مقدمه
با توجه به رشد جمعيت روزافزون جهان و افزايش نياز به مواد مغذي و كمبود اين مواد در دنياي امروز رسيدن به روش هاي كه بتواند اين نياز را جبران نمايد بسيار ضروري است از اينرو فعاليتهاي كشاورزي و فرآيندهاي تبديلي آن كه باعث ارزش افزوده و افزايش مواد مغذي حاصله مي گردد، مورد توجه بسياري از كشورها بخصوص كشورهاي پيشرفته كه در آنها سلامت افراد بسيار مورد اهميت بوده است، مي گردد.
محصول مورد بررسي طرح جوانه حبوبات مي باشد كه ارزش افزوده انواع ويتامين ها و اسيدهاي آمينه ضروري نسبت به حبوبات در آنها بسيار زياد است. با توجه به مطالعات انجام شده روند مصرف اين محصولات در كشورهاي پيشرفته رو به رشد می باشد.
مطلب حاضر خلاصه مطالعات امکان سنجی (طرح توجیهی) تولید جوانه حبوبات است.
معرفی محصول
جوانه‌ها دانه های گیاهان خوراکی هستند که فقط جوانه می‌زنند (بدون کشت) تا برای خوردن آماده شوند. این دانه ها می‌توانند به خانواده‌ی غلات مثل برنج و جو تعلق داشته باشند یا به خانواده‌ی حبوبات مثل عدس و یا آفتابگردان و غیره. طی جوانه زدن، نشاسته، پروتئین و چربی های موجود در دانه به واحدهای کوچکتری تجزیه می شود و قابلیت هضم و جذب بهتری پیدا می کند. در این فرآیند میزان ویتامین و املاح معدنی دانه همچون کلسیم، فسفر، منیزیم، ویتامین های گروه B و پروتئین آن دو تا سه برابر و حتی بیشتر افزایش می یابد، اما از کالری و کربوهیدرات آن دو برابر کاسته می شود.
معرفی کد آیسیک و کد تعرفه گمرکی محصول
کد محصولات 1531412353(15311630)، 1531512354(15311631)، 1531512355(15311632)، 1531512356(15311633) از گروه ساخت محصولات غذایی و انواع آشامیدنی ها (15) و زیرگروه های تولید فراورده های دانه های آسیاب شده (1531) و انواع جوانه و سبوس غلات (1531312352) می باشد.
جوانه غلات، کامل، پهن شده، فلس شده، یا آسیاب شده، تحت زیرتعرفه 1104، مقررات گمرکی ایران با عنوان دانه غلات کار شده به نحوی دیگر (مثلامقشر، پهن شده، فلس شده (flaked) مدور (pearled)، قاچ شده یا خرد شده، به استثنای برنج شماره1006، جوانه غلات، کامل، پهن شده، فلس شده،یا اسیاب شده (ground)، با زیرتعرفه ی 11043000 صادر و وارد می شود.
شرایط ورود آنها داشتن اجازه از وزارت بازرگانی و وزارت صنایع معادن پرداخت 55 درصد حقوق ورودی در سال 1397 (حقوق گمرکی 4% و سود بازرگانی 51%) می باشد.
واحدهای تولیدکننده محصول
این محصولات تا انتهای سال 1397 دارای 39 واحد فعال بوده است. استان های البرز، فارس و خراسان رضوی دارای بیشترین واحد تولیدکننده این محصول هستند. برای مشاهده جزئیات دقیق واحدهای فعال و واحدهای در حال احداث تولید محصول بر روی کد آیسیک زیر کلیک کنید.
* مشاهده واحدهای فعال و واحدهای در حال احداث محصول با کد آیسیک 1531412353(15311630)، 1531512354(15311631)، 1531512355(15311632)، 1531512356(15311633).
همچنین با کلیک بر روی کد تعرفه زیر میزان صادرات و واردات صورت گرفته با آن کد، کشورهای وارد کننده، صادر کننده و... قابل مشاهده است.
* مشاهده واردات و صادرات محصول با کد تعرفه 11043000.
کاربردهای محصول
محصول تولیدی این واحد صنعتی انواع جوانه حبوبات است. جوانه ها مواد غذایی هستند که با روند طبیعی رشد و تولیدشان در گروه سبزی ها آن هم با ارزش غذایی بالا از نظر ویتامین ها و املاح محصور می شوند. حبوبات شامل نخود، لوبیا، باقلا و ... از قدیمیترین نباتات زراعی بوده و پس از غلات دومین منبع غذایی انسان محسوب می شوند و پس از غلات دومین منبع غذایی انسان محسوب می شوند.
