تولید و پرورش انواع کاکتوس

کاکتوس گیاهی است از تیره کاکتوسیان (Cactaceae) تیره‌ای از میخک‌سانان که اغلب خاردار و گوشتی هستند.

کاکتوس در ابتدا تنها در شمال و جنوب و نواحی مرکزی آمریکا رشد می‌کرد اما امروزه در بسیاری از مناطق گرم و خشک جهان توسط مردم پراکنده شده کاکتوس طی طوفان‌های ناگهانی آب ذخیره کرده و آب ذخیره شده را طی ماه‌های خشکسالی به مصرف می‌رساند. کاکتوسیان در ایران گونه بومی ندارند.

گیاه کاکتوس از دسته کاکتوسیان است که اغلب خاردار و گوشتی می‌باشد. امروزه بیش از ۲۰۰۰ نوع کاکتوس شناسایی شده است که دارای اندازه و شکل‌های متنوعی هستند؛ این گیاهان در آب و هوای گرم و آفتابی رشد می‌کنند و برخی از آن‌ها حتی قادر هستند در محیط‌های بسته مانند خانه‌های آپارتمانی زندگی کنند. برخی از این کاکتوس‌ها گل‌های فصلی دارند و در صورتی که شرایط رشد آن‌ها مساعد باشد؛ در اندازه و شکل‌های گوناگونی گل‌دار می‌شوند. شما می‌توانید بسته به نوع کاکتوس، اندازه و شرایط نگهداری آن یک یا چند گیاه کاکتوس مناسب بخرید.

این گیاه مقدار زیادی آب در خود ذخیره می کند و در زیستگاه های بسیار خشک به حیاتش ادامه می دهد. بیشتر کاکتوسها ریشه های عمیق و ساقه ی شبکه مانندی دارند که به عنوان منبع ذخیره ی آب عمل می کنند. ساقه ی آن توسط تیغ هایی محافظت می شود و برگ های خیلی کوچکی داشته و یا اصلاً برگ ندارند. این گیاه از جمله جذابترین و متنوع ترین گیاهان خانگی است. بیشتر آنها حتی در دست یک صاحب تازه کار، به راحتی رشد میکنند. هرچند کاکتوسها در تمام مدت سال در گل فروشیها، فروشگاهها و حتی سوپرمارکت ها به فروش میرسند، اما بهترین فصل تهیه ی آنها تابستان است.

هنگامی که اسم گیاه کاکتوس شنیده می شود تصور گیاهی بد بو، خاردار و بیابانی در ذهن شکل می گیرد با وجود اینکه اغلب آنها خاردار و گوشتی هستند اما نکته قابل توجه این است که این گیاهِ سخت و خشن سرشار از ویتامین های طبیعی بوده و در کشورهای حوزه آمریکای جنوبی غذایی سالم و کم هزینه محسوب می شود. حدود 2000 گونه ی مختلف کاکتوس وجود دارد که از نظر اندازه ، شکل ، رنگ و نوع زیستگاه با هم متفاوت هستند. عمر کاکتوس ها بر اساس گونه ی آنها از 15 تا 300 سال است.

انواع کاکتوس برای نگهداری در خانه و باغچه:

کاکتوس‌های مناسب فضای داخل خانه:

معروف است که کاکتوس‌ها عاشق نور خورشید هستند، اما خیلی از انواع آن، گیاهان داخل خانه هستند. کاکتوس‌ها کنار پنجره یا در فضای نشیمن، جلوه خاصی به خانه می‌بخشند. آنهایی که مناسب داخل خانه هستند، نور کمتری نیاز دارند و اندازه‌شان هم کوچک‌تر است؛ همین باعث می‌شود گیاهان خانگی فوق‌العاده‌ای باشند.

۱. کاکتوس گوش‌ خرگوشی (اپونتیا میکروداسیس):

اپونتیا میکروداسیس (Opuntia Microdasys) یا کاکتوس گوش‌ خرگوشی (Bunny Ears Cactus) که به‌خاطر ظاهرش چنین لقب گرفته است، اصالتی مکزیکی دارد. این گیاه دو پد دارد که به‌شکل گوش‌های خرگوش هستند. این پدها پُر از خارهای قهوه‌ای هستند و باید در برخورد با آنها مراقب باشید. کاکتوس گوش‌ خرگوشی نهایتا تا یک متر رشد می‌کند، به همین خاطر مناسب فضای خانه است. این کاکتوس هر سه تا چهار هفته آب می‌خواهد و اگر نور کافی داشته باشد، در تابستان گل‌های سفید و میوه‌های بنفش می‌دهد.

