه ­گیری کرد با توجه به میزان عرضه محصول سهم قابل حصول از بازار مصرف زغال چوب در آینده دارای رنج مناسبی می ­باشد و با در نظر گرفتن ظرفیت تولیدی این طرح (ظرفیت 400 تن در سال) و نظر به اینکه محصول زغال چوب واردات نیز دارد (کشور چین و..) برای اینکه بخشی از بازار را در اختیار داشته باشیم، می­بایست یا قیمت تمام‌شده را کاهش داده و یا اینکه بازارهای خارجی را در اختیار گیرد (صادرات).

همچنین در خصوص سرمایه­ گذاری در این طرح شایان ذکر است که همانند سایر طرح دارای ریسک ­هایی می­ باشد که در ذیل به برخی از آن­ها اشاره می­ شود:

• درکشور ما با توجه به وفور سوخت­ های فسیلی، زغال چوب به عنوان یک محصول گرمایشی به مقدار کمی مورد استفاده قرار می­گیرد، لذا در مورد بازار مصرف این محصول بیشتر جنبه­ های دیگر مصرف مطرح می­ باشد که باعث محدود شدن بازار مصرف می­ گردد لذا در هنگام سرمایه ­گذاری در این بخش باید این موضوع در نظر گرفته شود.

• با توجه به اینکه این کالا مصرفی می ­باشد، کیفیت بسیار مهم می باشد و عدم توجه به آن موجب کاهش فروش محصولات و در نهایت بالا بردن ریسک سرمایه ­گذاری می­گردد. (از موارد کیفی می­ توان کیفیت در محصول، بسته ­بندی و... نام برد.)

• با توجه به روند صادرات در سال­ های گذشته می ­توان بیان کرد که صادرات این محصول رو به رشد می­باشد لذا در صورتی­که تولیدکنندگان زغال چوب تمایل دارند که در بازار جهانی فعالیت داشته باشند، باید توانایی ­های فنی خود را بالا ببرند که این امر سبب افزایش سرمایه­ گذاری می­ شود که این افزایش سرمایه ­گذاری ریسک سرمایه­گذاری ­های بعدی را نیز بالا می ­برد.

با توجه به مواردی که برشمردیم و همچنین در نظرگرفتن این موضوع که تاکنون هکتارها جنگل و منابع طبیعی کشور تاوان بی ­مبالاتی ما را پرداخته­ اند، همانطور که می ­دانید اکثر روستاهای کشور علاوه بر سوخت­ های فسیلی از چوب برای تامین انرژی استفاده می­ کنند لذا در صورتی­که آن­ها به جای چوب از زغال استفاده کنند هم آلودگی کمتری وجود دارد و هم میزان گرمایش بیشتری ایجاد می­ کند. لذا با توجه به سرمایه­گذاری کم و مواد اولیه ارزان می­توانیم محصولات ارزانی را در اختیار روستاییان قرار دهیم و با این کار یکی از عوامل تخریب جنگل­ها را تا حدودی حذف نماییم.

روش تولید محصول 

​در حال حاضر در ايران و ساير کشورها از دو روش جهت توليد زغال از ضايعات چوب استفاده می­ شود.

١ -روش سنتی

٢ -روش مکانيزه

در روش سنتي چوب را داخل کوره در بسته قرار مي ­دهند و سپس آتش مي­ زنند و پس از تبديل شدن به زغال، زغال­ ها جمع­ آوري شده و مصرف مي­ شوند.

در روش مكانيزه، روند توليد به اين صورت مي­باشد که، ابتدا خورده چوب­ ها توسط دستگاه خرد آن به قطعات کوچك تبديل مي­ شوند سپس با تسمه نقاله به کوره­ هاي پخت انتقال می یابد پس از تبديل شدن به زغال آن­ها را آسياب کرده و وارد حوضچه ­هاي شست و شو مي ­شوند، پس از شست­ و شو آن­ها مواد آسياب شده خشك مي­شوند و پس از خشك شدن با صمغ گياهي(صمغ عربي) مخلوط شده و قالب­گيري مي ­شوند و سپس توسط دستگاه پرس، پرس مي­ شوند. بعد از انجام مرحله پرس قطعات توسط دستگاه برش به اندازه ­ها و اشكال دلخواه برش مي­ خورند.

سرمایه گذاری طرح 

سرمايه‌گذاري هر طرح از مجموع سرمايه‌گذاري ثابت و درگردش حاصل مي‌شود. هزینه‌های سرمایه‌گذاری ثابت طرح شامل بخش‌های مختلف از قبیل زمین، محوطه، ساختمان، تاسیسات، ماشین‌آلات و ... می‌باشد.

شرح هزينه‌های سرمايه‌گذاری ثابت طرح در ادامه آورده شده است.

​زمین مورد نیاز برای تولید 400  تن در سال زغال از سبوس گندم و برنج 4000 متر مربع می باشد.

هزینه های تولید طرح 

هزینه‌های تولید بر اساس پيش‌بيني توليد در 100 درصد ظرفيت اسمی محاسبه می‌گردد و براي سال‌هاي قبل از دستيابي به 100% ظرفيت با توجه به ميزان توليد و هزينه‌هاي ثابت و متغير، تعديلات لازم اعمال می‌گردد. كل هزينه‌هاي توليد اين طرح كه شامل هزينه‌هاي عملياتي و غيرعملياتي توليد می‌باشد و معادل 16755.70 ميليون ريال می‌باشد.

شاخص های اقتصادی طرح 

​شاخص های اقتصادی طرح تولید زغال از سبوس گندم و برنج توسط نرم افزار کامفار محاسبه شده اند و به شرح زیر است.