مقدمه
پودر استخوان نیز از قطعات کامل یا خرد شده استخوان‌های دام‌های کشتاری بدست می‌آید. پودر استخوان یکی از منابع تامین کلسیم و فسفر در تغذیه دام و طیور و آبزیان است.
در ادامه خلاصه ای از مطالعات امکانسنجی تولید پودر خون، گوشت و استخوان ارائه خواهد شد.
معرفی محصول
خون دام‌هاي كشتاري كه در كشتارگاه‌ها ذبح مي‌شود پس از جمع‌آوري و خشك كردن به عنوان پودر خون مصرف مي‌شود. خون، در بين مواد مازاد حاصله از كشتارگاه منبع خوبي از پروتئين مي‌باشد. از همه حيوانات خون گرم، مي‌توان پودر خون تهيه کرد ولي معمولا خوني که در ايران از کشتارگاه‌هاي دام جمع‌آوري مي‌شود، از گاو و گوسفند و احيانا بز و شتر مي‌باشد که البته در کشورهاي ديگر، دام‌هاي همچون خوک، شترمرغ و ديگر حيوانات پرورشي نيز به آنها افزوده مي‌گردند. رنگ پودر خون از قرمز تيره تا قهوه‌اي تيره متغير است. اين محصول داراي بوي مخصوص به خود مي‌باشد و بايد عاري از بوهاي غير عادي فساد و گنديدگي باشد. اندازه ذرات اين محصول طبق استاندارد ملي ايران بايد به گونه‌اي باشند که از الک 8/2 ميلي‌متر عبور کنند. اين محصول براي حيوانات چندان دلچسب نيست و بايد طي دوره چند ماهه اي دام را نسبت به آن عادت داد. اين محصول نسبت به بقيه منابع پروتئين‌هاي حيواني از سطح اسيدآمينه پايين‌تري برخوردار است. پودر خون به دو نوع دامي و طيوري تقسيم‌بندي مي‌شود.
از آنجائیکه مصرف پروتئین‌های نباتی در جیره غذایی دام و طیور به تنهایی از لحاظ تعادل اسیدهای آمینه گاهی با اشکالاتی مواجه می‌شود بنابراین باید از منابع پروتئین حیوانی مختلف از جمله پودر خون، گوشت و استخوان در جیره غذایی دام و طیور استفاده نمود تجربه ثابت کرده‌است که استفاده از این‌گونه منابع از لحاظ اقتصادی نیز مقرون به صرفه است البته این محصولات بعد از پودر ماهی از اولویت دوم برخوردار است.
پودرخون، گوشت و استخوان به عنوان منبع پروتئین و اسیدهای امینه در تغذیه دام، طیور و آبزیان دارای حساسیت‌های بسیاری در ایران و جهان می‌باشد. در حال حاضر این محصولات در صنعت دامداری و مرغداری که دومین صنعت کشور می باشد، مصرف دارد.
معرفی کد آیسیک و کد تعرفه گمرکی محصول
در این بخش به معرفی کد آیسیک محصول اصلی طرح و سایر محصولات جانشین آن می‌پردازیم.
| شرح محصول | کد آیسیک 8 رقمی | کد آیسیک 10 رقمی |
| پودر استخوان حاصل از کشتارگاه دام (خوراک حیوان) | 15111814 | 1511512426 |
| پودر خون حاصل از کشتارگاه دام (خوراک حیوان) | 15111812 | 1511512427 |
| تولید پودر گوشت قرمزحاصل از کشتارگاه دام (خوراک حیوان) | 15111811 | 1511512428 |
| پودر استخوان حاصل از کشتارگاه طیور (خوراک حیوان) | _ | 1511512431 |
| پودر خون حاصل از کشتارگاه طیور (خوراک حیوان) | _ | 1511512432 |
| تولید پودر گوشت طیورحاصل از کشتارگاه طیور (خوراک حیوان) | _ | 1511512433 |
پودر خون تحت زیر تعرفه 1602، مقررات گمرکی ایران با عنوان "ساير فرآورده‌ها و كنسروهاي گوشت، احشاء يا خون" صادر و وارد می‌شود.
شرایط ورود کد 16029000، داشتن اجازه از وزارت بازرگانی و وزرات صنعت، معدن و تجارت، 40 درصد حقوق ورودی در سال 1399 (حقوق گمرکی 4% و سود بازرگانی 36%) می‌باشد.
واحدهای تولیدکننده محصول
این محصولات تا انتهای سال 1398 دارای 83 واحد فعال بوده است. استان تهران، دارای بیشترین واحد تولیدکننده این محصول است. برای مشاهده جزئیات دقیق واحدهای فعال و واحدهای در حال احداث تولید محصول بر روی لینک زیر کلیک کنید.