۲. کاکتوس ساگوارو (کارنگیا جایگانتیا):

کارنگیا جایگانتیا (Carnegiea Gigantea) یا کاکتوس ساگوارو (Saguaro Cactus) می‌تواند تا ۱۲ متر رشد کند، البته به‌آهستگی. این یعنی می‌توان ساگوارو را تا سال‌ها به‌عنوان گیاه داخل خانه استفاده کرد. بدنهٔ این کاکتوس شبیه به بشکه است و ظاهر کلاسیکی دارد. این گیاه که بومی بیابان سونورا در آمریکای شمالی است، به نور فراوانی احتیاج دارد؛ پس اگر آن را داخل خانه نگهداری می‌کنید، در معرض نور مستقیم خورشید بگذارید. از نظر آب‌رسانی هم یک‌بار در ماه کفایت می‌کند..

۳. کاکتوس بانوی پیر (مامالاریا هانیانا):

مامالاریا هانیانا (Mammillaria Hahniana) یا کاکتوس بانوی پیر (Old Lady Cactus) نوعی کاکتوس بالشتکی از خانوادهٔ مامالاریاست که ۲۵۰ گونه دارد. این کاکتوس مو و تیغ دارد و به‌خاطر گل‌های صورتی و بنفش ریزش معروف شده که در بهار شکوفه می‌دهند. کاکتوس بانوی پیر باید در مخلوط پودر شنی کاشته شود و هفته‌ای یک‌بار هم آب می‌خواهد.

۴. کاکتوس ستاره‌ای (استروفایتم استریا):

استروفایتم استریا (Astrophytum Asteria) یا کاکتوس ستاره‌ای (Star Cactus) به‌نام کاکتوس خارپشت دریایی یا کاکتوس دلار شنی هم معروف است. این کاکتوس تنهٔ گردی دارد که به هشت بخش تقسیم و با موهای سفید و نقطه‌های سفید ریز پوشیده شده است. این گیاه در فصل بهار گل زرد می‌دهد. کاکتوس ستاره‌ای ۵ تا ۱۵ سانتی‌متر رشد می‌کند، بنابراین گیاه ایدئالی برای داخل منزل محسوب می‌شود. بیشتر از ماهی یک‌بار هم به آب نیازی ندارد.

۵. کاکتوس ایستر (هاتیورا گارتنری):

هاتیورا گارتنری (Hatiora Gaertneri) یا کاکتوس ایستر (Easter Cactus) بومی برزیل است و اواخر زمستان و اوایل بهار گل می‌دهد. گل‌های این کاکتوس رنگ‌های مختلفی دارند. برگ‌های آن در امتداد هم‌دیگر درمی‌آیند و همین ویژگی، ظاهر خاصی به آن می‌دهد. کاکتوس ایستر هفته‌ای یک‌بار آب می‌خواهد.

۶. کاکتوس کریسمس (شلامبرگرا بریجیزی):

شلامبرگرا بریجیزی (Schlumbergera Bridgesii) یا کاکتوس کریسمس (Christmas Cactus) در اواخر زمستان گل‌های قرمز می‌دهد. این کاکتوس در بسیاری از کشورها، هدیهٔ مناسبی برای سال نوی میلادی محسوب می‌شود. کاکتوس کریسمس داخل منزل و در شرایط متعادل، خیلی خوب می‌ماند. بیش‌ازاندازه به این کاکتوس آب ندهید، هر سه تا چهار هفته یک‌بار کافی است، چون آب زیاد باعث می‌شود ریشه‌هایش بپوسند. این گیاه می‌تواند خود را با نور کم تطبیق بدهد، اما هر چه نور بیشتر باشد، گل‌های بیشتر می‌دهد.

۷. کاکتوس ماه (ژیمنوکالیسیوم میهانوویچی):

ژیمنوکالیسیوم میهانوویچی (Gymnocalycium Mihanovichii) یا کاکتوس ماه (Moon Cactus) که به‌ نام کاکتوس چانه هم معروف است، اندازه، شکل و رنگ‌های مختلفی دارد. کاکتوس هیبوتان (Hibotan Cactus)، یکی از انواع پرطرفدار آن است. این گیاه بومی آمریکای جنوبی محسوب می‌شود و رنگ‌های قرمز، صورتی، زرد و نارنجی دارد. کنار پنجره جای مناسبی برای نگهداری این گیاه است و هر سه تا چهار هفته هم آب می‌خواهد.

۸. کاکتوس آکانتوکالیسیوم تیونانتوم:

انواع کاکتوس آکانتوکالیسیوم تیونانتوم (Acanthocalycium Thionanthum) زیاد هستند. این کاکتوس بومی آرژانتین است و ۲ تا ۱۵ سانتی‌متر رشد می‌کند. به آب زیادی احتیاج ندارد و دمای ۱۲ سانتی‌گراد برای نگهداری آن مناسب است. گل‌های این گیاه به‌رنگ‌های سفید، زرد، صورتی، قرمز و نارنجی هستند و تیغ‌های آن هم اندازه‌های مختلفی دارند.

