الفبای یک طرح توجیهی
طرح توجیهی چیست؟
یک طرح توجیهی تشریحی مدون و جامع از کسب و کار یک بنگاه اقتصادی است. این طرح گزارشی مفصل در زمینه تولیدات یا خدمات یک شرکت، فنون تولید، بازارها و مشتریان، راهبرد بازاریابی، منابع انسانی، سازماندهی، نیازهای زیربنایی و ملزومات، نیازهای مالی و منابع و نحوه استفاده از انواع سرمایه است.
این طرح وضعیت حال و گذشته یک نوع کسب و کار را تشریح می کند ولی هدف آن ارائه آینده یک بنگاه اقتصادی است. این طرح معمولا به صورت سالیانه بروز می شود و یک دوره زمانی معادل 3 تا 5 سال آینده را بسته به نوع کسب و کار و نوع موسسه مدنظر قرار می دهد.
طرح توجیهی عنصری ضروری برای هر نوع درخواست سرمایه گذاری، چه از یک سازمان سرمایه گذاری و چه از سایر منابع سرمایه ای و وام دهی است. در نتیجه این طرح باید کامل، صادق، واقعی و با ساختاری خوب و مناسب برای مطالعه باشد.
دلایل تدوین طرح توجیهی
دلایل زیادی برای تدوین یک طرح توجیهی وجود دارد در ادامه به برخی از این دلایل اشاره خواهد شد:
- به دست آوردن دورنمایی کامل از کسب و کار خود: با تهیه طرح خود می توانید دورنمایی کلی از موضوعات مربوط به کسب و کار خود بدست آورید. برای نمونه این طرح کمک می کند تا مشتریان مورد هدف خود را بهتر بشناسید، طرح کلی آن بخش از بازار که مربوط به کسب و کار شما می شود مشخص نمایید، راهبرد قیمت گذاری خود را شکل دهید و شرایط رقابتی را که باید تحت آن برای دستیابی به موفقیت فعالیت کنید مورد شناسایی قرار دهید. طرح توجیهی تضمین می کند که تمام این ملاحظات با هم سازگار و هماهنگ هستند. فرآیند طرح همچنین اغلب به کشف یک مزیت رقابتی یا فرصت های تازه می پردازد.با استفاده از طرح توجیهی شما قادر خواهید بود تا تلاش های خود را برای جلوگیری از هرگونه انحراف از طرح قبل از اینکه شرایط بحرانی شود متمرکز نموده و فرصت خواهید داشت تا آینده را بررسی کنید و جلوی بروز هر گونه مشکلی را بگیرید.
- تفاهم متقابل بین مدیران: رسیدن به تفاهمی مشترک بین اعضای مدیریت یک شرکت یکی از دلایل تدوین طرح توجیهی است.
- تعیین نیاز های مالی و درخواست منابع: تعیین میزان، نوع منابع مالی و زمان نیاز به این منابع یکی از علل های نگارش طرح توجیهی است.
- تصویب هیأت مدیره یا سهامداران: از طرح توجیهی می توان به عنوان اساسی برای به دست آوردن تایید و تصویب هیأت مدیره یا سهامداران شرکت استفاده کرد.
- استخدام: استفاده از طرح در استخدام و معرفی اعضای جدید مدیریت و کارکنان یکی دیگر از دلایل نگارش طرح توجیهی است.
- کسب اهدافی برای کارکنان: به دست آوردن معیارها و اهداف مشترکی از طرح برای واحدها و افراد در سازمان (مدیریت مبتنی بر هدف).
- اطلاع رسانی به کارکنان: استفاده از طرح به عنوان ابزاری برای اطلاع رسانی و ایجاد انگیزه در کارکنان در زمینه اهداف شرکت.
- اطلاع رسانی به وام هندگان: ارائه طرح به بانک ها و موسسات سرمایه گذاری که در کسب و کار شما سرمایه گذاری کرده اند که به اطلاعات دوره ای با هدف نظارت نیاز دارند.
- اطلاع رسانی به شرکا: با استفاده از طرح می توان به شرکای تجاری و به سایر سازمان های مرتبط اطلاع رسانی کرد.
