معرفی محصول
سولفوریک اسید (sulfuric acid) یا اسید سولفوریک در زمره مواد خطرناک قرار دارد و فرمول شیمیایی آن H۲SO۴ می باشد.
این ماده شیمیایی، خورنده و واکنش دهنده است در فهرست موادی که از نظر سلامت جسمانی دارای خطرات خاص می باشد.
نام های دیگر اسید سولفوریک: سولفوریک اسید ، جوهر گوگرد ، سولفات هیدروژن ، sulfuric acid
آنالیز اسید سولفوریک: %۹۸
فرمول شیمیایی اسید سولفوریک: H۲SO۴
ظاهر: مایع بیرنگ
نقطه ذوب: ۱۰C۰
نقطه جوش: ۳۳۵C۰
خواص فیزیکی:
sulfuric acid دارای مولکولهای دارای گشتاور قطبی است که میتوانند با یکدیگر پیوند هیدروژنی برقرار کنند.
پس سولفوریک اسید مایعی است با نقطه جوش بالا و هم چنین یک مایع ویسکوز (دارای گران روی زیاد) محسوب میشود.
همین شرایط مولکولی باعث میشوند که سولفوریک اسید به خوبی در آب حل شود و محلولهای اسیدی مختلف تولید کند.
رعایت نکات ایمنی اسید سولفوریک :
تماس با این ماده می تواند باعث تحریک شدید و سوختگی پوست و چشمها گردد که آسیب چشم ها ممکن است به ضایعات چشمی و حتی نابینایی منجر گردد.
استنشاق اسید سولفوریک می تواند باعث تحریک مخاط بینی و حلق گردد.
استنشاق اسید سولفوریک می تواند از طریق تحریک ریه ها باعث بروز سرفه و یا تنگی نفس گردد.
در سطوح بالاتر در معرض بودن با این ماده می تواند باعث آب آوردن ریه ها (ادم ریوی) شود که یک حالت اورژانس پزشکی است و با تنگی نفس شدید همراه می باشد.
عوارض جانبی اسید سولفوریک :
اسید سولفوریک ممکن است عوارض مزمن (طولانی مدت) ایجادنماید و این عوارض حتی ممکن است برای ماهها و یا سالها پایدار باقی بماند:
اسید سولفوریک می تواند تحریک ریه ها شود.
تماس مکرر با این ماده ممکن است به بروز برونشیت منجر شود که برای بیمار سرفه، خلط و یا تنگی نفس به همراه دارد.
تماس مداوم با اسید سولفوریک می تواند باعث آسیب پایدار و برگشت ناپذیر ریه ها، آسیب به دندانها و تحریک معده گردد.
مرتبط با اسیدهای قوی:
نیتریک اسید
هیدروکلریک اسید
هیدروبرمیک اسید پرکلریک اسید
ترکیبات مرتبط:
سولفید هیدروژن
اسید سولفورو
پروکسیمونوسولفوریک اسید
تریاکسید سولفور
Oleum
حلالیت این ترکیب شیمیایی با آب و الکل قابل امتزاج است و در هنگام تماس گرمای زیادی تولید میشود، علاوه بر این باعث کاهش حجم محلول نیز می گردد. سرب و فولاد میانی در برابر غلظت بالای این ماده دچار خوردگی نمی شوند، اما اکثر فلزات در فرم رقیق شده این ماده دچار خوردگی می گردند.
آمار محصول
کد آیسیک محصول | ۲۴۱۲۱۶۵۱ | |
کد تعرفه گمرکی محصول | 28070000 | |
تعداد واحدهای فعال | 23 | |
تعداد واحدهای طرح | 8 | |
معرفی کاربردهای محصول
اسید سولفوریک جزء مواد شیمیایی پراستفاده میباشد. این ماده در واکنشهای شیمیایی و فرآیندهای تولید سایر ترکیبات ، کابرد فراوانی دارد. عمدهترین استفاده آن در کارخانههای تولید کود شیمیایی ، استخراج فلزات ، سنتزهای شیمیایی ، تصفیه پسابها و پالایشگاههای نفت میباشد. اسید سولفوریک در اثر واکنش با اسید نیتریک ، یون نیترونیوم تولید میکند که در فرآیند نیترودار کردن ترکیبات استفاده میشود.
