مقدمه
یکی از معضلات بشر امروز مشکل انرژی است. هرچند بشر امروز به دنبال سوخت های نو و جدید می باشد ولی نیم نگاهی هم به منابع موجود دارد. روزانه درختان زیادی در جهان به دلایل مختلفی مثـل کاغذسازی و یا ساخت مصنوعات چوبی و…. قطع می شوند که شاخه و برگ های آنها بی استفاده رها می شود. ما به دنبال استفاده بهینه از آن هستیم و با توجه به اینکه مقدار گرمایی که زغـال چـوب تولید می کند از خود چوب بیشتر می باشد لذا از آن برای تامین انرژی برای پخت و پز و… می توان استفاده نمود.
معرفی محصول
محصول مورد بررسي، زغال از ضايعات چوب مي باشد. از سوختن اندام گياه يا حيوان، زغال به دست مي آيد. زغال ماده اي اسفنج مانند و سياه است و تقريبا مي توان آن را کربن خالص دانست.
علت آن که از داغ کردن يا سوزاندن چوب يا استخوان حيوان، زغال پديد مي آيد؛ اين است که آنها بر اثر حرارت، آب و گازهاي نهفته در خود را از دست مي دهند و فقط جسم جامدي از خود بر جاي مي نهند.
معرفی کد آیسیک و کد تعرفه گمرکی محصول
کد آیسیک محصول 2411412798 (37201137) از گروه ساخت مواد و محصولات شیمیایی (24) و از زیر گروه ساخت مواد شیمیایی اساسی به جز انواع کود و ترکیبات ازت (2411)، مواد حاصل از تقطیر چوب (2411312740)، زغال از ضایعات منابع سلولزی (2411412798) می باشد.
زغال از سبوس گندم و برنج تحت زیرتعرفه 4402، مقررات گمرکی ایران با عنوان زغال چوب (از جمله زغال میوه های سخت پوست یا پوست آنها، با زیرتعرفه های 44021000، 44029000، 44020000 صادر و وارد می شود.
شرایط ورود آن داشتن اجازه از وزارت بازرگانی و وزارت صنایع معادن پرداخت 4 درصد حقوق ورودی در سال 1397 می باشد.
واحدهای تولید کننده محصول
این محصولات تا انتهای سال ۱۳۹۷ دارای 24 واحد فعال بوده است. استان مازندران دارای بیشترین واحد تولیدکننده این محصول است. برای مشاهده جزئیات دقیق واحدهای فعال و واحدهای در حال احداث تولید محصول بر روی کد آیسیک زیر کلیک کنید.
* مشاهده واحدهای فعال و واحدهای در حال احداث محصول با کد آیسیک 2411412798 ، 37201137.
همچنین با کلیک بر روی هر یک از کد تعرفه های زیر میزان صادرات و واردات صورت گرفته با آن کد، کشورهای وارد کننده، صادر کننده و... قابل مشاهده است.
* مشاهده واردات و صادرات محصول با کد تعرفه 44021000، 44029000.
کاربردهای محصول
زغالی که مورد نظر پروژه می باشد زغالی است که برای قلیان و کباب پزی و یا بخاری های زغالی که در برخی مناطق به کار می رود، استفاده می شود، که هم به صورت عادی و هم به صورت قالبی و فشرده شده مصرف می شود.
بازار محصول
از فواید راه اندازی این صنعت سبب ایجاد اشتغال، بازیافت ضایعات زغال طبیعی، کسب درآمد و ارزآوری از صادرات زغال فشرده، افزایش بازدهی و سوددهی جنگل ها، از جمله مزایای توسعه صنعت تولید زغال فشرده می توان برشمرد.
با توجه به بررسی های انجام شده در بخش بازار، می توان نتیجه گیری کرد با توجه به میزان عرضه محصول سهم قابل حصول از بازار مصرف زغال چوب در آینده دارای رنج مناسبی می باشد و با در نظر گرفتن ظرفیت تولیدی این طرح (ظرفیت 400 تن در سال) و نظر به اینکه محصول زغال چوب واردات نیز دارد (کشور چین و..) برای اینکه بخشی از بازار را در اختیار داشته باشیم، میبایست یا قیمت تمامشده را کاهش داده و یا اینکه بازارهای خارجی را در اختیار گیرد (صادرات).
همچنین در خصوص سرمایه گذاری در این طرح شایان ذکر است که همانند سایر طرح دارای ریسک هایی می باشد که در ذیل به برخی از آنها اشاره می شود:
- درکشور ما با توجه به وفور سوخت های فسیلی، زغال چوب به عنوان یک محصول گرمایشی به مقدار کمی مورد استفاده قرار میگیرد، لذا در مورد بازار مصرف این محصول بیشتر جنبه های دیگر مصرف مطرح می باشد که باعث محدود شدن بازار مصرف می گردد لذا در هنگام سرمایه گذاری در این بخش باید این موضوع در نظر گرفته شود.
