آسفالت از ترکیب شن و ماسه با مواد پوششی و چسبان(قیر) و پر کننده بین شن و ماسه(فیلر= از شن و ماسه کوچکتر است) است که توسط انواع کارخانه آسفالت و با میزان و ترکیب مشخص تولید می شود.
آسفالت از نظر نوع به دو نوع آسفالت گرم و آسفالت سرد طبقه بندی می شوندکه جهت تولید آسفالت سرد شن و ماسه گرم نمی شوند بلکه فقط قیر گرم شده و با شن و ماسه مخلوط می گردد.

کارخانه آسفالت گرم در دو نوع افقی و عمودی(برج آسفالت)و آسفالت سرد می باشد.

به صورت کلی در کارخانه آسفالت شن و ماسه پس از پخت در استوانه ای بنام درایر بوسیله الواتور به برج آسفالت هدایت می شود . برج انواع سازنده کارخانه آسفالت به صورت معمول به صورت چهارطبقه بوده و شامل : سرند – طبقه دانده بندی یا توزین – طبقه میکسر –سیلوی ذخیره آسفالت گرم
سرند با لرزش و ارتعاشی که دارد عملیات جداسازی شن و ماسه گرم بصورت تفکیک شده در طبقه توزین یا دانه بندی و در قسمت مخصوص به هر کدام طبقه بندی می کند سپس با توجه به نیاز و تعریف اپراتور و به هر میزان که از هر کدام از محصول طبقه بندی شده گرم در طبقه توزین نیاز باشد وزن شده و به داخل میکسر ریخته می شود در همین زمان و بلافاصله پس از ریزش شن و ماسه گرم به میکسر قیر هم طی فرآیندی به صورت گرم و داغ به شن و ماسه اضافه شده و عملیات میکس شروع می گردد.بعد از عملیات مخلوط و میکس کردن آسفالت درست شده به طبقه سیلوی ذخیره آسفالت گرم ریخته می شود و در آنجا جهت تخلیه در کامیون جمع می گردد.

قطعات و دستگاه های تشکیل دهنده کارخانه های آسفالت گرم

۱- سیلوی مصالح سرد (فیدرها)
۲- نوار نقاله تغذیه شماره ۱ و ۲
۳- درایر (خشک کن)
۴- مشعل توربوجت دوگانه سوز
۵- مولتی سیکلون جهت تفکیک فیلر و غبار
۶- اگزوز فن
۷- فیلتر آبی
۸- الواتور (بالابر) مصالح گرم
۹- الواتور (بالابر) فیلر
۱۰- سرند
۱۱- سیستم توزین و بچینگ الکترونیکی مصالح، قیر و فیلر
۱۲- میکسر(مخلوط کن)
۱۳- گرم کن و فلاسک قیر و سیستم سیرکولاسیون
۱۴- سیلوی ذخیره آسفالت
۱۵- اتاق کنترل (میز پیانویی و تابلو فرمان)
۱۶- اویل هیتر (روغن داغ)
۱۷- کمپرسور و سیستم کنترل پنوماتیک

فیدر مصالح سرد:

فیدر یا هاپر ذخیره مصالح سرد در کارخانه آسفالت اولین دستگاهی است که مصالح در آن ذخیره و به تدریج و با حجم قابل کنترل با استفاده از نوار نقاله به دستگاه پخت(خشک کن)Dryer فرستاده می شود. فیدر مصالح سرد در کارخانه آسفالت معمولا دارای بین(هاپر)هائی برای نگهداری ۴ نوع مصالح میباشد.
نوار نقاله:
پس از فیدر نوارنقاله قرار دارد که مصالح را از فیدر به درایر(خشک کن)انتقال می دهد.
درایر یا خشک کن:
در کارخانه آسفالت گرم اصلی ترین قسمت، دستگاه درایر آن میباشد که ضمن خشک کردن شن و ماسه عمل داغ کردن را نیز انجام میدهد.
* درایر در کارخانه های عمودی یا برج آسفالت تنها کار پخت را انجام میدهد، ولی در نوع افقی علاوه بر این کار وظیفه میکس کردن را نیز دارد و با اضافه کردن قیر و فیلر آسفالت را آماده تحویل می کند.
الواتور یا بالا بر:
برای انتقال شن و ماسه داغ حاصله از دستگاه درایر به برج آسفالت و نیز فیلر از الواتور یا بالابر کاسه ای با کاسه های فلزی و زنجیر استفاده می شود.
برج آسفالت:
در کارخانه های آسفالت عمودی سیستم سرند، توزین و میکس در مجموعه برج آسفالت قرار گرفته در این نوع خط تولید آسفالت گرم مصالح مورد نیاز بوسیله الواتور به برج انتقال می یابد.
تجهیزات تشکیل دهنده برج آسفالت گرم عبارتند از:
سرند:
برای غربال و دانه بندی مصالح در برج آسفالت از سرند استفاده می شود این سرند سه طبقه بوده و شن و ماسه را در ۴ اندازه از هم جدا می کند و با استفاده از سیستم ویبراتوری عمل میکند.
بین ذخیره:
پس از سرند کردن شن و ماسه در برج آسفالت مصالح دانه بندی شده به هاپری ریخته می شود که در این قسمت مواد به تدریج و مطابق با طرح اختلاط به بین(باسکول)ریخته می شود.
بین توزین(باسکول):
در برج آسفالت قسمتی به نام هاپر توزین تعبیه شده تا مصالح طبق وزن و به میزان مشخص شده در طرح اختلاط توزین و به میکسر انتقال یابد.
میکسر:
میکسر در برج آسفالت گرم در آخرین قسمت با مخلوط کردن شن و ماسه به همراه قیر و فیلر آسفالت را آماده برای بار گیری میکند. میکسر برج آسفالت از نوع توین شفت بوده و بسته به اندازه مخزن میکسر ظرفیت کارخانه آسفلت را نیز معلوم می کند.
بین ذخیره نهائی:
برای جلوگیری از اتلاف زمان در اثنای جابجائی کامیون مخزنی تعبیه شد، تا آسفالت تولید شده در فاصله ی زمانی بارگیری در آن ذخیره می شود و به محض استقرار کامیون آسفالت گرم آماده، تخلیه شود.
اسکروی فیلر:
یکی از مواد تشکیل دهنده آسفالت فیلر است فیلر ترکیبی از دوده ی درایر و گردوغبار شن و ماسه می باشد( در برخی مواقع از آهک یا مواد دیگر استفاده می شود) که با ترکیب وزنی مشخص به محصول نهائی اضافه می شود. برای انتقال آن از مخزن مولتی سیکلن به محل توزین، از اسکرو و در برج آسفالت به همراه اسکرو از الواتور استفاده می شود.
باسکول قیر:
در ترکیب آسفالت میزان قیر نقش مهمی و تعیین کننده ای در کیفیت آسفالت دارد به همین دلیل با استفاده از سیستم توزین مقدار ترکیبی آن دقیقا کنترل می شود. امروزه با استفاده از لودسل های دیجیتالی و نمایشگر ها این کار به سهولت انجام میگیرد.
اویل هیتر یا گرم کن روغن:
برای گرم نگهداشتن قیر در فلکس مخصوص و نیز در مسیر انتقال به باسول و در نهایت به میکسر و مسیر برگشت از روغن داغ استفاده می شود. روغن تا دمای ۲۰۰ درجه در اویل هیتر محصوص گرم می شود. سیستم مشعل و پمپاژ اویل هیترهای امروزی خودکار و تمام اتوماتیک می باشد که کار با آن را آسان کرده است.
فلکس قیر:
محل نگهداری قیر که در آن قیر به حالت مایع نگهداری می شود. برای حفظ خواص قیر درجه حرارت قیر در حالت مایع نباید بیشتر از ۱۶۵ درجه سانتی گراد باشد.
فن(دمنده):
برای مکش گردوغبار از داخل درایر، سرند، میکسر و تمام قسمتهایی که مصالح همراه با گردوغبار در آنجا وجود دارد از فن(دمنده)استفاده می شود.
فیلتر مولتی سیکلن:
گردوغبار همراه هوائی که بوسیله فن مکیده شده در مرحله اول به واحد مولتی سیکلن(Multi cyclone)دمیده می شود تا با استفاده از جرم مخصوص و سیستم گریز از مرکز گردوغبارهای درشت دانه همراه هوا از آن جداشده و در قسمت پائین آن انبار تا به عنوان فیلر از آن استفاده شود.
-فیلتر بارانی:
هوائی که از غبارگیر مولتی سیکلن بیرون دمیده می شود، هنوز مقدار قابل توجهی دوده و ذرات ریز خاک را به همراه دارد برای جداکردن آنها از فیلتر ثانویه که به روش بارانی عمل می کند، استفاده می شود. هوائی که از این فیلتر عبور می کند در معرض قطرات آب اسپری شده قرار گرفته و ذرات دوده و گردغبار از هوا جدا می شود.
مخزن آب:
در کارخانه های آسفالت برای استفاده بهینه از آب موجود و باز گرداندن آب باقی مانده به چرخه تولید و نیز ته نشین شدن ذرات همراه آب از حوضچه استفاده میشود. این حوضچه ها طبق برانه زمان بندی شده رسوب گیری شده و دوباره آماده به کار می شود.
درام میکسر:
کارخانه آسفالت افقی با تغییراتی که در درایر آن صورت گرفته است نیازی به استفاده از میکسر توین شفت، بین ها و در کل برج آسفالت ندارد، دراین نوع طراحی عمل میکس در قسمت انتهائی درایر انجام شده و آسفالت کامل از انتهای درام میکسر برای بارگیری آماده می شود که با استفاده از نوار نقاله بارگیری خواهد شد.