مقدمه
بدون شک بستنی محبوب‌ترین دسر دنیاست. فواید بستنی شاید بیشتر از چیزی باشد که ما فکر می‌کنیم. بستنی محصولی لبنی است که با داشتن مواد مغذی بالا اثرات سلامتی‌بخش زیادی دارد. پایه اولیه بستنی، شیر و خامه است که دارای کلسیم، فسفر، ریبوفلاوین، ویتامین A و ویتامین D هستند.
شايد می‌توان گفت تاریخچه توليد بستنی در ايران به حدود 60 سال پيش برمی‌گردد، اما در دهه‌هاي 30 و 40 بود كه بستني فروش‌ها براي خود اسم و رسمي پيدا كردند.
در سال‌هاي اوليه توليد بستنی، شكر و شير و ثعلب را در استوانه‌هاي فلزي كه در بشكه هاي چوبي قرار داشت، مي‌ريختند و اطراف استوانه‌هاي فلزي را با نمك و يخ مي‌پوشاندند. يخ و نمك باعث مي‌شد دما به حدود 20 درجه سانتي‌گراد زير صفر برسد. اما امروزه این صنعت توسعه فراوان یافته و تقریباً در تمام شهرهای ایران به صورت صنعتی در انواع طعم‌ها و متناسب با انواع سلیقه‌ها تهیه و مصرف می‌گردد.
در ادامه خلاصه‌‌ای از مطالعات امکان‌سنجی (طرح توجیهی) تولید بستنی ارائه شده است.
معرفی محصول
بستني مخلوط منجمدي از تركيب اجزاء شير، مواد شيرين‌كننده، پايداركننده، امولسيفاير و مواد مولد عطر و طعم مي‌باشد. در تركيب بستني مواد ديگري مثل فرآورده‌هاي تخم‌مرغ، رنگ و نشاسته هيدروليز شده نيز ممكن است به‌كار رفته باشد. اين اجزاء كه در تركيب به آن مخلوط بستني گفته مي‌شود، قبل از انجماد، عمليات سالم‌سازي و همگن‌سازي روي آن انجام مي‌گيرد عمليات انجماد شامل حذف سريع دما همزمان با همزدن مخلوط به جهت عمل هوادهي است به طوريكه محصول منجمد داراي بافت نرم و مناسبي مي‌شود.
طبق تعريف موجود در استاندارهاي ملي آمريكا، بايستي در تركيب بستني حداقل 10% چربي شير و %20 مواد جامد (Total Milk Solid) وجود داشته باشد و وزن هر گالن آن نيز حداقل 5.4 پوند باشد. همچنين هر گالن از آن حداقل حاوي 1.6 پوند مواد جامد خوراكي باشد و مواد پايداركننده آن نيز از 0.5 درصد تجاوز نكند.
بستنی دارای انواع گوناگونی است؛ مانند بستنی‌های سنتی، بستنی‌های ایتالیایی یا میوه‌ای، میلک شیک‌ها و بستنی‌های یخی، بستنی سنتی، بستنی وانیلی، بستنی قیفی، بستنی میوه‌ای با خامه و ...
معرفی کد آیسیک و کد تعرفه گمرکی محصول
واحدهای تولید کننده محصول
این محصولات تا انتهای سال 1398 دارای 369 واحد فعال بوده است. استان‌‌های قزوین، بندر انزلی و خراسان رضوی دارای بیشترین واحد تولیدکننده این محصول هستند. برای مشاهده جزئیات دقیق واحدهای فعال و واحدهای در حال احداث تولید محصول بر روی لینک زیر کلیک کنید.
* مشاهده واحدهای فعال و واحدهای در حال احداث محصول
همچنین با کلیک بر روی کد تعرفه زیر میزان صادرات و واردات صورت گرفته با این کد، کشورهای وارد کننده، صادر کننده و... قابل مشاهده است.
* مشاهده واردات و صادرات محصول با کد تعرفه 21050000
کاربردهای محصول
این محصول جنبه‌ی خوراکی داشته و از فواید آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
-کلسیم اضافیِ موجود در بستنی، می‌تواند استخوان‌ها و دندان‌ها را محکم کند.
-به ذخیره کردن ویتامین‌ها و مواد معدنی در بدن کمک می‌کند.
-انرژی بخش است.
-مغز را تحریک می‌کند.
-سیستم ایمنی بدن را تقویت می‌کند.
-تولید سروتونین را افزایش می‌دهد، که باعث شادی می‌شود.
این دسر خوش طعم تهیه شده از شیر فواید بسیاری دارد؛ چون بستنی از شیر و خامه درست می‌شود ویتامین، کلسیم، پروتئین و پتاسیم بدن شما را فراهم می‌کند. بر اساس بعضی از مطالعات بستنی باعث کاهش احتمال بروز سرطان روده بزرگ می‌شود.
