مقدمه
وازلین نام تجاری ماده‌ای ژله‌ای، خمیری و نیمه جامد به نام ژله پترولیوم با فرمول شیمیایی C25H25 می‌باشد که شامل ترکیبی است که از هیدروکربن‌های سنگین مشتق شده‌است. وازلین یا ژله نفتیِ تصفیه شده یک روغن معدنی است که مصارف صنعتی و بهداشتی بسیاری دارد.
وازلین به خودی خود یک ماده ژله‌ای مومی شکل و بی رنگ است. این ترکیب، هیچ مزه و بوی خاصی ندارد و در اثر قرار گرفتن در معرض هوا اکسید نمی‌شود.
کاربرد اصلی ژله پترولیوم در زمینه درمانی است و تاثیر قابل توجهی بر حفظ جوانی و انعطاف پوست و درمان زخم‌ها و بثورات دارد. وزارت دارو و غذای ایالات متحده آمریکا FDA به این ماده مجوز OTC اعطاء نموده است یعنی برای فروش آن در آمریکا نیازی به ارائه نسخه نیست. همین امر نشان از بی خطر بودن وازلین بر سلامت انسان دارد.
در ادامه خلاصه‌‌ای از مطالعات امکان‌سنجی (طرح توجیهی) تولید وازلین بهداشتی ارائه شده است.
معرفی محصول
وازلین در حقیقت ژله پترولیوم است و اسم وازلین نام یک برند مشهور می‌باشد که پس از تولید این کرم مردم همچنان آن را به این اسم می‌خوانند و تاریخچه آن به ۱۴۰ سال پیش بازمی‌گردد. اولین و اصلی ترین ماده وازلین نفت خام است و سایر فرآورده‌های به دست‌آمده از نفت خام نفت سفید می‌باشد. ژله پترولیوم یک نوع از فرآورده‌های جانبی به وجود آمده بر روی دکل‌های نفتی می‌باشد که در قرن ۱۹ میلادی کشف گردید و شیمی دانی که بعدا اولین کارخانه ساخت وازلین را راه اندازی نمود با ژله پترولیوم تلاش نمود که بتواند به شکل موضعی بر روی پوست از آن استفاده کند.
ژله پترولیوم قبل از این که فرآوری بشود حاوی ترکیبات سرطان زا است.
هدف از اجرای طرح، احداث واحد تولید وازلین بهداشتی با ظرفیت 500 تن در سال می‌باشد.
معرفی کد آیسیک و کد تعرفه گمرکی محصول
کد آیسیک محصولات طرح به شرح زیر است:
| شرح محصول | کد آیسیک 8 رقمی | کد آیسیک 10 رقمی | تعرفه گمرکی |
| وازلین | 23201331 | _ | _ |
| انواع وازلین | _ | 2320412375 | 271210 |
| وازلین گرید صنعتی | _ | 2320512376 | 27121090 |
| وازلین گرید بهداشتی و دارویی | _ | 2320512377 | 27121010 |
| بسته‌بندی وازلین | 23201332 | 7495412434 | _ |
انواع وازلین تحت زیر تعرفه 2712، مقررات گمرکی ایران با عنوان "وازلين؛ موم پارافين، موم نفتي با ذرات ريزمتبلور، «موم اسلاك» (Slack Wax)، اوزوكريت، موم لينييت، موم تورب، ساير موم‌هاي معدني و محصولات مشابه كه از سنتز يا به طريق ديگر به دست مي‌آيند، حتي رنگ شده". صادر و وارد می‌شود.
شرایط ورود زیر تعرفه‌های کد 27121090، داشتن اجازه از وزارت بازرگانی و وزرات صنعت، معدن و تجارت، 5 درصد حقوق ورودی در سال 1399 (حقوق گمرکی 4% و سود بازرگانی 1%) می‌باشد.
شرایط ورود زیر تعرفه‌های کد 27121010، داشتن اجازه از وزارت بازرگانی و وزرات صنعت، معدن و تجارت، 10 درصد حقوق ورودی در سال 1399 (حقوق گمرکی 4% و سود بازرگانی 6%) می‌باشد.