* مشاهده واحدهای فعال و واحدهای در حال احداث محصول
همچنین با کلیک بر روی کد تعرفه زیر میزان صادرات و واردات صورت گرفته با آن کد، کشورهای وارد کننده، صادر کننده و... قابل مشاهده است.
* مشاهده واردات و صادرات محصول با کد تعرفه 16029000
کاربردهای محصول
- منبع پروتئین و اسیدهای امینه در تغذیه دام، طیور و آبزیان
- استفاده در فرآورده‌های گوشتی به‌عنوان بهترین تامین‌کننده پروتئین
- مصرف به عنوان کود ارگانیک
- در مواد دارویی، باند و یا پارچه‌های تنظیف
- استفاده در غذای حیوانات خانگی مثل سگ و گربه
- استفاده از پودر گوشت به عنوان جایگزین سوخت فسیلی در بسیاری از نیروگاه‌های تولید انرژی در اروپا
- استفاده از پودر استخوان برای مصرف در مراکز تولیدکننده کنسانتره و کارخانجات تولیدکننده غذای ماهی، مرغداری‌های تخم
بازار محصول
با بررسی موازنه عرضه و تقاضا پی می‌بریم که در سال‌های آینده با کمبود عرضه این محصول روبرو خواهیم بود که همین موضوع بر لزوم تاسیس واحدهای تولید پودر خون، گوشت و استخوان تاکید دارد. همچنین مصرف اين محصول در جهان روزبه‌روز در حال افزايش مي‌باشد که می‌توان با تولید محصول مرغوب و مطابق با استانداردهای جهانی، صادرات این محصول را افزایش داد.
همچنین مطابق بررسی‌های میدانی عرضه پودر خون در کشور با مشکل مواجه است و همین موضوع بر لزوم احداث واحدهای تولیدکننده این محصولات در کشور تاکید دارد. همچنین پروسه تولید پودر خون، گوشت و استخوان می‌بایست مطابق با آخرین استانداردهای جهانی بوده تا از طریق عرضه محصولات با کیفیت بتوان قیمت فروش محصولات را افزایش داد در غیر اینصورت طرح توجیه‌پذیر نخواهد بود.
روش تولید
روش تولید پودر خون به شرح زیر است:
1- جمع‌آوری خون
2- خشک‌کردن
3- آسیاب
4- بسته‌بندی
5- توزیع
روش تولید پودر استخوان به شرح زیر است:
1- جمع‌آوری استخوان
2- پختن استخوان در آب جوش
3- چربی‌گیری
4- خشک‌کردن استخوان
5- خرد کردن به وسیله دستگاه‌های خردکننده
6- بسته‌بندی
روش تولید پودر گوشت به شرح زیر است:
1- جمع‌آوری ضایعات گوشت
2- خرد کردن
3- تولید خمیر گوشت
4- پرس مواد
5- جداکردن مواد مایع و جامد
6- خشک‌کردن
7- بسته‌بندی
هزینه‌های سرمایه گذاری
| شرح | هزینه مورد نیاز (میلیون ریال) | معادل دلاری |
| سرمایه ثابت | 109,633 | 391,546 |
| سرمایه در گردش | 12,210 | 43,607 |
| کل سرمایه گذاری | 121,843 | 435,154 |
زمین مورد نیاز برای تولید 250 تن پودر خون، 500 تن پودر گوشت، 250 تن پودر استخوان و 165 تن روغن در سال، 2000 مترمربع می‌باشد.
هزینه‌های تولید
هزینه‌های تولید بر اساس پيش‌بيني توليد در ۱۰۰ درصد ظرفيت اسمی محاسبه می‌گردد و براي سال‌هاي قبل از دستيابي به ۱۰۰% ظرفيت با توجه به ميزان توليد و هزينه‌هاي ثابت و متغير، تعديلات لازم اعمال می‌گردد. كل هزينه‌هاي توليد اين طرح كه شامل هزينه‌هاي عملياتي و غيرعملياتي توليد می‌باشد و معادل 181,740 ميليون ريال می‌باشد.
شاخص‌های اقتصادی
شاخص‌های اقتصادی طرح تولید پودر خون، گوشت و استخوان توسط نرم افزار کامفار محاسبه شده‌اند و به شرح زیر است.
| شرح | مقدار | واحد |
| ارزش فعلی خالص (NPV) | 626,4209 | میلیون ریال |
| نرخ بازده داخلی (IRR) | 31.04 | درصد |
| دوره زمانی بازگشت سرمایه (pbp) | 3 | سال |
| میزان تسهیلات پیشنهادی | 66,000 | میلیون ریال |
