خلاصه مطالعات امکان سنجی (طرح توجیهی) تولید کنسانتره میوه

مقدمه 

ایران یکی از کشورهایی است که به لحاظ شرایط اقلیمی و همچنین نوع خاک در بهترین موقعیت قرار دارد، به همین علت کشاورزی و تولید محصولات باغی یکی از مزیت‌های ایران محسوب می‌شود. بنابراین اگر از مزیت‌های صنعت کشاورزی به درستی بهره‌برداری شود، می‌توان شاهد رشد و توسعه صنعت آبمیوه و کنسانتره در کشور بود. 
کنسانتره ماده‌ای است که تغلیظ شده و متراکم باشد. کنسانتره میوه نیز عبارت است از ماده‌ای که تحت فشار و طی یک فرایند صنعتی اکثر آب آن گرفته شده و بصورت متراکم درآمده باشد؛ این ماده متراکم حاوی ترکیبات اصلی و مواد مغذی مهم میوه‌ها مانند ویتامین‌ها، اسید آمینه، مواد معدنی، کلسیم و غیره می‌باشد و همچنین ممکن است بصورت ترکیبی از چندین میوه نیز تهیه شده باشد. به عبارت دیگر در کنسانتره، حلّال(آب) که قسمت عمده میوه‌جات را تشکیل می‌دهند از میوه‌ها گرفته شده و حل شونده، باقی می‌‌ماند.
معمولاً کارخانه‌های آبمیوه‌سازی و کارخانه‌های کنسانتره‌سازی کنار یکدیگر فعالیت دارند که در مواقعی که میوه فصل وجود دارد آب میوه آن به بازار عرضه گردد و در مواقعی که میوه موجود در بازار نیست از کنسانتره میوه استفاده شود. که ترجیحاً امروزه بسیاری از صنایع آبمیوه خود را از کنسانتره میوه می‌سازند.
در ادامه خلاصه‌ای از مطالعات امکان‌سنجی (طرح توجیهی) تولید کنسانتره میوه و رب انار ارائه شده است.

معرفی محصول 

کنسانتره میوه یکی از محصولات در فرآوری میوه‌ها از جمله انار، آلبالو و غیره می‌باشد که شکلی از ماده است که اکثر اجزای اصلی تشکیل‌دهنده یا حلال آن را حذف کرده‌اند.
معمولا با گرفتن آب موجود در یک محلول یا سوسپانسیون، مثلا گرفتن آب موجود در آب­میوه و تبدیل آن به پودر یا عصاره، کنسانتره تشکیل می‌شود.
فایده تولید کنسانتره این است که با حذف آب، وزن ماده غذایی کاهش ­یافته و بنابراین حمل­ و­ نقل آن راحت‌تر و با صرف هزینه کمتر صورت می‌گیرد، به علاوه کنسانتره را به راحتی در هنگام مصرف با اضافه نمودن حلال (معمولا آب)، به حالت اولیه خود برگردانده و مصرف می‌کنند.
در این روش در واقع از میوه‌ها اسانس یا عصاره تهیه می‌نمایند و از مخلوط نمودن این اسانس با شکر و آب، انواع آب­میوه را تهیه می‌کنند.

معرفی کد آیسیک و کد تعرفه گمرکی محصول 

کنسانتره میوه تحت زیرتعرفه 2009، مقررات گمرکی ایران با عنوان میوه (همچنین آب انگور تازه) و آب سبزیجات، تخمیرنشده و بدون افزودن الکل، با یا بدون افزودن قند و سایر مواد شیرین­ کننده، با زیرتعرفه­ 20094910، صادر و وارد می‌­شود.
رب انار تحت زیر تعرفه 2103، فرآورده‌­ها برای سس و سس‌­های آماده شده، چاشنی­‌ها و ادویه‌­های مخلوط ­شده آرد و زیره خردل و خردل آماده، با عنوان سایر با زیرتعرفه 21039000 صادر و وارد می­‌شود.
شرایط ورود کد 20094910، داشتن اجازه از وزارت بازرگانی و وزارت صنعت، معدن و تجارت پرداخت 5 درصد حقوق ورودی در سال 1399 (حقوق گمرکی 4% و سود بازرگانی 1%) می‌­باشد.
شرایط ورود کد 21039000، داشتن اجازه از وزارت بازرگانی و وزرات صنعت، معدن و تجارت 55 درصد حقوق ورودی در سال 1399 (حقوق گمرکی 4% و سود بازرگانی 51%) می‌­باشد.

واحدهای تولید کننده محصول

این محصولات تا انتهای سال 1398 دارای 181 واحد فعال بوده است. استان‌های تهران، البرز و آذربایجان غربی دارای بیشترین تعداد واحد فعال تولید این محصول هستند. برای مشاهده جزئیات دقیق واحدهای فعال و واحدهای در حال احداث تولید محصول بر روی لینک زیر کلیک کنید.

* مشاهده واحدهای فعال و واحدهای در حال احداث محصول

همچنین با کلیک بر روی کد تعرفه زیر میزان صادرات و واردات صورت گرفته با آن کد، کشورهای وارد کننده، صادر کننده و... قابل مشاهده است.