واحدهای تولیدکننده محصول
این محصولات تا انتهای سال 1399 دارای 128 واحد فعال بوده است. استان البرز دارای بیشترین واحد تولیدکننده این محصول است. برای مشاهده جزئیات دقیق واحدهای فعال و واحدهای در حال احداث تولید محصول بر روی لینک زیر کلیک کنید.
* مشاهده واحدهای فعال و واحدهای در حال احداث محصول
همچنین با کلیک بر روی کد تعرفه زیر میزان صادرات و واردات صورت گرفته با این کد، کشورهای وارد کننده، صادر کننده و... قابل مشاهده است.
* مشاهده واردات و صادرات محصول با کد تعرفه 27121090
* مشاهده واردات و صادرات محصول با کد تعرفه 27121010
کاربردهای محصول
وازلین به عنوان یک ترکیب هیدروکربنی جزو مشتقات نفتی محسوب می‌شود اما کاربردهای زیادی در صنایع مختلف دارد. ساده‌ترین و متداول‌ترین کاربرد این ماده به عنوان روان کننده است.
همچنان از Vaseline گرید بهداشتی می‌توان برای پوشش‌دهی موضعی پوست استفاده کرد. زمانی که یک قسمت از پوست با خشکی شدید مواجه باشد، به معنای آن است که رطوبت خود را از دست داده است. معمولاً در این موارد، مقداری وازلین بهداشتی روی آن استفاده می‌کنند تا بتواند رطوبت از دست رفته پوست را بازگرداند و آن را برای سلول‌‌های پوستی حفظ کند.
بیشترین موارد مصرف وازلین در صنایع محصولات بهداشتی و مراقبت از پوست گزارش شده است. در قسمت زیر به صورت فهرست گونه به مهم‌ترین موارد کاربردی این ترکیب نیمه جامد ژله‌ای اشاره داریم:
۱- کاربرد وازلین در محصولات مرتبط با پوست و مو :
متداول ترین کاربرد Vaseline، استفاده از آن در تولید محصولات مراقبت از پوست و مو است. امروزه در صنایع آرایشی و بهداشتی برای تولید لوسیون‌های پوست و محصولات آرایشی و انواع مختلفی از محصولات محافظت از پوست برای سنین مختلف از این ترکیب نیمه جامد ژله ای استفاده می‌شود.
2- کاربرد وازلین برای پوست
کرم دست وازلین، رفع چروک زیر چشم و صورت، درمان سیاهی دور چشم، درمان زخم و سوختگی، وازلین برای ترک کف پا، وازلین برای ترک لب
3- کاربرد وازلین برای مو
درمان موخوره، مرطوب کننده موهای خشک، درمان شپش، درمان شوره سر و نرم کننده مو، حفاظت از رنگ مو، تقویت مژه، پرپشت‌کننده ابرو
کاربرد وازلین در صنعت
یکی دیگر از کاربردهای وازلین استفاده از آن در صنایع مختلف است. صنایع شمع سازی و تولید انواع روغن‌های معطر در صنعت، به واسطه همین ماده نیمه جامد ژله ای، محصولات خود را تولید بازار ارائه می‌دهند.
از این ترکیب به عنوان افزودنی به جوهر چاپ استفاده می‌شود تا بتواند قابلیت پخش جوهر هنگام چاپ را افزایش دهد. در صنعت قالب‌گیری گچ و ریخته گری، برای اینکه نمونه به راحتی از قالب جدا شود از وازلین استفاده می‌کنند.
۳- کاربرد وازلین در درمان‌های پزشکی
اکثر موارد مصرف وازلین که برای درمان پزشکی گزارش شده است معمولاً برای درمان آسیب‌های پوستی می‌باشد. این ترکیب ژله‌ای را بر روی جای زخم یا خشکی پوست استفاده می‌کنند تا در دوره‌های اولیه درمان، پوست بتواند سریعا بازسازی شود. همچنین داروهایی که با این ماده ژله ای تولید می‌شوند به حفظ رطوبت پوست در درمان های لیزر پوست کمک می‌کنند.
لازم به ذکر است که محصول مورد بررسی در این طرح امکان سنجی وازلین بهداشتی و دارویی در بسته‌بندی‌های 120 میلی گرمی می‌باشد.
بازار محصول
انتظار می‌رود که بازار جهانی ژله‌های نفتی در دوره پیش بینی بین سال‌های 2021 تا 2031 تا 4.26 درصد افزایش یابد. در زمینه درآمد، انتظار می‌رود بازار ژله‌های نفتی تا سال 2031 به 716.9 میلیون دلار آمریکا برسد.
