مقدمه
رشد سرسام آور مصرف مواد پلاستیکی به ویژه کیسه‌های نایلونی با توجه به قیمت ارزان و سبک بودن و از طرفی افزایش ضایعات پلاستیکی ناشی از مصرف آنها به دلیل عدم تجزیه آنها در طبیعت صدمات جبران ناپذیری به محیط زیست وارد کرده همچنین خطرات زیادی متوجه انسان می‌کند.
هر ساله در کل جهان حدود 500 میلیارد تا یک تریلیون کیسه پلاستیکی تولید می‌شود و به طور میانگین هر نفر 150 کیسه در سال مصرف می‌کند. کیسه‌های پلاستیکی به دلایل مختلف و خاصیت های فیزیکی آن یکی از پر کاربردترین کالاهای امروز شده است که در بخش بزرگی از صنایع کاربرد دارد. بسته بندی سبک و کم وزن این کیسه‌ها که در عین حال توانایی و قدرت بالایی نیز در حمل مواد مختلف دارند باعث شده تا مصارف زیادی داشته باشد و در صنایع مختلفی مثل مواد غذایی و نوشیدنی، دارو، محصولات صنعتی، بهداشتی و درمان و … کاربرد پیدا کنند.
بر همین اساس سازمان جهانی محیط زیست و سازمان ملل طی یک گزارش هشدار دهنده استفاده از کیسه‌های پلاستیک معمولی را محدود و به جای آن پیشنهاد مصرف کیسه‌های پلاستیک تخریب پذیر را ارائه کرده است.
در ادامه خلاصه‌‌ای از مطالعات امکان‌سنجی (طرح توجیهی) تولید کیسه‌های پلاستیکی زیست تخریب پذیر ارائه شده است.
معرفی محصول
پلاستیک‌های زیست تخریب پذیر پلیمرهایی هستند که از پایه آنها مونومرهای گیاهی مثل نشاسته، سلولز، پروتئین‌ها و غیره می‌باشند. این نوع از پلاستیک‌ها به راحتی پس از استفاده به دلیل داشتن سرمنشا گیاهی تجزیه می‌شوند و به طبیعت باز می‌گردند. تجزیه آنها توسط باکتری‌ها انجام می‌شود.
واژه زيست تخريب‌پذير (Biodegradable) بدين معناست که ساختار يک ماده مي‌تواند توسط ميکرواورگانيسم‌هاي موجود در طبيعت شکسته شده، به ريز واحدهاي سازنده خود تجزيه شده و به مواد ساده‌تري تبديل گردد و در نتيجه براي هميشه در طبيعت باقي نماند. ايده توليد پلاستيک‌هاي زيست تخريب پذير از اواخر دهه ۸٠ ميلادي مطرح شد. در آن زمان شک و ترديد‌ها در مورد کاربرد واقعي اين گونه پلاستيک‌ها وجود داشت چرا که هنوز معيارهاي اندازه‌گيري و استاندارهاي ويژه‌اي در اين رابطه تهيه و تدوين نگرديده بود، اما امروزه با توسعه مطالعات، دانش بشر در اين زمينه پيشرفت محسوسي داشته است.
تخریب نایلکس‌های معمولی در طبیعت ممکن است قرن ها طول بکشد، اما با افزودن برخی مواد گیاهی یا شیمیایی می‌توان این زمان را به ۶ ماه تا ۲ سال کاهش داد. در تولید نایلکس‌های تجزیه پذیر مواد پلی‌اتیلنی به طور کامل حذف نمی‌شود بلکه از درصد بسیار ناچیزی از پلیمرهای پلاستیک استفاده شده و تولید عمدتا بر پایه مولکول‌های تجزیه شونده انجام می‌پذیرد. به طور کلی این فرایند به دو طریق صورت می‌گیرد:
بر پایه گیاهی:
در تولید این نوع نایلکس از پلیمرهای طبیعی و گیاهی مانند نشاسته ذرت استفاده می‌شود. این محصول توسط فرایندهای بیولوژیکی میکروارگانیسم‌ها در نهایت تبدیل به خاک می‌شود.