طرح توجیهی برای چه کسانی تهیه می شود؟
از جمله کسانی که طرح شما را مطالعه خواهند کرد می توان به کارکنان کلیدی، هیأت میره و سهامداران، بعضی از شرکاری تجاری، سرمایه گذاران و وام دهندگان کنونی و آتی اشاره کرد. این که کدام بخش از طرح بین کدام یک از افراد توزیع می شود بستگی به محرمانه بودن آن و مسئولیت ویژه افراد ذی ربط دارد. اگر در طرح خود اسرار یا تصمیمات راهبردی محرمانه را گنجانیده اید، باید در توزیع نسخه های از آن مراقب باشید و باید آن را تنها به اشخاصی بدهید که مطمئن هستید اطلاعات را بدون اجازه شما به دیگران نخواهند داد. در بعضی موارد لازم است از دریافت کننده بخواهید یک برگه را مبنی بر محرمانه بودن طرح امضا کند.- بانک های تجاری: بانک های تجاری به کسب و کارهای با دوام طبق شرایط و ضوابط استاندارد بازار وام اعطا می نمایند. این بانک ها معمولا بسیار ریسک گریزند و درخواست پوشش مناسب به وسیله وثیقه می نمایند که با توجه به ترجیح بانک ها شامل حساب های نقدی، فلزات گرانبها، اوراق بهادرا قابل مبادله، مستغلات (زمین، ساختمان، ماشین الات)، حساب های دریافتنی و موجودی است. اگر بعضی از این دارایی ها به عنوان وثیقه مورد قبول واقع شود ، بانک مممکن است درخواست نمایند تا وام با 200 درصد و یا حتی بیشتر از لرزش آنها تحت پوشش قرار گیرد. نرخ بهره به شرایط اقتصادی حاکم بر کشور و همچنین میزان ریسکی که بانک ها برای یک پروژه در نظر می گیرد بستگی دارد. تجربه نشان داده است که نرخ های بهره مورد درخواستی بانک های تجاری در بعضی کشورها به قدری بالاست که در واقع حمایت کننده ی توسعه ی یک کسب و کار نخواهد بود.
- منابع سرمایه ای بخش خصوصی: سال های اخیر شاهد افزایش سریع تعداد صندوق های اعطاکننده سرمایه بوده است که بر یک اساس تجاری فعالیت می کنند. هدف این صندوق ها تحصیل سود است و کسب و کار شمار را با دقت زیاد موشکافی خواهند کرد تا متقاعد شوند می توانند بازگشت مناسبی روی سرمایه اعطایی خود با ریسکی معقول به دست آورند. مزیت ویژه چنین صندوق هایی در مقایسه با وام های بانکی این است که آنها می توانند کسب و کار شما را با وضع سهم متعارفی بدون درخواست وثیقه تامین مالی نمایند. از سوی دیگر آنها توقع سهم مناسبی از سود را خواهند داشت و خواهان کنترل کسب و کار شما مثلا از طریق تعیین یکی از اعضای خود به عنوان عضوی از هیئت مدیره شرکت شما می باشند.
- وجوه توسعه ای: این وجوه سرمایه ای ابتدا توسط دولت ها و موسسات دولتی با هدف توسعه اجتماعی و اقتصادی ایجاد می شوند. ویژگی های چنین وجوهی عبارت اند از:
*این وجوه تنها برای یک مدت کوتاه در کسب و کار به کار می روند و هنگامی که کسب و کار موردنظر از لحاظ مالی خودکفا شد آن را ترک می کنند.
* این منابع طرفدار کسب و کارهایی با منابع ویژه اجتماعی و محیط زیستی می باشند (ایجاد مشاغل را زیاد می کنند از جمله بخش های دارای ارزش افزوده بالا ، دانش فنی را زیاد می کنند و با محیط زیست سازگار هستند و ....). بنابراین اگر در نظر دارید از چنین سرمایه هایی استفاده کنید، باید این موارد را در طرح تجاری خود بگنجانید.
علاوه بر این بیشتر سرمایه های توسعه ای مانند سایر موسسات سرمایه گذاری تنها در صورتی آماده تامین مالی یک پروژه هستند که طرح توجیهی امکان موفقیت و سودآوری آن کسب و کار را به اثبات رسانده باشد.
- سرمایه گذاران خصوصی: سرمایه گذاران خصوصی معمولا افراد مستقل و متمولی هستند که به دنبال فرصت هایی برای سرمایه گذاری پول خود در کسب و کارهای موفق می باشند و انگیزه آنها سود بالا روی سرمایه گذاری خود نسبت به سایر سرمایه گذاری ها مانند اوراق بهادار یا سرمایه گذاری در یک موسسه است. آنها اغلب درصدی از مایملک خود را به شروع یا گسترش پروژه ها اختصاص می دهند. سرمایه گذاری در چندین کسب و کار سبب کاهش ریسک در سبد سرمایه گذاری آنها می شود.
- اعتبارات و کمک های نقدی به عنوان کمک های فنی: بسته به نوع موقعیت کسب و کار شما، ممکن است امکاناتی برای دسترسی به وجوه و سرمایه های دولتی به صورت وام ها و کمک های بلاعوض وجود داشته باشد. این وام ها ساده و با سود کم، بیشتر برای آموزش پرسنل، تهیه مطالعات امکانسنجی، اجرای پروژه مقدماتی پیش از سرمایه گذاری و انجام اقداماتی برای حفاظت از محیط زیست به کار می رود.
کمک کنندگان مایل هستند کمک های خود را صرفا به کسب و کار های دارای برنامه ریزی خوب و پایدار ارائه نمایند. آنها به درستی بر این عقیده اند که این گونه کسب و کار ها می توانند آثار اجتماعی، زیست محیطی و اقتصادی قابل ملاحظه ای داشته باشد.