فرآیند نیترودار کردن در صنایع تولید مواد منفجره مانند تولید ترینیتروتولوئن (TNT) ، نیترو گلیسیرین و … استفاده میشود. اسید سولفوریک در انبارههای سربی (باطریهای سربی) به عنوان محلول الکترولیت استفاده میشود.
اسید سولفوریک ، یک عامل آبگیری بسیار قوی است. در اکثر واکنشها به عنوان عامل هیدراتاسیون استفاده میشود و در تولید میوههای خشک هم به میزان کم ، از اسید سولفوریک برای جذب آب استفاده میکنند.
تولید کودهای شیمیایی
تصفیه مواد نفتی
صنایع شیمیایی (ضد یخ، حشره کش ها، داروئی، احیای آلومینیوم) صنعت آهن و فولاد
پاک کنندههای مصنوعی
اسیدی کردن چاههای نفت
جداسازی مس با عیار کم
استخراج اورانیوم و چسب مصنوعی
مواد رنگی (نایلون رنگی، جوهر تحریر و تهیه TiO2 از ایلمنیت)
ابریشم مصنوعی و فیلم (پارچههای ابریشمی، نخ اطراف تایر و فیلمهای عکاسی)
صنایع کاغذ سازی (دستمال کاغذی، روزنامه، جعبههای مقوایی، کاغذ تحریر و سایر مقواها) مواد منفجره و … به مصرف می رسد.
استفاده در آنودایزینگ آلومینیوم از غلظت های متفاوت ، این اسید به عنوان الکترولیت استفاده می شود.
بررسی سابقه مصرف محصول
اسید سولفوریک با بازاری بالغ بر 6/242 میلیون تن تولید و مصرف و ارزش بیش از 20 میلیارد دلار، بزرگترین بازار در میان کالاهای شیمیایی به شمار میرود. بازار اسید سولفوریک در سال 2013 در وضعیت مازاد عرضه بود و همین مسأله، افت نسبی قیمتها در بازارهای مختلف را در بر داشت.
طی سال 2013، بالغ بر 6/242 میلیون تن اسید سولفوریک از محل تولید و بازیافت عرضه شد که 2/237 میلیون تن آن مربوط به تولید اسید سولفوریک از منابع مختلف بود. در سالهای 2008 و 2009، عرضه جهانی اسید سولفوریک تحت تأثیر بحران جهانی، با افت عرضه روبهرو شد. کاهش قیمت اسید سولفوریک در این سالها به دنبال کاهش تقاضای صنایع مصرف کننده اسید، سبب شد میزان تولید طی دو سال بیش از 15 میلیون تن کاهش یابد.
البته، تولید اسید سولفوریک از سال 2006 تا نیمه سال 2008، از ثبات نسبی برخوردار بود. در سال 2009 نیز با کاهش آثار رکود اقتصادی و افزایش تقاضا برای اسید سولفوریک، روند صعودی تولید دوباره شروع شد و این روند تا سال 2010 ادامه یافت تا جایی که از سطح متناظر خود در سال 2009 نیز پیشی گرفت. این افزایش به دلیل افزایش قیمت محصولات کشاورزی بود که موجب رونق بازار فسفات و به تبع آن افزایش تقاضا برای کودهای شیمیایی که خود زمینه ای برای افزایش تولید در جهت کسب حاشیه سود این صنعت بود.