بر پایه شیمیایی:
این نوع نایلکس با اضافه کردن مواد خاص شیمیایی مانند افزودنی اکسو تولید می‌شود. این افزودنی موجب می‌شود که محصول با قرار گرفتن در معرض عوامل محیطی مثل نور، اکسیژن و رطوبت دچار شکستگی زنجیره‌های کربن و جرم مولکولی به روش اکسیداسیونی شود. این عمل در نهایت به خرد شدن قطعات پلاستیک و تبدیل آن به CO2 و HO2 می‌گردد.
نایلون و نایلکس زیست تخریب پذیر را با نام پلاستیک سبز نیز می‌شناسند. علت این نام گذاری، سازگاری آنها با محیط زیست و بازگشت به طبیعت است. اما این اسم به معنی تولید شدن آنها تنها در رنگ سبز نیست. تولید این محصول همانند سایر محصولات وزین پلاست می‌تواند بر پایه ۱ تا ۸ رنگ Full HD و به صورت چاپ دار انجام گیرد. همچنین، امکان انتخاب ابعاد و ضخامت درخواستی نیز از طرف مشتری وجود دارد.
معرفی کد آیسیک و کد تعرفه گمرکی محصول
کد آیسیک و تعرفه گمرکی محصولات اصلی و محصولات جانشین طرح به شرح زیر است:
واحدهای تولیدکننده محصول
این محصولات تا انتهای سال 1399 دارای 684 واحد فعال بوده است. استان‌های لرستان، تهران و خوزستان دارای بیشترین واحد تولیدکننده این محصول هستند. برای مشاهده جزئیات دقیق واحدهای فعال و واحدهای در حال احداث تولید محصول بر روی لینک زیر کلیک کنید.
* مشاهده واحدهای فعال و واحدهای در حال احداث محصول
همچنین با کلیک بر روی کد تعرفه زیر میزان صادرات و واردات صورت گرفته با این کد، کشورهای وارد کننده، صادر کننده و... قابل مشاهده است.
* مشاهده واردات و صادرات محصول با کد تعرفه 39232990
* مشاهده واردات و صادرات محصول با کد تعرفه 39232190
کاربردهای محصول
نایلون‌های بسته بندی انواع مختلفی دارند و در اندازه‌ها و سایز های مختلفی تولید می‌شوند. از نایلون‌های بسته بندی در بسته بندی مواد و مصالح مختلفی استفاده می‌شود.
برای بسته بندی انواع محصولات و کالاها از مواد اولیه‌ای مانند کاغذ و مقوا، شیشه، فلز، پلاستیک از نایلون بسته بندی استفاده می‌شود. انواع نایلون بسته بندی در اشکال و کاربردهای مختلفی ساخته و پرداخته می‌شوند تا بتوانند انواع بسته بندی محصولات را ساپورت کنند.
نایلون‌های بسته بندی می‌توانند به صورت کاملا شفاف، کاملا رنگی و یا رنگی با پینجره شفاف تولید شوند. جنس این نایلون‌ها باید به نوعی باشد که روی محصول داخلش تاثیری نگذارد.
نایلون‌های بسته بندی باید به نوعی باشند که نیاز هر دو قشر هم مغازه دار و هم مصرف کننده را برآورده سازد. اما بیشترین چیزی که مورد توجه قرار می‌گیرد این است که در طبیعت باقی نمانند و به موجودات زنده آسیب نرسانند به همین دلیل تولید نایلون به سمت کیسه‌های سبز رفته است که این کیسه‌ها مانع از ورود رطوبت به داخل کیسه می‌شوند و مواد غذایی را برای مدت طولانی تری حفظ می‌کنند تا مواد داخل آن فاسد نشود.
امروزه از نایلون‌های بسته بندی برای بسته بندی غذاهای آماده و نیمه آماده، خشکبار ، محصولات غذایی و ... نیز استفاده می‌شوند.
بازار محصول
روند تولید و تقاضا برای کیسه نایلونی و پلاستیکی در نقاط مختلف جهان از منطقه‌ای به منطقه دیگر متفاوت است، به عنوان مثال در آمریکای شمالی، در ایالت متحده آمریکا بازار عمده کیسه پلاستیکی محسوب می‌شود، به طوری که صنعت پلاستیک، سومین صنعت بزرگ ایالات متحده آمریکا بوده است.
