مالیاتی است عام که در چند سال اخیر توسط دولت وضع شده و از فعالان کسب و کار (شخصیتهای حقیقی و حقوقی) از مرحله تولید تا توزیع، اخذ می‌شود
فعالیت و عملیات‌های زیر مشمول قانون مالیات برارزش افزوده است:
- انتقال عین یا منافع کالا در قالب هر نوع معامله‌ای ( اعم ازفروش، صلح، بخشش و غیره)
- واردات( به معنای ورود کالا یا خدمت از خارج کشور یا از مناطق آزاد تجاری و صنعتی و مناطق ویژه اقتصادی به قلمرو گمرکی کشور می‌باشد)
- صادرات ( به معنای صدور کالا یا خدمت به خارج از کشور یا مناطق آزاد تجاری و صنعتی و مناطق ویژه اقتصادی می‌باشد). اشخاصی که مبادرت به صادرات کالا یا خدمت می‌نمایند مکلف هستند در نظام ارزش افزوده ثبت نام نمایند ولی مشمول مالیات ارزش افزوده نیستند؛ به این معنا که تکلیفی به اخذ ارزش افزوده از طرف قرارداد نداشته و در مقابل اگر جهت تهیه کالا یا خدمت صادراتی، ارزش افزوده‌ای قبلاََ پرداخته باشند می‌توانند آن را از ادراه دارایی مسترد نماید.
فعالیت و عملیات‌های زیر از مالیات برارزش افزوده معاف هستند:
- محصولات کشاورزی فرآوری نشده
- دام و طیور زنده، آبزیان، زنبور عسل و نوغان ( کرم ابریشم)
- آرد خبازی، نان، گوشت، قند، شکر، برنج، حبوبات و سویا، شیر، پنیر، روغن نباتی و شیر خشک مخصوص تغذیه کودکان
- کتاب، مطبوعات، دفاتر تحریر و انواع کاغذ چاپ، تحریر و مطبوعات
- کالاهای اهدایی به صورت بلاعوض به وزارتخانه‌ها، موسسات دولتی و نهادهای عمومی غیر دولتی با تایید هیأت وزیران و حوزه‌های علمیه با تأیید حوزه گیرنده هدایا
- کالاهایی که همراه مسافر و برای استفاده شخصی تا میزان معافیت مقرر طبق مقررات صادرات و واردات، وارد کشور می‌شود. مازاد برآن طبق مقررات این قانون مشمول مالیات خواهد بود.
- اموال غیر منقول
- انواع دارو، لوازم مصرفی درمانی، خدمات درمانی ( انسانی، حیوانی و گیاهی ) و خدمات توانبخشی و حمایتی
- خدمات مشمول مالیات بر درآمد حقوق، موضوع قانون مالیاتهای مستقیم
- خدمات بانکی و اعتباری بانکها، موسسات و تعاونیهای اعتباری و صندوق‌های قرض الحسنه مجاز و خدمات معاملات و تسویه اوراق بهادر و کالا در بورسها و بازارهای خارج از بورس؛ در خصوص معافیت خدمات بانکی و اعتباری از پرداخت مالیات و عوارض صرفاََ در خصوص بانکها و موسسات و تعاونیهای اعتباری و صندوق قرض الحسنه و تعاون مجاز موضوعیت داشته و قابل تسری به ارائه این گونه خدمات توسط سایر اشخاص نخواهد بود.
- خدمات حمل و نقل عمومی مسافری برون شهری و درون شهری، جاده‌ای، ریلی، هوایی و دریایی
- فرش دستباف
- انواع خدمات پژوهشی و آموزشی که طبق آئین نامه‌ای که با پیشنهاد مشترک وزارتخانه‌های علوم تحقیقات و فناوری، امور اقتصادی و دارایی، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، آموزش و پرورش و کار و امور اجتماعی ظرف مدت شش ماه از تاریخ تصویب این قانون به تصویب هیأت وزیران می‌رسد
- خوراک دام و طیور
- رادار و تجهیزات کمک نابری هوانوردی ویژه فرودگاه‌ها بر اساس فهرستی که به پیشنهاد مشترک وزارت راه و ترابری و وزارت امور اقتصادی و دارایی تهیه شود
- اقلام با مصارف صرفاََ دفاعی( نظامی و انتظامی) و امنیتی بر اساس فهرستی که به پیشنهاد مشترک وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح و وزارت امور اقتصادی و دارایی تهیه شود.
به چه اشخاصی باید مالیات برارزش افزوده پرداخت نکنیم:
1- فروشنده دارای گواهی ارزش افزوده با تاریخ معتبر بوده و نام وی در لیست سیاه سازمان امور مالیاتی نباشد؛ برای بررسی این موضوع خریدار به سایت evat.ir مراجعه نماید.
2- خریدار بررسی نماید که کالا یا خدمت موضوع قرارداد طبق ماده 12 قانون مالیات بر ارزش افزوده از جمله کالاهای معاف نباشد؛ به عنوان مثال رستوران‌ها با داشتن شرایط لازم می‌توانند از مشتریان ارزش افزوده دریافت کنند ولی فست فودها یا کافی شاپ‌ها و مراکز تهیه غذایی بیرون بر از مالیات بر ارزش افزوده معاف بوده و حق دریافت ارزش افزوده ندارند.
ضمانت اجرای عدم ثبت نام یا عدم پرداخت مالیات بر ارزش افزوده چیست؟
1- عدم ثبت نام مودیان در مهلت مقرر: معادل 75% مالیات متعلق تا تاریخ ثبت نامه یا شناسایی حسب مورد.
2- عدم صدور صورتحساب: معادل یک برابر مالیات متعلق.
3- عدم درج صحیح قیمت در صورتحساب: معادل یک برابر مابه التفاوت مالیات متعلق.
4- عدم درج و تکمیل اطلاعات صورتحساب طبق نمونه اعلام شده: معادل 25% مالیات متعلق.
5- عدم تسلیم اضهاذرنامه از تاریخ ثبت نام یا شناسایی به بعد حسب مورد: معادل 50% مایات متعلق.
6- عدم ارائه دفاتر یا اسناد و مدارک حسب مورد: معادل 25% مالیات متعلق.