مقدمه
در حدود سه دهه گذشته هنوز عمده لوله‌های مصرفی ساختمان‌ها در کشور گالوانيزه و آهنی بودند که مشکلات فراوان همچون ترکيدگی و عمر کم از معضلات بزرگ صنعت ساختمان در کشور به شمار مي‌رفت و ضرورت استفاده از لوله‌های جديد را به شدت ايجاب مي‌کرد. در حدود سال 1374 پیشرفت صنعت ساختمان منجر به تولید نسلی جدید از لوله‌های آبرسانی ساختمان تحت لیسانس safe building technolog انگلستان شد که همان لوله‌های (pex-al-pex) پنج لایه نام دارد.
شرکت‌های تولیدکننده ایرانی در جهت تکمیل سبد محصولات تأسیساتی ساختمان اقدام به تولید لوله‌های pvc کردند که این محصول در دو رنگ مشکلی و طوسی و هماهنگ با استانداردهای تبعین شده تولید و وراد بازار تاسیسات سراسر کشور شد.
تاكنون سه نسل مختلف لوله وارد بازار شده است كه به ترتيب عبارت‌اند از:
الف) لوله‌هاي فلزي يا گالوانيزه
ب) لوله‌هاي تك لايه پليمري از جنس پلي پروپيلن
ج) لوله‌هاي تلفيقي از فلز و پليمر معروف به لوله‌هاي پنج لايه
معرفی محصول
لوله‌های 5 لایه، لوله‌هایی هستند که از ترکیب لایه‌های مختلف فلز و پلیمر ساخته شده‌اند. طراحی این لوله‌ها به شکلی است که یک لایه از آلومینیوم توسط دو لایه از پلیمر احاطه شده و برای چسباندن لایه‌های مختلف نیز از چسب‌های مخصوص استفاده شده است.
به‌کارگیری لایه آلومینیومی در ساختار لوله‌های 5 لایه، استحکام آنها را به شدت افزایش داده است.
برای اتصال دو طرف لایه آلومینیومی از فناوری‌های پیشرفته جوشکاری اولتراسنیک استفاده می‌شود. لایه‌های پلیمری نیز باعث کاهش وزن لوله و سهولت نصب و نگهداری می‌ود.
این نوع لوله‌ها که انعطافپذیری بالایی هم دارند از دو لایه پلیمر، دو لایه چسب و یک لایه آلومنیوم تشکیل شده است. لایه بیرونی و لایه درونی از نوعی پلیمر بر پایه پلی‌اتیلن ساخته شده است که با دولایه چسب به لایه میانی که از جنس ورق آلومنیوم است متصل می‌شود. ورق آلومینیوم به کار رفته در ساخت این لوله‌ها از ورود اکسیژن به آنها و فرسودگی جلوگیری می‌کند.
با مطالعه و بررسي روش‌هاي توليد متفاوت، خطوط فرايندي مختلف و محدوديت‌هاي عملكردي آنها و توجه به نیاز بازار که در آن تقاضای لوله‌های 20، 25، 32 بیشتر از سایر است و همچنین با توجه به تولیدات سایر تولیدکنندگان و مطالعات عرضه و تقاضا که در بخش قبل به صورت مفصل بیان شد، ظرفیت سالانه محصول با سه نوبت کار 8 ساعته در روز و 300 روز کاری در حدود 340 تن است.
معرفی کد آیسیک و کد تعرفه گمرکی محصول
کد آیسیک محصول موردنظر طرح از گروه ساخت محصولات از لاستیک و پلاستیک (25) و از زیر گروه ساخت انواع محصولات پلاستیکی (2520)، انواع لوله پلاستیکی (2520312317)، لوله از پلی اتیلن (2520412328)، لوله از پلی‌اتیلن پنج لایه با فلز (2520512342) می‌باشد.لوله‌های 5 لایه تحت زیرتعرفه 3917، مقررات گمرکی ایران با عنوان "لوله، شيلنگ و لوازم و ملحقات آنها (مثلاً، اتصالات، زانويي، اتصالات لوله فلانج (Flange)، از مواد پلاستيكي"، کد تعرفه گمرکی 39172100 صادر و وارد می‌شود.
شرایط ورود کد 39172100، داشتن اجازه از وزارت بازرگانی و وزرات صنعت، معدن و تجارت، 10 درصد حقوق ورودی در سال 1399 (حقوق گمرکی 4% و سود بازرگانی 6%) می‌باشد.
واحدهای تولید کننده محصول
این محصولات تا انتهای سال 1398 دارای 46 واحد فعال بوده است. استان اصفهان دارای بیشترین واحد تولیدکننده این محصول است. برای مشاهده جزئیات دقیق واحدهای فعال و واحدهای در حال احداث تولید محصول بر روی لینک زیر کلیک کنید.
* مشاهده واحدهای فعال و واحدهای در حال احداث محصول
همچنین با کلیک بر روی کد تعرفه زیر میزان صادرات و واردات صورت گرفته با این کد، کشورهای وارد کننده، صادر کننده و... قابل مشاهده است.
* مشاهده واردات و صادرات محصول با کد تعرفه 39172100
کاربردهای محصول
برخی از کاربردهای لوله‌های 5 لایه به اختصار عبارت‌اند از:
- لوله‌های آب سرد و آب گرم ساختمان‌ها
- لوله‌کشی‌های شوفاژ و رادیاتور
- سیستم‌های گرمایش از کف
- کاربرد در صنایع مختلف
- کاربرد در مصارف پزشکی
بازار محصول
به طور کلی کاربرد اصلی لوله‌های 5 لایه در بازارهای خارجی و به ویژه کشورهای پیشرفته در زمینه‌ی سیستم‌های گرمایش از کف می‌باشد.