- با توجه به اینکه این کالا مصرفی می باشد، کیفیت بسیار مهم می باشد و عدم توجه به آن موجب کاهش فروش محصولات و در نهایت بالا بردن ریسک سرمایه گذاری میگردد. (از موارد کیفی می توان کیفیت در محصول، بسته بندی و... نام برد.)
- با توجه به روند صادرات در سال های گذشته می توان بیان کرد که صادرات این محصول رو به رشد میباشد لذا در صورتیکه تولیدکنندگان زغال چوب تمایل دارند که در بازار جهانی فعالیت داشته باشند، باید توانایی های فنی خود را بالا ببرند که این امر سبب افزایش سرمایه گذاری می شود که این افزایش سرمایه گذاری ریسک سرمایهگذاری های بعدی را نیز بالا می برد.
با توجه به مواردی که برشمردیم و همچنین در نظرگرفتن این موضوع که تاکنون هکتارها جنگل و منابع طبیعی کشور تاوان بی مبالاتی ما را پرداخته اند، همانطور که می دانید اکثر روستاهای کشور علاوه بر سوخت های فسیلی از چوب برای تامین انرژی استفاده می کنند لذا در صورتیکه آنها به جای چوب از زغال استفاده کنند هم آلودگی کمتری وجود دارد و هم میزان گرمایش بیشتری ایجاد می کند. لذا با توجه به سرمایهگذاری کم و مواد اولیه ارزان میتوانیم محصولات ارزانی را در اختیار روستاییان قرار دهیم و با این کار یکی از عوامل تخریب جنگلها را تا حدودی حذف نماییم.
روش تولید محصول
در حال حاضر در ايران و ساير کشورها از دو روش جهت توليد زغال از ضايعات چوب استفاده می شود.
١ -روش سنتی
٢ -روش مکانيزه
در روش سنتي چوب را داخل کوره در بسته قرار مي دهند و سپس آتش مي زنند و پس از تبديل شدن به زغال، زغال ها جمع آوري شده و مصرف مي شوند.
در روش مكانيزه، روند توليد به اين صورت ميباشد که، ابتدا خورده چوب ها توسط دستگاه خرد آن به قطعات کوچك تبديل مي شوند سپس با تسمه نقاله به کوره هاي پخت انتقال می یابد پس از تبديل شدن به زغال آنها را آسياب کرده و وارد حوضچه هاي شست و شو مي شوند، پس از شست و شو آنها مواد آسياب شده خشك ميشوند و پس از خشك شدن با صمغ گياهي(صمغ عربي) مخلوط شده و قالبگيري مي شوند و سپس توسط دستگاه پرس، پرس مي شوند. بعد از انجام مرحله پرس قطعات توسط دستگاه برش به اندازه ها و اشكال دلخواه برش مي خورند.
سرمایه گذاری طرح
سرمايهگذاري هر طرح از مجموع سرمايهگذاري ثابت و درگردش حاصل ميشود. هزینههای سرمایهگذاری ثابت طرح شامل بخشهای مختلف از قبیل زمین، محوطه، ساختمان، تاسیسات، ماشینآلات و ... میباشد.
شرح هزينههای سرمايهگذاری ثابت طرح در ادامه آورده شده است.
شرح | هزینه مورد نیاز (میلیون ریال) |
سرمایه ثابت | 49520 |
سرمایه در گردش | 569 |
کل سرمایه گذاری | 50089 |
زمین مورد نیاز برای تولید 400 تن در سال زغال از سبوس گندم و برنج 4000 متر مربع می باشد.
هزینه های تولید طرح
هزینههای تولید بر اساس پيشبيني توليد در 100 درصد ظرفيت اسمی محاسبه میگردد و براي سالهاي قبل از دستيابي به 100% ظرفيت با توجه به ميزان توليد و هزينههاي ثابت و متغير، تعديلات لازم اعمال میگردد. كل هزينههاي توليد اين طرح كه شامل هزينههاي عملياتي و غيرعملياتي توليد میباشد و معادل 16755.70 ميليون ريال میباشد.
شاخص های اقتصادی طرح
شاخص های اقتصادی طرح تولید زغال از سبوس گندم و برنج توسط نرم افزار کامفار محاسبه شده اند و به شرح زیر است.
شرح | مقدار | واحد |
ارزش فعلی خالص (NPV) | 33580 | میلیون ریال |
نرخ بازده داخلی (IRR) | 33.46 | درصد |
دوره بازگشت سرمایه (PBP) | 3 | سال |
تسهیلات پیشنهادی | 29000 | میلیون ریال |