۹. کاکتوس آرماتوکریوس گادنجیانوس:

کاکتوس آرماتوکریوس گادنجیانوس (Armatocereus Godingianus) بومی آمریکای جنوبی، به‌ویژه اکوادور و پرو است. نام این کاکتوس از واژهٔ لاتین inchesarmatus به‌معنای مسلح گرفته شده است. نوع بالغ این گیاه ۹۰ تا ۱۲۰ سانتی‌متر طول دارد. با آب و نور کم می‌تواند رشد کند. دمای ۱۰ سانتی‌گراد برای نگهداری این گیاه مناسب است. گل‌های آن سفید هستند.

۱۰. کاکتوس آریوکارپوس لوییدی:

کاکتوس آریوکارپوس لوییدی (Ariocarpus Lloydii) بومی مکزیک است. این گیاه تا ۱۵ سانتی‌متر رشد می‌کند. به آب چندانی نیاز ندارد، اما نور فراوانی می‌خواهد تا گل‌های صورتی‌رنگش سربربیاورند.

۱۱. کاکتوس مدوسا (استروفایتم کپوت مدوسا):

استروفایتم کپوت مدوسا (Astrophytum Caput-Medusae) یا کاکتوس مدوسا (Medusa) بومی مکزیک است. نوع بالغ این کاکتوس هم به ۱۵ سانتی‌متر می‌رسد. نور فراوانی می‌خواهد، اما خود را با نور کم هم تطبیق می‌دهد. هفته‌ای یک‌بار به آب نیاز دارد و دمای ۲۵ سانتی‌گراد برای رشدش مناسب است. گل‌های این گیاه به رنگ زرد هستند.

۱۲. کاکتوس کلاه اسقف (میتلا دیفیلا):

میتلا دیفیلا (Mitella Diphylla) یا کاکتوس کلاه اسقف (Bishop's Cap) هم بومی مکزیک محسوب می‌شود. این کاکتوس تا ۳۰ سانتی‌متر رشد می‌کند. به نور فراوانی نیاز دارد، اما در نور کم هم رشد می‌کند. این گیاه برای شرایط خشکسالی مناسب است، چون آب زیادی نمی‌خواهد. دمای ۱۰ سانتی‌گراد برایش مناسب است و گل زردی می‌دهد که وسط آن قرمز است!

۱۳. کاکتوس ربوتیا (ایلوسترا نارویسنسس):

ایلوسترا نارویسنسس (Aylostera Narvaecensis) یا کاکتوس ربوتیا (Rebutia) بومی بولیوی است. این گیاه تا ۱۵ سانتی‌متر رشد می‌کند. خود را با نور کم و زیاد تطبیق می‌دهد. در شرایط کم‌آبی هم رشد می‌کند و به آب چندانی نیاز ندارد. بهترین خاک برای رشد مناسب این کاکتوس، خاکی است که از ۵۰ درصد شن تشکیل شده باشد. گل‌هایش هم به‌رنگ صورتی هستند.

۱۴. کاکتوس توپی (پارودیا مگنیفیکا):

پارودیا مگنیفیکا (Parodia Magnifica) یا کاکتوس توپی (Ball Cactus) بومی کشورهای برزیل، آرژانتین، اوروگوئه و پاراگوئه محسوب می‌شود. این کاکتوس ۶۰ تا ۹۰ سانتی‌متر رشد می‌کند. خود را با نور کم و زیاد تطبیق می‌دهد. در شرایط کم‌آبی هم رشد کرده و به آب چندانی نیاز ندارد، اما در یخبندان نمی‌تواند به زندگی ادامه بدهد. نگهداری از این کاکتوس بسیار آسان است و گل‌هایش هم زردرنگ هستند.

۱۵. کاکتوس آشیانهٔ پرنده (مامیلاریا لانگیماما):

مامیلاریا لانگیماما (Mammillaria Longimamma) یا کاکتوس آشیانهٔ پرنده (Bird's Nest) بومی مکزیک است. نوع بالغ آن ۸ تا ۲۴ سانتی‌متر طول دارد. خود را با نور کم و زیاد تطبیق می‌دهد. در شرایط کم‌آبی هم رشد می‌کند و به آب چندانی نیاز ندارد. گل‌های آن زردرنگ هستند.