طبق آمار ارائه شده در دهه گذشته، ارزش بازار مصرف این سیستم‌ها تقریبا برابر با 4.65 میلیارد دلار بوده است که نشان‌دهنده رشد قابل توجه این بازار در دهه اخیر است، همچنان باید اذعان کرد که بازار مذکور در سال‌های آتی نیز کماکان روند رشد خود را طی خواهد کرد و به عنوان یکی از سیستم‌های جدید و در عین حال کارآمد گرمایشی در سطح جهان، مورد استفاده قرار خواهد گرفت، به طوری که محققان اقتصادی پیش‌بینی کرده‌اند که بازار گرمایش از کف تا سال آینده با نرخ رشد سالانه 87 درصد رو به جلو حرکت کند و به ارزشی برابر با 7.90 میلیارد دلار برسد.اگر دقت کرده باشید امروزه در صنعت ساختمان‌سازی از لوله‌های پنج لایه از جنس پلیمر در داخل و بیرون ساختمان‌ها بسیار استفاده می‌شود که دلیل آن مزایای لوله‌های پنج لایه می‌باشد که در این مبحث با ویژگی‌های بارز آن آشنا خواهیم شد:
1) از مزایای لوله پنج لایه می‌توان به افت فشار پایین آن اشاره کرد و در برابر فشار و دما مقاومت بالایی دارد که دلیل آن آلومینیوم موجود در لوله است.
2) لوله پنج لایه دارای مقاومت در برابر نور خورشید و هرگونه اشعه است که از ورود هرگونه نور به داخل لوله جلوگیری می‌کند.
3) توانای بالایی در هدایت سیالات در داخل لوله دارد و می‌تواند سیالات شیمیایی مایع را به بهترین شکل ممکن کنترل کند.
4) از نظر عایق‌بندی نیازی به عایق‌بندی بالا نیست و خاصیت انقباظ و انبساط لوله‌ها هم به مزایای لوله‌های پنج لایه اضافه می‌شود.
5) در برابر دمای هوا در شرجی و رطوبت سازگاری دارد و در موارد آبیاری در هرگونه دمای محیطی به کار می‌رود.
6) وزن لوله پنج لایه سبک و جا به جایی لوله¬ها به هر مکانی به آسانی صورت می‌گیرد.
7) به علت لایه‌های پلی‌اتیلنی که در تولید لوله‌های پنج لایه بکار رفته در هنگام انتقال سیالات لوله‌ها از هرگونه آلودگی سوتی جلوگیری می‌کند.
8) در مقابل‌خوردگی و ساییدگی مقاوم بوده و خاصیت ضد زنگ زدگی را دارا است و امکان به وجود آمدن جلبک در آن غیر ممکن است.
9) از دیگر مزایای لوله‌های پنج لایه می¬توان به انعطافپذیری لوله در زمان‌های ممکن هم نام برد.
10) نصب و راه‌اندازی لوله‌های پنج لایه به آسانی و هرینه آن نسبت به سایر لوله‌های آهنی به صرفه است.
با توجه به مصرف داخل و کمبود عرضه همانطور که اشاره شد ظرفیت 340 تن در سال برای این واحد درنظر گرفته شده است.
روش تولید
برای تولید این نوع لوله‌ها، در ابتدا ورق آلومینیوم روی هم دور قالب قرار گرفته و با استفاده از جوش اولتراسونیک، جوشکاری می‌شوند. پس از جوشکاری، لایه‌های چسب (محافظ) داخلی و خارجی بر وری آلومینیوم اکسترود شده و در آخر پلی‌اتیلن مشبک شده (cross- linked polyethylene) بر روی لایه‌های چسب قرار می‌گیرند. پس از این مرحله توسط غلطک‌ها به خارج اکسترودر منتقل می‌شود، به وسیله آب شرد شده و توسط ماشین winding در طو‌ل‌های مختلف کلاف می‌گردد.
تولید به روش over – lap انجام می‌شود.
سرمایه گذاری طرح
| شرح | هزینه موردنیاز (میلیون ریال) | معادل دلاری |
| سرمایه ثابت | 109,905 | 392,518 |
| سرمایه در گردش | 12,053 | 42,046 |
| کل سرمایه گذاری | 121,958 | 435,564 |
زمین مورد نیاز برای تولید 340 تن در سال لوله 5 لایه، 2500 مترمربع می‌باشد.
*هر دلار معادل 280,000 ریال درنظرگرفته شده است.
هزینه‌های تولید طرح
هزینه‌های تولید بر اساس پيش‌بيني توليد در ۱۰۰ درصد ظرفيت اسمی محاسبه می‌گردد و براي سال‌هاي قبل از دستيابي به ۱۰۰% ظرفيت با توجه به ميزان توليد و هزينه‌هاي ثابت و متغير، تعديلات لازم اعمال می‌گردد. كل هزينه‌هاي توليد اين طرح كه شامل هزينه‌هاي عملياتي و غيرعملياتي توليد می‌باشد و معادل 187,560 میلیون ریال می‌باشد.
شاخص اقتصادی طرح
شاخص‌های اقتصادی طرح تولید لوله 5 لایه توسط نرم افزار کامفار محاسبه شده‌اند و به شرح زیر است.
| شرج | مقدار | واحد |
| ارزش فعلی خالص (NPV) | 125,938 | میلیون ریال |
| نرخ بازده داخلی (IRR) | 41.29 | درصد |
| دوره بازگشت سرمایه (PBP) | 3 | سال |
| تسهیلات پیشنهادی | 66,000 | میلیون ریال |