همچنین با بررسی ارقام عرضه و تقاضای کل این محصول مشخص شد که در سال‌های آینده با کمبود عرضه این محصول در کشور روبرو خواهیم بود که همین موضوع بر احداث واحدهای تولیدکننده این محصول تاکید دارد.
روش تولید
نفت خام ماده اصلی تشکیل دهنده وازلین می‌باشد. تشکیل نفت خام از طریق فرآیندی به نام دیاژنز اتفاق می‌افتد که مواد آلی و گِل را از طریق فشرده‌سازی ذوب می‌کنند. پس از آن فرآیند فرآوری صورت می‌گیرد، به این شکل که نفت خام از طریق استخراج هیدروکربن‌های مایع در پالایشگاه‌های نفت به روغن نفت تبدیل می‌شود.
در این مرحله فرآیند تصفیه صورت می‌گیرد. فرآیند تصفیه شامل تقطیر با خلا، هوادهی و فیلتراسیون می‌باشد به اینصورت که ابتدا تقطیر صورت گرفته سپس عمل تصفیه از طریق ذغال سنگ به وقوع می‌پیوندد و در نهایت از طریق هوادهی، حباب احتمالی ایجاد شده از مایع مومی گرفته و یکنواخت می‌شود. این مایع مومی حاصل، ژله نفتی می‌باشد که ماده اصلی تولید وازلین محسوب می‌شود.
حال فرآیند تولید وازلین آغاز می‌شود:
1 - در مرحله اول ژله نفتی، روغن و موم پارافین در دیگ‌های بزرگ ذوب می‌شوند. از روغن پارافین برای تنظیم قوام مخلوط استفاده می‌شود.
2 - در مرحله دوم ماده‌ای به نام لانولین که از موم گوسفند ساخته می‌شود، برای ایجاد یک سطح خاصیت ارتجاعی به وازلین افزوده می‌گردد.
3 - ویتامین E نیز آخرین ماده‌ای است که به مخلوط افزوده می‌شود. در برخی موارد نیز باتوجه به نوع مصرف مقداری عطر نیز برای ایجاد رایحه خوب به ترکیب اضافه می‌گردد.
4 - در انتها نیز موم حاصله از طریق دستگاه‌های مخصوص طی سه مرحله فیلتر می‌شود تا ناخالصی‌های آن تا حد امکان جدا شود.
5 - حال ترکیب نهایی از طریق ظروفی از جنس پلی پروپیلن بسته بندی و آماده ورود به بازار می‌شود.
سرمایه گذاری طرح
| شرح | هزینه موردنیاز (میلیون ریال) | معادل دلاری |
| سرمایه ثابت | 118,912 | 475,648 |
| سرمایه در گردش | 18,476 | 73,904 |
| کل سرمایه گذاری | 137,388 | 549,552 |
زمین مورد نیاز برای تولید 500 تن در سال وازلین بهداشتی، 3,000 مترمربع می‌باشد.
*هر دلار معادل 250,000 ریال در نظر گرفته شده است.
هزینه‌های تولید طرح
هزینه‌های تولید بر اساس پيش‌بيني توليد در ۱۰۰ درصد ظرفيت اسمی محاسبه می‌گردد و براي سال‌هاي قبل از دستيابي به ۱۰۰% ظرفيت با توجه به ميزان توليد و هزينه‌هاي ثابت و متغير، تعديلات لازم اعمال می‌گردد. كل هزينه‌هاي توليد اين طرح كه شامل هزينه‌هاي عملياتي و غيرعملياتي توليد می‌باشد و معادل 283,807 میلیون ریال می‌باشد.
شاخص اقتصادی طرح
شاخص‌های اقتصادی طرح تولید وازلین بهداشتی توسط نرم افزار کامفار محاسبه شده‌اند و به شرح زیر است.
| شرح | مقدار | واحد |
| ارزش فعلی خالص (NPV) | 175,276.70 | میلیون ریال |
| نرخ بازده داخلی (IRR) | 45.91 | درصد |
| دوره بازگشت سرمایه (PBP) | 2 | سال |
| تسهیلات پیشنهادی | 71,000 | میلیون ریال |