۱۶. کاکتوس سنگ زنده (آریوکارپوس کنفوسیوس):

آریوکارپوس کنفوسیوس (Ariocarpus Confusus) یا کاکتوس سنگ زنده (Living Rock) هم بومی مکزیک است و تا ۱۵ سانتی‌متر رشد می‌کند. این کاکتوس نور زیادی می‌خواهد، اما با آب کم هم سر می‌کند. گل‌های آن به رنگ‌های سفید و صورتی هستند.

۱۷. کاکتوس کلاه راهب (استروفایتم میریوستیگما):

استروفایتم میریوستیگما (Astrophytum Myriostigma) یا کاکتوس کلاه راهب (Monk's Hood) یکی دیگر از کاکتوس‌های بومی مکزیک است. این گیاه تا ۲۸ سانتی‌متر می‌تواند رشد کند. خود را با نور کم و زیاد تطبیق می‌دهد. در شرایط کم‌آبی هم رشد کرده و به آب چندانی نیاز ندارد. رنگ گل آن زرد است.

​۱۸. کاکتوس دکمه‌ای (اپیتلانتا مایکرومریس):

اپیتلانتا مایکرومریس (Epithelantha Micromeris) یا کاکتوس دکمه‌ای (Button Cactus) بومی ایالات متحده و مکزیک است. این کاکتوس تا ۱۵ سانتی‌متر رشد می‌کند. به آب زیادی نیاز ندارد. رنگ گل این کاکتوس صورتی است و پرورش آن هم بسیار آسان است.

۱۹. کاکتوس خارپشت توت‌فرنگی (اکایناکریوس انگلمانی):

اکایناکریوس انگلمانی (Echinocereus Engelmannii) یا کاکتوس خارپشت توت‌فرنگی (Strawberry Hedgehog) بومی ایالات متحده و مکزیک است. این کاکتوس تا ۲۴ سانتی‌متر رشد می‌کند و وقتی بالغ می‌شود، به نور فراوانی احتیاج دارد. این گیاه آب چندانی نمی‌خواهد. گل‌های آن بنفش و صورتی هستند.

۲۰. کاکتوس کندلابرا (مرتیلوکاکتوس کوچال):

مرتیلوکاکتوس کوچال (Myrtillocactus Cochal) یا کاکتوس کندلابرا (Candelabra) بومی مکزیک است. این کاکتوس تا ۲۵ سانتی‌متر رشد می‌کند و برای نگهداری داخل خانه عالی است. نوع بالغ کندلابرا به نور فراوانی نیاز دارد، ولی آب چندانی نمی‌خواهد. گل‌های این کاکتوس بنفش و صورتی هستند.

۲۱. کاکتوس کارماین کوب (اکینوپسیس بکبرگی):

اکینوپسیس بکبرگی (Echinopsis Backebergii) یا کاکتوس کارماین کوب (Carmine Cob) بومی بولیوی است. این کاکتوس تا ۱۵ سانتی‌متر رشد می‌کند. به نور فراوانی نیاز دارد و باید به‌طور مرتب به آن آب داد. گل‌های این کاکتوس صورتی و قرمز هستند.

۲۲. کاکتوس پنجهٔ گربه (آنسیستروکاکتوس آنسینیتس):

آنسیستروکاکتوس آنسینیتس (Ancistrocactus Uncinatus) یا کاکتوس پنجهٔ گربه (Catclaws) بومی مکزیک و ایالات متحده است. این کاکتوس تا ۱۵ سانتی‌متر رشد می‌کند. به نور زیادی نیاز دارد، اما با آب کم هم سر می‌کند. گل‌های این کاکتوس رنگ‌های بسیار متنوعی دارند.

۲۳. کاکتوس چانهٔ کوتوله (ژیمنوکالیسیوم گیبوسام):

ژیمنوکالیسیوم گیبوسام (Gymnocalycium Gibbosum) یا کاکتوس چانهٔ کوتوله (Dwarf Chin) که آن را به‌نام کاکتوس عنکبوت (Spider Cactus) هم می‌شناسند، بومی آرژانتین است. این گیاه کوچک درنهایت تا ۱۵ سانتی‌متر رشد می‌کند. کاکتوس‌های چانهٔ کوتوله خود را با نور کم یا زیاد تطبیق می‌دهند. این کاکتوس‌ها به آب چندانی نیاز ندارند. گل‌های آن به‌رنگ‌های صورتی، سفید و نارنجی هستند.

کاکتوس‌‌های مناسب فضای خارج از خانه

خیلی‌ها کاکتوس را شبیه به کاکتوس‌های بزرگ بیابانی در کارتون لوک خوش‌شانس در ذهن‌شان مجسم می‌کنند. البته خیلی از کاکتوس‌ها واقعا در بیایان رشد می‌کنند، اما بعضی‌ها هم مناسب باغچه‌های کوچک خانه‌های امروزی هستند. بسته به اینکه در چه آب‌وهوایی زندگی می‌کنید، کاکتوس‌هایی هستند که می‌توانید در حیاط‌تان بکارید و از تماشای آنها لذت ببرید.