دانه حبوبات با داشتن درصد بالای پروتئین نقش مهمی در تامین پروتئین مورد نیاز انسان مخصوصا مردم کم درآمد جهان دارد به طوری که تا حدود زیادی جایگزین گوشت شده است.
جوانه حبوبات را به سادگی در انواع پیش غذا، غذا و دسرها مانند سالاد مورد استفاده قرار داد و نیز می توان جوانه ها را در پخت انواع سوپ به کار برد.
جوانه ها را می توان پس از خشک کردن به صورت انواع پودر درآورده و علاوه بر سوپ های آماده به صورت پوره یا غذای کودک نیز استفاده کرد. جوانه ها همچنین کاربردهای گیاهی و پزشکی نیز دارند بدین صورت که در ساختن انواع کرم های گیاهی و داروهای ضد سرطان به کار می روند.
بازار محصول
این طرح از نظر پتانسیل بازار از جمله طرح هایی است که پتاسیل مصرف قابل توجهی هم در بازار داخل و هم در آینده برای صادرات دارد و در بازارهای جهانی خصوصا منطقه خاورمیانه و آسیای میانه می تواند محصول خود را عرضه نماید. از نظر تامین مواد اولیه خوشبختانه مشکلی وجود ندارد. تکنولوژی تولید این محصول به راحتی در دسترس بوده و ماشینآلات آن نیز به راحتی راه اندازی و نصب می شود. سایر پارامترهای طرح نیز قابل قبول بوده و چه از نظر حجم سرمایه گذاری نسبتا پایین و اشتغالزایی و حمایت های مالی و بازرگانی دولت و سود دهی طرح نیز مسئله خاصی وجود ندارد. البته سرمایه گذار لازم است دارای نگرش رقابتی نیز باشد تا به واسطه آن قابلیت ایجاد مزیت رقابتی در محصول خود و کاهش خطرات ریسک های احتمالی را داشته باشد. از جمله این مزیت های رقابتی می توان به ایجاد قیمت مناسب رقابتی، فروش اعتباری، مشتری مداری و شناخت نیازهای اساسی بازار و مشتریان و حرکت در راستای اعمال آن در فرآیند تولید اشاره کرد. با توجه به کمبود عرضه موجود طرح از نظر بازار توجیه پذیر است.
روش تولید محصول
روش تولید جوانه حبوبات و غلات به شرح زیر است.
1.شست و شو
2.خیساندن
3.آب گیری
4. کشت
5. خشک کردن
6.بسته بندی
سرمایه گذاری طرح
سرمايه‌گذاري هر طرح از مجموع سرمايه‌گذاري ثابت و درگردش حاصل مي‌شود. هزینه‌های سرمایه‌گذاری ثابت طرح شامل بخش‌های مختلف از قبیل زمین، محوطه، ساختمان، تاسیسات، ماشینآلات و ... می‌باشد.
شرح هزينه‌های سرمايه‌گذاری ثابت طرح در ادامه آورده شده است.
| شرح | هزینه موردنیاز (میلیون ریال) |
| سرمایه ثابت | 68358 |
| سرمایه در گردش | 519 |
| کل سرمایه گذاری | 68877 |
زمین مورد نیاز برای تولید 300 تن در سال جوانه حبوبات، 3000مترمربع می باشد.
هزینه های تولید طرح
هزینه‌های تولید براساس پيش‌بيني توليد در 100 درصد ظرفيت اسمی محاسبه می‌گردد و براي سال‌هاي قبل از دستيابي به 100% ظرفيت با توجه به ميزان توليد و هزينه‌هاي ثابت و متغير، تعديلات لازم اعمال می‌گردد. كل هزينه‌هاي توليد اين طرح كه شامل هزينه‌هاي عملياتي و غيرعملياتي توليد می‌باشد و معادل 19072.52 ميليون ريال می‌باشد.
شاخص های اقتصادی طرح
شاخص های اقتصادی طرح تولید جوانه حبوبات توسط نرم افزار کامفار محاسبه شده اند و به شرح زیر است.
| شرح | مقدار | واحد |
| ارزش فعلی خالص (NPV) | 41837 | میلیون ریال |
| نرخ بازده داخلی (IRR) | 33.04 | درصد |
| دوره بازگشت سرمایه (PBP) | 3 | سال |
| تسهیلات پیشنهادی | 41000 | میلیون ریال |