مقدمه
یکی از روش‌های مرسوم آبیاری قطره‌ای که برای کشت‌های ردیفی مورد استفاده قرار می‌گیرد، استفاده از نوار تیپ است که به آبیاری نواری نیز معروف است. در این سیستم آبیاری برای آن که بتوان آب را به پای گیاه رساند، از نوار تیپ (tape) استفاده می‌شود. این وسیله در واقع یک لوله پلیمری یکسره است که در فواصل مشخص دارای محلی برای خروج قطره‌ای آب می‌باشد.
نوار آبیاری میکرو محصولی است که مزایای فراوانی داشته و بدون آن صرفه جویی در مصرف آب در کشاورزی ممکن نخواهد بود. نوار آبیاری میکرو یک کالای بسیار مهم در فرآیند آبیاری محسوب می‌گردد.
در ادامه خلاصه‌‌ای از مطالعات امکان‌سنجی (طرح توجیهی) تولید نوار آبیاری میکرو (نوار تیپ) ارائه شده است.
معرفی محصول
نوارهاي آبياري تيپ، در واقع آخرين جزء اين سيستم آبياري محسوب می‌شوند كه به لوله‌هاي پلي‌اتيلن 16 ميلي‌متري متصل مي‌گردند. نوارهاي تيپ موجود در كشورمان عمدتا ساخت ايران، تركيه، كره و ايتاليا مي‌باشند. تنوع در ضخامت جدار، قطر لوله، آبدهي قطره‌چكان‌ها و فواصل خروجي‌ها موجب مي‌گردد تا عامل طيف وسيعي از اين نوع محصول در اختيار طراحان و كشاورزان قرار داشته باشد.
نوارهاي آبياري تيپ با ضخامت 150، 175 ،200 و 250 ميكرون ساخته می‌شوند كه معمول‌ترين ضخامت مورد استفاده در بازار 175 ميكرون يا 0/175 ميلي‌متر مي‌باشد. نوارهاي آبياري تيپ از موادي ساخته شده‌اند كه در برابر اشعه ماوراء بنفش نور خورشيد، تغييرات دما، پوسيدگي، مواد شيميايي متداول در كشاورزي نظير كود و سموم شيميايي مقاوم مي‌باشند. هرچند ضخامت اين نوارها كم است، ولي مي‌توانند در مقابل عوامل طبيعي مقاوم باشند و فشار مورد نياز (كه به طور متوسط 1 اتمسفر است) را به خوبي تحمل كنند. اين نوارها معمولا به صورت رول‌هاي 1000،1200،1500 و 3000 متري و به دو شكل پلاك‌دار و زيپي (درزدار) به بازار عرضه می‌شوند.
نوار تیپ به دو صورت کلی درز دار یا پلاک‌دار تولید و عرضه می‌گردد. نوار تیپ پلاک‌دار دارای قطره‌چکان است، اما نوار تیپ درزدار، قطره‌چکان ندارد و به جای آن مسیری زیگزاگ شکل (زیپ مانند) در کنار آن وجود دارد که باعث شکستن فشار آب شده تا قطرات از طریق درزها خارج و به پای گیاه برسند که اصطلاحاً به درز از بغل معروف است. نوع دیگر آن، دارای روزنه‌ای در روی نوار است که به درز از وسط معروف شده است.
نوار تیپ با تنوع زیادی از نظر ضخامت و فاصله بین قطره‌چکان‌ها یا درزها تولید می‌شود. از نوار آبیاری می‌توان برای آبیاری گیاهان مختلف با دوره‌های رشد متفاوت استفاده نمود. اما پرمصرف‌ترین نوع آنها ضخامت ۲۰۰ و ۱۷۵ میکرون با فاصله آبدهی (روزنه یا پلاک) ۲۰ سانتی‌متر می‌باشد. فواصل آبدهی معمول دیگر، ۱۰ و ۳۰ سانتی‌متر می‌باشد. گرچه برای متراژهای بالا امکان تولید با فاصله سفارشی نیز وجود دارد.