آسیا هم دومین بازار بزرگ برای کیسه‌های پلاستیکی در جهان محسوب می‌شود. در سال‌های اخیر دولت چین مبنی بر ممنوعیت استفاده از کیسه‌های پلاستیکی، وضعیت این صنعت در مناطق آسیایی متحول شده و روند رشد این صنعت در آینده ای نه چندان دور دستخوش تغییراتی خواهد شد.
یکی از بازارهای هدف کیسه‌های زیست تخریب پذیر، کشورهای در حال توسعه هستند، چون با توجه به اهمیتی که به سلامت جسمانی خود می‌دهند، همچنین با بالا رفتن ایمنی و سبک زندگی و توجه افراد به سلامت جسمانی خود از اولویت‌های اصلی این کشورهاست.
سیاست‌‌های مبنی بر حفظ محیط زیست بر رشد این صنعت در آینده تاثیر خواهد گذاشت و با توجه به تقاضای روز افزون جامعه جهانی نسبت به این دست از محصولات، رشدی قابل توجه را می‌توان برای بازار جهانی کیسه پلاستیکی تجزیه پذیر متصور شد.
روش تولید
نخستین مرحله استخراج مستقیم پلیمرها از توده زیستی گیاه می‌باشد؛ پلیمرهایی که از این روش تولید می‌شوند عمدتا شامل سلولز، نشاسته، انواع پروتئین‌ها، فیبرها و چربی‌های گیاهی می‌باشند که به عنوان شالوده مواد پلیمری و محصولات طبیعی کاربرد دارند. مواد اولیه درون قیفی ریخته شده و این قیف مواد اولیه را به سمت سیلندر و المنت ها هدایت می‌کند که باعث ذوب مواد اولیه می‌شود و سپس توسط چرخش ماردون به دای هدایت می شود. دای مواد اولیه را به یک لایه نازک نایلونی یا نایلکسی تبدیل کرده که به سمت بالا هدایت می‌شود در این فاصله نایلون سرد شده و دیگر به هم نمی‌چسبد.
بعد از مراحل قید شده نایلون رول شده و آماده مصرف است، این نکته حائز اهمیت است که سرعت رول شدن در ضخامت و خصوصیات نایلون تاثیر دارد.
مراحل تولید که در بالا قید روش تولید رول نایلون برای مصارف گوناگون می‌باشد، اما دنیای پلاستیک بسیار وسیع است و دستگاه‌ها و عوامل خارجی بسیاری دیگر برای تولید نوع های گوناگون وجود دارد.
-هیلو
-فلکسو
-سیلک (دستی)
سرمایه گذاری طرح
| شرح | هزینه موردنیاز (میلیون ریال) | معادل دلاری |
| سرمایه ثابت | 140,590 | 562,360 |
| سرمایه در گردش | 10,299 | 41,196 |
| کل سرمایه گذاری | 150,889 | 603,556 |
زمین مورد نیاز برای تولید 500 تن در سال کیسه‌های پلاستیکی زیست تخریب پذیر، 3000 مترمربع می‌باشد.
*هر دلار معادل 250,000 ریال در نظر گرفته شده است.
هزینه‌های تولید طرح
هزینه‌های تولید بر اساس پيش‌بيني توليد در ۱۰۰ درصد ظرفيت اسمی محاسبه می‌گردد و براي سال‌هاي قبل از دستيابي به ۱۰۰% ظرفيت با توجه به ميزان توليد و هزينه‌هاي ثابت و متغير، تعديلات لازم اعمال می‌گردد. كل هزينه‌هاي توليد اين طرح كه شامل هزينه‌هاي عملياتي و غيرعملياتي توليد می‌باشد و معادل 184,348 میلیون ریال می‌باشد.
شاخص اقتصادی طرح
شاخص‌های اقتصادی طرح تولید کیسه‌های پلاستیکی زیست تخریب پذیر توسط نرم افزار کامفار محاسبه شده‌اند و به شرح زیر است.
| شرح | مقدار | واحد |
| ارزش فعلی خالص (NPV) | 99,979.68 |
میلیون ریال |
| نرخ بازده داخلی (IRR) | 33.58 | درصد |
| دوره بازگشت سرمایه (PBP) | 3 | سال |
| تسهیلات پیشنهادی | 84,000 | میلیون ریال |