۲۴. کاکتوس بشکه‌ای (فروکاکتوس):

فروکاکتوس (Ferocactus) یا کاکتوس بشکه‌ای (Barrel Cactus) به‌خاطر شکل گرد و بشکه‌ای خود این‌چنین نام‌گذاری شده است. در اطراف این کاکتوس، از بالا به پایین خطوطی کشیده شده است که تیغ‌ها روی آنها رشد می‌کنند. بشکهٔ طلایی، بشکهٔ کالیفرنیا، کاکتوس قلاب ماهی، بشکهٔ آبی و بشکهٔ کلویلر، از انواع پرطرفدار این گیاه هستند. شکوفه‌های قرمز و زرد آن در ماه‌های اردیبهشت و خرداد سر برمی‌آورند. آبیاری این گیاه هم هر سه تا چهار هفته یک‌بار کافی است.

۲۵. کاکتوس شکرگزاری (شلامبرگرا ترونکاتا):

شلامبرگرا ترونکاتا (Schlumbergera Truncata) یا کاکتوس شکرگزاری (Thanksgiving Cactus) که آن را کاکتوس خرچنگ هم می‌نامند، معمولا در روزهای نزدیک به روز شکرگزاری شکوفه می‌دهد و این روند در ماه‌های زمستان همچنان ادامه می‌یابد، چون برای رشد به دمای پایین‌تری نیاز دارد. این گیاه با آب‌وهوای سرد سازگاری بهتری دارد، اما باید در منطقه‌ای باشد که یخ نبندد. هفته‌ای یک‌بار هم آب می‌خواهد.

۲۶. کاکتوس ملکهٔ شب (اپیفلوم اکسیپتلوم):

اپیفلوم اکسیپتلوم (Epiphyllum Oxypetalum) یا کاکتوس ملکهٔ شب (Queen of the Night) که آن را کاکتوس لوله‌ای داچمن (Dutchman's Pipe Cactus) هم می‌نامند، از کاکتوس‌های اپیفلوم است که روی درخت می‌روید. این گیاه بومی برزیل است و شکوفه‌های سفید بزرگی دارد. این کاکتوس را به این خاطر ملکهٔ شب نامیده‌اند که معمولا شب‌ها شکوفه می‌دهد. استفاده از خاک نسبتا اسیدی باعث می‌شود که ملکهٔ شب بیشتر گل بدهد. این کاکتوس هفته‌ای یک‌بار آب می‌خواهد.

۲۷. کاکتوس انجیر تیغی (اپونتیا):

اپونتیا (Opuntia) یا کاکتوس انجیر تیغی (Prickly Pear Cactus) سرده‌ای است که در مناطق مستعد خشکسالی از محبوبیت زیادی برخوردار است. انجیر تیغی بیورتیل (Beavertail Prickly Ppear) و انجیر تیغی ایندین (Indian Fig Prickly Pear)، از انواع کاکتوس اپونتیا هستند. اپونتیا در حیاط خانه‌ها رشد خوبی دارد، اما تیغ‌هایش می‌ریزد. این کاکتوس هر سه تا چهار هفته یک‌بار آب می‌خواهد و گل‌های زرد، قرمز و بنفش می‌دهد.

۲۸. کاکتوس چویا (سیلیندروپونتیا فولگیدا):

سیلیندروپونتیا فولگیدا (Cylindropuntia Fulgida) یا کاکتوس چویا (Cholla Cactus) بومی جنوب‌ غربی آمریکاست. این کاکتوس تنه‌ای گرد و تیغ‌هایی تیز دارد. این خانواده از کاکتوس‌ها بیش از ۲۰ گونه با اندازه‌های مختلف دارند و گل‌های سبز و نارنجی می‌دهند. کاکتوس چویا به آب زیادی احتیاج ندارد و ماهی یک‌بار آب‌دهی کافی است، اما نور فراوانی می‌خواهد.

۲۹. کاکتوس توتم پُل (پاکیکریوس شاتی مانستروسس):

پاکیکریوس شاتی مانستروسس (Pachycereus Schottii Monstrosus) یا کاکتوس توتم پُل (Totem Pole Cactus) به‌خاطر قد بلندش این‌طور نام‌گذاری شده است. این کاکتوس تا سه‌ونیم متر رشد می‌کند. این کاکتوس پُر از چین‌وچروک است. ماهی یک‌بار آب می‌خواهد، به نور احتیاج دارد، اما ممکن است نور خورشید ظهر، این کاکتوس را بسوزاند.