آبدهی نوار تیپ معمولاً از ۱٫۲ تا ۳ لیتر در ثانیه می‌باشد. هر چقد فاصله درز یا قطره‌چکان بیشتر باشد (مثلاً ۳۰ سانتی‌متر)، آبدهی نیز بیشتر می‌شود.
ساختار نواری آبیاری میکرو از پلی‌اتیلن می‌باشد.
ظرفیت تولید سالیانه محصول با سه نوبت کار 8 ساعته در روز و 300 روز کاری در حدود 567 تن انتخاب شده‌است.
معرفی کد آیسیک و کد تعرفه گمرکی محصول
کد آیسیک محصولات طرح به شرح زیر است:
| شرح محصول | کد آیسیک 8 رقمی | کد آیسیک 10 رقمی |
| نوار آبیاری از پلی‌اتیلن | 25201238 | 2520512329 |
| نوار آبیاری از پلی پروپیلن | _ | 2520512883 |
نوار آبیاری میکرو تحت زیر تعرفه 3919، مقررات گمرکی ایران با عنوان "ساير صفحه‌ها، ورق‌ها، ورقه‌هاي نازك (Foil-Film)، باريكه‌ها و تيغه از مواد پلاستيكي غيراسفنجي، مستحكم‌نشده، مطبق نشده، فاقد تكيه‌گاه يا جور نشده به طريق مشابه با مواد ديگر" صادر و وارد می‌شود.
شرایط ورود کد 39191090 داشتن اجازه از وزارت بازرگانی و وزرات صنعت، معدن و تجارت، 32 درصد حقوق ورودی در سال 1399 (حقوق گمرکی 4% و سود بازرگانی 28%) می‌باشد.
واحدهای تولیدکننده محصول
این محصول تا انتهای سال 1398 دارای 158 واحد فعال داشته است. استان‌های اصفهان و فارس دارای بیشترین واحد تولیدکننده این محصول هستند. برای مشاهده جزئیات دقیق واحدهای فعال و واحدهای در حال احداث تولید محصول بر روی لینک زیر کلیک کنید.
* مشاهده واحدهای فعال و واحدهای در حال احداث محصول
همچنین با کلیک بر روی کد تعرفه زیر میزان صادرات و واردات صورت گرفته با این کد، کشورهای وارد کننده، صادر کننده و... قابل مشاهده است.
* مشاهده واردات و صادرات محصول با کد تعرفه 39191090
کاربردهای محصول
- آبياري قطره‌ای كشت‌هاي رديفي و فصلي مانند گوجه فرنگي، فلفل، سيب‌زميني، توت فرنگي، پياز، آفتابگردان، خربزه، هندوانه، چغندر قند، ذرت و ساير محصولات جاليزي.
- آبياري قطره‌ای در گلخانه‌ها
از مهم‌ترین مزایای نوار آبیاری قطره‌ای می‌توان به موارد زیر را اشاره کرد:
1- نصب آسان و سریع
2- حمل و نقل راحت رول‌ها به خاطر سبکی وزن
3- امکان استفاده از در اکثر زمین‌ها و جالیزها، با پستی و بلندی محدود و بدون نیاز به تسطیح زمین
4- اتصالات ساده و ارزان قیمت، با قابلیت کارگذاری ساده آنها به صورت دستی
5- جنس پلیمری مخصوص نوار تیپ از چسبیدن جلبک و رسوبات معدنی به آن جلوگیری می‌کند.