* مشاهده واردات و صادرات محصول با کد تعرفه 20094910
 * مشاهده واردات و صادرات محصول با کد تعرفه 21039000

کاربردهای محصول 

 با کنسانتره کردن میوه و آبمیوه و گرفتن آب موجود در آن و باقی ماندن مواد مؤثر میوه، وزن و حجم آن به شکل قابل ملاحظه‌ای کم می‌شود و حدود ۳ تا ۷ برابر غلیظ‌تر می‌گردد و در نتیجه حمل و نقل آن راحت‌تر انجام می‌گیرد و هزینه‌ مصرف کاهش می‌یابد. همچنین کنسانتره میوه و آبمیوه به راحتی با اضافه نمودن حلال آب به حالت اولیه خود برمی‌گردد و آماده مصرف می‌شود و می‌توان آن را به مدت طولانی‌تر و در دماهای معمول نگهداری کرد.
به طور عمده کنسانتره را می‌توان در موارد زیر مصرف کرد:
-انواع نوشیدنی و آبمیوه سازی
-شیرینی پزی
-تولید کیک و کلوچه
-پخت نان‌های طعم دار
-ترشک و لواشک سازی
-مربا و مارمالادسازی
-کمپوت سازی
-توتون و تنباکو
-انواع رب و شیره میوه

بازار محصول 

در حال حاضر، در ايران به دلايل زير مصرف آب­ميوه در حال رشد است:
1. جوان بودن جمعيت ايران و بالا بودن نسبت افراد نوجوان به كل جمعيت كشور
2. گسترش شهرنشيني و فرهنگ صنعتي و استفاده از آب­ميوه به جاي ميوه خام
3. رشد فرهنگ بهداشت عمومي و افزايش آگاهي عمومي درباره فوايد مصرف نوشيدني­‌هاي طبيعي به ويژه آب­ميوه‌­هاي بسته‌­بندي شده
4. افزايش تعداد دانش­ آموزان در مراكز آموزشي كه سبب خريد و مصرف نوشابه‌­ها و آب­ميوه ‌ها مي ‌شود.
5.گرم شدن هوا، به دليل تغييرات جوي سال­‌هاي اخير كه مي‌­تواند موجب مصرف بيشتر نوشيدني و آبميوه شود.‌
6. تبليغات منفي عليه نوشابه­‌هاي گازدار و مطرح شدن آب­ميوه به عنوان كالاي جايگزين در ميان محصولات كارخانه­‌هاي مزبور
از طرف ديگر، با توجه به عزم دولت براي رفع موانع توسعه صادرات غير نفتي بر اساس برنامه چهارم توسعه، توليد و صادرات انواع آب­ميوه نيز با توجه به حمايت­‌هاي دولت و پتانسيل­‌هاي بالقوه فراواني كه در كشور وجود دارد؛ سبب افزايش نياز كشور به توليد اين محصول خواهد شد. همچنين با توجه به مصرف گسترده اين كالا در جهان و امكانات ايران در زمينه رشد انواع ميوه ­جات امكان رقابت در بازارهاي فرامنطقه­‌اي نيز وجود دارد. در چند سال اخير نيز واحدهاي فراواني شروع به فعاليت نموده‌­اند و توانسته‌اند علاوه بر تامين نيازهاي داخلي، به صادرات اين محصول نيز اقدام نمايند كه حكايت از بازار مناسب آن دارد.
با توجه به مطالب ذکر شده در مورد بازار آب­میوه که تقاضای اصلی برای کنسانتره محسوب می‌شود، تولید کنسانتره در ایران سوددهی بالایی دارد. ولی با توجه به مازاد به حضور شرکت­‌های بزرگ و صاحب نام در صنعت تولید کنسانتره ایران و مازاد عرضه مشاهده شده، رقابت در این بازار مشکل است. با توجه به این توضیحات به سرمایه ­گذاران محترم توصیه می ­شود، در صورت علاقه‌مندی جهت راه ­اندازی واحد تولیدی این محصولات ابتدا با مذاکره با شرکت­‌های بزرگ تولیدکننده آب­میوه در داخل یا خارج از کشور خصوصا کشورهای مجاور اقدام به جذب بازار جهت فروش محصولات خود نمایند. بایستی متذکر شد که صادرات کنسانتره آب­میوه به سایر کشورها به خصوص کشورهای همسایه از پتانسیل خوبی برخوردار است.

روش تولید 

مراحل تولید کنسانتره میوه به شرح زیر است:
1. ورود مواد اولیه
2. شست و شو و سورتینگ
3. دانه گیری و جداسازی پوست
4. پرس تیوپی
5.فیلتر
6. پاستوریزاسیون
7. آنزیم زنی
8. فیلتراسیون
9. تغلیظ
10. استریل
11.بسته بندی محصول
12. سردخانه

سرمایه گذاری طرح 

زمین مورد نیاز برای تولید 750 تن کنسانتره و 150 تن رب انار در سال، 5,000 مترمربع می‌باشد.
* لازم به ذکر است هر دلار معادل 280,000 ریال در نظر گرفته شده است.

هزینه های تولید طرح 

هزینه‌های تولید بر اساس پيش‌بيني توليد در ۱۰۰ درصد ظرفيت اسمی محاسبه می‌گردد و براي سال‌هاي قبل از دستيابي به ۱۰۰% ظرفيت با توجه به ميزان توليد و هزينه‌هاي ثابت و متغير، تعديلات لازم اعمال می‌گردد. كل هزينه‌هاي توليد اين طرح كه شامل هزينه‌هاي عملياتي و غيرعملياتي توليد می‌باشد و معادل 290,998 ميليون ريال می‌باشد.

شاخص های اقتصادی طرح 

شاخص‌های اقتصادی طرح تولید کنسانتره میوه توسط نرم افزار کامفار محاسبه شده‌اند و به شرح زیر است.