۳۰. کاکتوس کابیگا (آستروسفالسروس دیبوسکی):

آستروسفالسروس دیبوسکی (Austrocephalocereus Dybowskii) یا کابیگا (Cabega) بومی برزیل است. این کاکتوس از ۱۲۰ تا ۳۶۰ سانتی‌متر رشد می‌کند. آب زیادی هم نیاز ندارد. گل‌های این گیاه بزرگ و سفید هستند.

 طریقه کشت کاکتوس:

گیاه کاکتوس به دلیل قابلیت‌ها و مشخصات ویژه‌ای که دارد می‌تواند در تولید گلخانه‌ای در زمینه کسب‌و‌کار‌های خانگی مورد توجه قرار گیرد‌. تقریبا انواع گونه‌های کاکتوس از طریق کشت رویشی قابل تکثیر است بنابراین به افراد توصیه نمی‌شود که به دنبال تکثیر بذری این گیاه باشند چرا‌که هم زمان‌بر است و هم نیاز به تخصص بیشتری دارد.
افرادی که قصد سرمایه‌گذاری در تولید این گیاه را دارند می‌توانند با کمی مطالعه اطلاعات خوبی را در این مورد‌ جمع‌آوری کنند و از روش‌های مرسوم تکثیر کاکتوس به‌ویژه روش قلمه‌زنی و پیوند استفاده کنند که بسیار ساده‌تر است‌. کاکتوس‌ها گیاهان مقاومی در برابر بیماری و کم‌آبی هستند اما باید نور کافی به آنها برسد بنابراین افراد باید به این نکته توجه ویژه‌ای داشته باشند‌. توصیه می‌کنیم که افراد در ابتدای کار به سراغ گونه‌های گران‌قیمت نروند چون باید سرمایه بیشتری را در کار وارد کنند و در صورت عدم موفقیت بهای بیشتری پرداخت خواهند کرد.

ویژگی گلخانه‌های نگهداری کاکتوس‌های بالغ

۱- رطوبت گلخانه: کاکتوس‌ها به دلیل متمایل بودن به بیماری‌های قارچی باید در محیط خشکی نگهداری شوند. بهتر است رطوبت گلخانه نگهداری کاکتوس‌های بالغ زیر ۵۰ درصد باشد. قارچ‌های بیماری زا به راحتی در محیط‌های گرم و مرطوب گسترش پیدا می‌کنند.

۲- دما: یکی از مهم‌ترین پارامترها در پرورش گیاهان دما می‌باشد. کاکتوس‌ها گیاهان مقاومی هستند و به خوبی دمای پایین و بالا را تحمل می‌کنند. ولی گلخانه کاکتوس‌ها باید دارای تجهیزاتی باشد که در فصل خواب اجازه کاهش دما به زیر ۵ الی ۱۰ درجه بالای صفر را ندهد و در تابستان نیز سعی شود دما در حدود ۳۰ تا ۴۰ درجه نگهداری شود. برای افزایش دما گلخانه باید مجهز به هیترهای مخصوص گلخانه و در گلخانه‌های خانگی مجهز به بخاری باشد. برای کاهش دما از فن، پد گلخانه و کولرهای مخصوص استفاده شود.

۳- نور: نور نیز مانند دما و رطوبت دارای اهمیت بسیار بالایی در پرورش کاکتوس‌ها می‌باشد. کاکتوس‌ها به نور زیادی احتیاج دارند. ولی نه نور بسیار شدید زیرا باعث سوختگی گیاه می‌شود. برای فیلتر کردن و کاهش نور شدید از شید های گلخانه‌ای و همچنین از نایلون‌ها یا صفحات پلی کربنات مخصوص استفاده می‌شود.

۴- جریان هوا: برای جلوگیری از ایجاد بیماری‌ها و همچنین هوای تازه برای کاکتوس‌ها باید گلخانه طوری ساخته شود که هوا به خوبی در آن جریان داشته باشد. کارگزاری فن‌ها در مکان‌های درست، ایجاد پنجره می‌تواند کمک زیادی برای تهویه هوا باشد.

۵- ورود حیوانات: گلخانه مخصوص کاکتوس‌ها باید به نحوی طراحی شود که از عبور حیوانات به خصوص جوندگان که می‌توانند خسارات زیادی برای گیاهان ایجاد کنند جلوگیری کند. همچنین در فصل گلدهی کاکتوس‌ها برای گرده افشانی اصولی و جلوگیری از هیبرید شدن گیاهان بهتر است حشرات به گلخانه وارد نشوند.

۶- بهداشت گلخانه: همان طور که در بالا توضیح داده شد کاکتوس‌ها به بیماری‌های مختلف حساس هستند بخصوص در مکان‌هایی که بهداشت رعایت نمی‌شود. گلخانه کاکتوس‌ها باید قابلیت شستشو و ضدعفونی داشته باشد.