لاکتوفرین و سیتوکین موجود در بستنی ایمنی بدن را بالا می‌برد. بنابراین اگر بستنی بخورید بدنتان از ابتلا به ویروس‌های مختلف مثل آنفولانزا مبتلا نمی‌شود.
بستنی محرک هورمون ترومبوتونین است که روی روحیه شما تاثیر می‌گذارد و سبب آرامش شما می‌شود.
علاوه بر تمامی این ویژگی‌ها عامل دیگری که افراد را ترغیب به خوردن بستنی می‌کند نشاط‌آوری و طعم خوب آن می‌باشد.
بازار محصول
كمتر كالايي در بازار ايران وجود دارد كه نوع وارداتي آن موجود نباشد. يكي از كالاهايي كه اين قاعده در مورد آن صادق نيست، بستني است. محصولي كه نوع داخلي آن بدون رقيب خارجي در بازار جولان مي‌دهد. اما نكته جالب اينجاست كه ايران نه تنها هيچ وارداتي در حوزه بستني نداشته، بلكه به برخي كشورهاي منطقه مانند عراق، كويت، امارات و افغانستان هم بستني صادر مي‌كند.
به جرات مي‌توان گفت كه كيفيت و استاندارد بستني توليدي ايران در سطح جهاني بوده و دليل آن نيز استفاده از شير تازه، سختگيرانه بودن استانداردهاي داخلي و استفاده از ماشين‌آلات مدرن توليد بستني است. اين در حالي است كه در خارج از ايران از شير غيرتازه هم براي توليد بستني استفاده مي‌شود. ضمن اينكه كيفيت بستني توليد ايران به دليل تركيبات و روكش‌هاي مرغوب نيز بالاست.
ارزش بازار بستني ايران دقيقا مشخص نيست، اما آنچه واضح است، اين است كه با توجه به جمعيت ايران، كشورمان بازار بسيار بزرگي براي توليدكنندگان بستني محسوب مي‌شود.
روش تولید
فرآورده‌های شیر تازه با انواع شیرین کننده‌ها که عمدتاً گلوگز مایع و شکر می‌باشد، مخلوط می‌شوند سپس مقدار خیلی کمی استابلایزر و امولسفایر اضافه شده که باعث ایجاد بافتی نرم و یک دست و عدم تشکیل بلورهای یخ در بستنی می‌شود.
در مرحله بعدی کل اجزا نامبرده شده در یک مخزن مخلوط شده و بعد از طی مراحل هموژناسیون و پاستورازیسیون توسط تجهیزات مبدل حرارتی لایه‌ای تا 5 درجه سانتی‌گراد سرد می‌شوند و به مخازن نگهداری جهت طی مرحله پروردن فرستاده می‌شوند.
مدت زمان توقف در مخازن نگهداری جهت رسیده شدن حداقل 4 ساعت است.
بعد از این مرحله ترکیب حاصل شده وارد تجهیزات برودتی می‌شود که سرمای بستنی را به منفی 7 تا منفی 5 می‌رساند. این روند همراه با هوادهی می‌باشد؛ بعد از مرحله انجماد و هوادهی به مراحل پرکردن، سختی سازی (جهت انجماد و سخت شدن) و سپس به بخش بسته بندی و بعد از بسته بندی به واحد قرنطینه منتقل شده تا جهت فروش و ارسال به بازار آماده شود.
سرمایه گذاری طرح
| شرح | هزینه موردنیاز (میلیون ریال) | معادل دلاری |
| سرمایه ثابت | 137,284 | 490,300 |
| سرمایه در گردش | 4,150 | 14,821 |
| کل سرمایه گذاری | 141,434 | 505,121 |
زمین مورد نیاز برای تولید 658 تن در سال بستنی، 4000 مترمربع می‌باشد.
*هر دلار معادل 280,000 ریال در نظر گرفته شده است.
هزینه‌های تولید طرح
هزینه‌های تولید بر اساس پيش‌بيني توليد در ۱۰۰ درصد ظرفيت اسمی محاسبه می‌گردد و براي سال‌هاي قبل از دستيابي به ۱۰۰% ظرفيت با توجه به ميزان توليد و هزينه‌هاي ثابت و متغير، تعديلات لازم اعمال می‌گردد. كل هزينه‌هاي توليد اين طرح كه شامل هزينه‌هاي عملياتي و غيرعملياتي توليد می‌باشد و معادل 85,939 میلیون ریال می‌باشد.
شاخص اقتصادی طرح
شاخص‌های اقتصادی طرح تولید بستنی توسط نرم افزار کامفار محاسبه شده‌اند و به شرح زیر است.
| شرج | مقدار | واحد |
| ارزش فعلی خالص (NPV) | 198,477.55 | میلیون ریال |
| نرخ بازده داخلی (IRR) | 46.97 | درصد |
| دوره بازگشت سرمایه (PBP) | 2 | سال |
| تسهیلات پیشنهادی | 82,000 | میلیون ریال |