از سال 2010 به بعد، رشد عرضه اسید سولفوریک کاهشی نسبی داشت، ولی روند با ثباتی را در پی گرفت؛ چنانکه عرضه جهانی اسید سولفوریک طی بازه 2010 الی 2013، هر ساله حدود 4/3 درصد رشد داشته است. عمده تولید اسید سولفوریک در جهان، از گوگرد عنصری تأمین میشود. سهم گوگرد از تأمین اسید در سال 2013، برابر با 59 درصد بود که اختلاف قابل توجهی با منابع دیگر اسید دارد. سهم اسید سولفوریک تولید شده از گازهای خروجی واحدهای ذوب برابر با 29 درصد و سهم تولید از پیریت، برابر با 9 درصد است. سهم تأمین اسید از سایر منابع و بازیافت اسید سولفوریک نیز، در مجموع برابر با 3 درصد بوده است.
محدودیتهای موجود در حمل و نگهداری اسید سولفوریک، باعث شده تولید از گوگرد بیشتر در محل مصرف آن انجام شود. بنابراینبیشتر اسید سولفوریک تجارت شده در دنیا، به اسید سولفوریک تولید شده از واحدهای غیر اختیاری نظیر اسید سولفوریک تولید شده از گازهای خروجی واحدهای ذوب تعلق دارد.
معرفی بازار هدف
بر اساس مطالعات صورت گرفته از اقتصاد و صنعت، انتظار میرود تقاضای اسید سولفوریک طی سالهای آتی تغییر چندانی نداشته باشد. با این وجود، تقاضای اسید سولفوریک با نرخ اندکی بهطور سالانه رشد خواهد کرد و از 670 هزار تن به بیش از 700 هزار تن در سال 2021 خواهد رسید. میتوان انتظار داشت با جهش در صنعت تولید کودهای شیمیایی، تقاضای اسید سولفوریک کشور رشد قابل ملاحظهای را به خود ببیند.
در ایران، بازار اسید سولفوریک بسته به تقاضای داخل کنترل میشود. ظرفیت تولید اسید سولفوریک در کشور حدود 1/2 میلیون تن است که عملا تنها یکسوم از آن در حال فعالیت است. از این حجم ظرفیت، حدود 100 هزار تن متعلق به شرکت ملی صنایع مس ایران و مابقی به سایر تولیدکنندگان بخش خصوصی تعلق دارد.میزان تولید اسید در بازار ایران طی سال گذشته، حدود 680 هزار تن و حجم مصرف ظاهری آن بالغ بر 660 هزار تن بود.
روش تولید
در حال حاضر مهمترین روش تولید اسید سولفوریک، فرایند اول یعنی تولید از گوگرد عنصری است. دی اکسید گوگرد ممكن است از اکسیداسیون گوگرد خام و یا اکسیداسیون سولفیدهای فلزی گوگرد نظیر سولفید مس، سولفید سرب، سولفید نیكل، سولفیدهای آهن، سولفید روی و یا سولفید مولیبدیم تولید شود. H اکسیداسیون سولفید هیدروژن( ) نیز منجر به تولید دی اکسید گوگرد می شود. تبدیل دی اکسید گوگرد 2 S به تری اکسید گوگرد در فرایند اکسیداسیون کاتالیستی با کاتالیست سزیم و یا پنتا اکسید وانادیم اصلاح یافته انجام می شود. در نهایت از هیدراسیون تری اکسید گوگرد اسید سولفوریک تولید می شود. اصلی ترین روش تولید تجاری اسید سولفوریک به این صورت است که ابتدا دی اکسید گوگرد از گوگرد تهیه می شود. سپس دی اکسید گوگرد در فرایند اکسیداسیون کاتالیستی به تری اکسید گوگرد تبدیل می شود و سپس از واکنش تری اکسید گوگرد با آب اسید سولفوریک غلیظ تولید می شود.
ماشین آلات مورد نیاز
Pump
Liquid sulfur filter
Fan
Sprayer
و...
خلاصه برآورد مالی
شرح | مقدار/تعداد | واحد |
ظرفیت سالانه محصول | 45000 | تن |
تعداد نیروی انسانی مورد نیاز | 13 | نفر |
مساحت مورد نیاز | 1300 | مترمربع |
خرید ماشین آلات | 258500 | میلیون ریال |