۷- جنس گلخانه: گلخانه را سعی کنید از فلزات ضد زنگ مانند لوله‌های گالوانیزه درست کنید. برای پوشش گلخانه بسته به شدت نور و شرایط منطقه خود از پلاستیک‌های مخصوص یا صفحات پلی کربنات استفاده کنید. صفحات پلی کربنات دارای عمر بیشتری هستند و نور را به خوبی فیلتر می‌کنند ولی دارای قیمت بالایی هستند.

۸- ارتفاع گلخانه: ارتفاع گلخانه به منطقه بستگی دارد به عنوان مثال در مناطق سردسیر مانند آذربایجان به دلیل پایین بودن دما و برای اینکه در زمستان بتوان به راحتی گلخانه را گرم نگه داشت ارتفاع گلخانه باید کوتاه‌تر از مناطقی مانند جنوب کشور باشد.

۹- برای قرار دادن کاکتوس‌ها بهتر است سکو درست کنید، درصورتی‌که گلدان کاکتوس را مستقیم بر روی خاک قرار دهید امکان دارد ریشه از گلدان خارج شده و به داخل خاک نفوذ می‌کند که باعث ایجاد مشکلاتی برای گیاه خواهد شد. همچنین با ایجاد سکو شما تسلط بیشتری برای بررسی یا آبیاری و نگهداری گیاهانتان خواهید داشت.

۱۰- از ورود افراد متفرقه به گلخانه جلوگیری کنید. و برای جلوگیری از ورود بیماری‌ها به گلخانه از کفش و لباس مخصوص گلخانه استفاده کنید. همچنین محلی خارج از گلخانه برای تعویض گلدان و قرنطینه گیاهانی که تازه خودداری می‌شوند درست کنید تا از ورود بیماری‌ها به گلخانه جلوگیری شود.

توجه: نوعی کنه که همراه با کاکتوس‌های قاچاق وارد کشور شده است، کنه قرمز است که شیره گیاه را می خورد و باعث می شود رنگ آن تغییر کند، به تدریج باعث از بین رفتن کامل کاکتوس می شود. بعضی گلخانه‌ها به خاطر این آفت بین ۳۰۰ تا ۷۰۰ میلیون ضرر دیده اند پس مراقبت های بهداشتی و نکته خرید کاکتوس های مادر، از گلخانه های معتبر از ضررتان جلوگیری کنید.

اگرشما هم عاشق راه اندازی یک گلخانه هستید، اما سرمایه کافی برای تاسیس یک گلخانه بزرگ را ندارید ، فضا‌های کنار افتاده‌ای مانند حیاط، پشت بام می‌تواند در این روش دارای صرفه اقتصادی برایتان باشد. به عنوان مثال یک فضای صد متری از پشت بام منزلتان را برای راه اندازی یک گلخانه در نظر بگیرید.
اسکلت گلخانه را با چهارچوب فلزی بلند کنید، چون دوام بیشتری دارد و برای عایق آن بهتر است از پلاستیک‌های uv دار استفاده کنید. چرا که اشعه‌های آسیب رسان خورشید را دفع می‌کنند، در حالی که عایق‌های ساده زیر نور آفتاب خاصیت ذره بینی پیدا می‌کنند که برای رشد گیاهان به خصوص صیفی جات بسیار مضر است. این عایق‌های uv دارتفاوت قیمت چندانی با نوع پلاستیکی اش ندارد، اما درنتیجه کار نقش اساسی بازی می‌کند.

شرایط لازم گلخانه مخصوص کاشت بذر کاکتوس:
گلخانه محیطی است کنترل شده که کشت و پرورش گیاهان در آن انجام می‌گیرد. گلخانه مخصوص کاشت بذر کاکتوس و ساکولنت باید دارای شرایطی باشد تا بتوان بیشترین راندمان تولید را دریافت کرد.

ارتفاع گلخانه:
یکی از مهم‌ترین آیتم‌های تأثیر گزار ارتفاع گلخانه می‌باشد. گلخانه‌های که سقف بلندتری دارند (بیش از ۳٫۵ متر) بسیار مناسب‌تر از گلخانه‌هایی هستند که دارای سقف کوتاه هستند. شاید برای گرم و سرد کردن گلخانه‌های با ارتفاع بلند هزینه‌ای بیشتری صرف شود ولی میزان جریان هوا و همچنین نور دریافتی در این گلخانه‌ها بسیار مناسب‌تر خواهد بود.