6- مقاومت در برابر UV، کودهای شیمیایی، سموم، مواد دفع آفات و اسپری‌های کشاورزی
7- صرفه‌جویی قابل ملاحظه در مصرف آب
8- افزایش بازدهی محصول
9- امکان پهن کردن مکانیزه توسط تراکتور در ابتدای فصل زراعی
10- جلوگیری از توسعه و رشد علف‌های هرز در سطح زمین کشاورزی
11- نوار تیپ برای استفاده به فشار آب پایینی نیاز دارد (در حدود ۱ امسفر)
بازار محصول
در چند دهه اخیر، تأسیسات آبی شاهد پیشرفت‌های فنی زیادی برای عملکرد بهتر محصول بوده‌اند. علاوه بر این، وضعیت اضطراری آب یکی از مسائل جدی مربوط به امکانات آبیاری در سراسر جهان است، برای حل این سیستم آبیاری قطره‌ای استفاده می‌شود. پیش‌بینی می‌شود بازار جهانی نوار آبیاری قطره‌ای تا سال 2026 به 401.48 میلیون دلار برسد. محبوبیت روزافزون نوارهای آبیاری قطره‌ای و افزایش پذیرش نوارهای آبیاری قطره‌ای در میان کشاورزان موجب این افزایش تقاضا شده‌است.
با بررسی مزایای استفاده از نوار آبیاری در صنایع کشاورزی و کاربرد فراوان این محصول به لزوم تولید بالای این محصول در جهان و داخل کشور پی می‌بریم. همچنین با توجه به آمار عرضه و تقاضای کل، كشور در سال‌هاي آينده نياز فراواني به توليد اين محصول خواهد داشت.
روش تولید
نوارهای آبياري ميكرو (نوار تيپ) داراي خط توليد بسيار ساده‌اي مي‌باشند. خط توليد اين نوار شامل اكسترودر، چشمي كنترل قطر نوار، فرمينگ، كانال خنك ساز و در نهايت وايندر مي‌باشد. مواد اوليه از طريق قيف اكســترودر وارد خط می‌شوند، در ابتدا درون اكســترودر به شــكل مورد نظر در مي‌آيند، سپس با گذر از فرمينگ شكاف‌هاي آبياري ميكرو بر روي آنها ايجاد مي‌گردد. در انتها پس از كاهش دما در كانال خنك ساز به سوي وايندرها روانه می‌شوند تا محصول نهايي به صورت رول نوار بدست آيد.
سرمایه گذاری طرح
| شرح | هزینه موردنیاز (میلیون ریال) | معادل دلاری |
| سرمایه ثابت | 46,087 | 164,596 |
| سرمایه در گردش | 10,329 | 36,889 |
| کل سرمایه گذاری | 56,416 | 201,486 |
زمین مورد نیاز برای تولید 567 تن در سال، معادل 48 میلیون متر طول نوار آبیاری، 1,000 مترمربع می‌باشد.
*هر دلار معادل 280,000 ریال درنظر گرفته شده است.
هزینه‌های تولید طرح
هزینه‌های تولید بر اساس پيش‌بيني توليد در ۱۰۰ درصد ظرفيت اسمی محاسبه می‌گردد و براي سال‌هاي قبل از دستيابي به ۱۰۰% ظرفيت با توجه به ميزان توليد و هزينه‌هاي ثابت و متغير، تعديلات لازم اعمال می‌گردد. كل هزينه‌هاي توليد اين طرح كه شامل هزينه‌هاي عملياتي و غيرعملياتي توليد می‌باشد و معادل 151,085 میلیون ریال می‌باشد.
شاخص اقتصادی طرح
شاخص‌های اقتصادی طرح تولید نوار آبیاری میکرو (نوار تیپ) توسط نرم افزار کامفار محاسبه شده‌اند و به شرح زیر است.
| شرج | مقدار | واحد |
| ارزش فعلی خالص (NPV) | 51,441.60 | میلیون ریال |
| نرخ بازده داخلی (IRR) | 40 | درصد |
| دوره بازگشت سرمایه (PBP) | 3 | سال |
| تسهیلات پیشنهادی | 28,000 | میلیون ریال |