پوشش گلخانه:
از پوشش‌های مختلفی می‌توان استفاده کرد مانند نایلون یو وی یا پلی کربنات ولی باید توجه داشته باشید که نور شدید می‌تواند باعث کاهش راندمان شود حتماً از شید (توری مخصوص گلخانه) برای فیلتر کردن و کاهش نور استفاده کنید. نور شدید می‌تواند باعث عدم سبز شدن یا رشد کن جوانه‌ها شود. نور خیلی کم نیز باعث رشد علفی و از بین رفتن جوانه‌های کاکتوس می‌شود. میزان نور بستگی به نوع کشت و منطقه‌ای که گلخانه در آن قرار دارد بستگی دارد. به عنوان مثال در مناطق جنوبی کشور باید از شید با درصد بیشتری نسبت به مناطق شمالی کشور استفاده شود

سیستم گرمایش و سرمایش:
برای این منظور از هیتر، کولر، پد و فن استفاده می‌شود.

آموزش کاشت بذر کاکتوس در گلخانه:
برای کاشت بذر کاکتوس و ساکولنت در گلخانه از دو روش می‌توان استفاده کرد. اول کاشت در سینی و دوم کاشت در کف گلخانه که هر یک از این روش‌ها دارای معایب و مزایایی هستند:
۱- کاشت بذر داخل سینی کشت:
در این روش بذرها داخل سینی‌های کشت تخت کاشت می‌شود. از سینی‌ها با عمق حدود ۵ تا ۱۰ سانت استفاده می‌شود یکی از سینی‌هایی که در بازار موجود می‌باشد و برای این کار مناسب است سینی کشت مخصوص نشاء برنج می‌باشد. این سینی معمولاً در سایزهای ۳۰ در ۶۰ سانتی متر در بازار موجود می‌باشد. در هر سینی می‌توان به طور میانگین حدود ۷۰۰ الی ۱۰۰۰ عدد بذر کاشت.

از معایب این روش می‌توان به هزینه بالای سینی، عمق کم برای بعضی گونه‌ها، از دست دادن سریع رطوبت و زهکشی نامناسب نام برد.

از مزیت‌های سینی کشت می‌توان به جابه‌جایی آسان، محیط کشت کنترل شده اشاره کرد.
روش کشت در سینی بیشتر برای کاشت در گلخانه‌های کوچک توصیه می‌شود.

روش کاشت در سینی کشت:
ابتدا یک لایه ماسه ضدعفونی شده را در کف سینی‌ها به عنوان زهکشی ریخته و پیت ماس را بر روی آن می‌ریزیم. به جای پیت ماس می‌توان از ترکیب کوکوپیت و پیت ماس نیز استفاده کرد. اندازه ماسه‌های کف سینی بهتر است اندازه عدس باشید و عاری از خاک و آلودگی باشد. اگر سوراخ‌های کف سینی زیاد باشد نیازی به ریختن ماسه کف سینی نیست.

مرحله بعدی که بسیار مهم است مرحله ضدعفونی می‌باشد. کاکتوس‌ها در ابتدای سبز شدن به بیماری‌ها حساس هستند بخصوص به بیماری‌های قارچی پس حتماً در مرحله ضدعفونی نهایت دقت را داشته باشید.
برای ضدعفونی از یک سم قارچ‌کش مانند کاربندازیم یا توپسین و سم حشره کش مانند دیازینون استفاده می‌شود. از این سم‌ها با دو برابر دز استاندارد آماده می‌کنیم و بستر کشت را کاملاً خیس می‌کنیم طوری که هیچ جای خشکی باقی نماند. بعد از ۲۴ الی ۴۸ ساعت اقدام به آبشویی می‌کنیم تا سموم از بستر خارج شود.
پس از آبشویی می‌توان بذرپاشی را انجام داد. این کار بسته به مهارت با دست یا نمک دان انجام می‌شود. حتماً باید به گنه ای بذرپاشی انجام شود که بذرها با فاصله تقریباً برابر بر روی سطح بستر قرار بگیرند. بعد از بذرپاشی می‌توان به آرامی آب بر روی بذرها اسپری کرد. توجه داشته باشید بر روی بذرها خاک ریخته نمی‌شود و بذرها بر روی سطح خاک قرار می‌گیرند.

۲- کاشت بذر کاکتوس در کف گلخانه:
این روش کاشت بیشتر در کاشت در حجم زیاد و در گلخانه‌های بزرگ استفاده قرار می‌گیرد. ابتدا کف گلخانه را کرت بندی می‌کنیم، روش کاشت این روش نیز همانند کاشت در سینی کشت می‌باشد با این تفاوت که در این روش ابتدا در حدود ۱۰ الی ۱۵ سانتی‌متر ماسه می‌ریزیم سپس بستر کاشت را در حدود ۱۰ سانتی‌متر بر آن قرار می‌دهیم.

برای جلوگیری از بیماری‌ها بهتر است قبل از کاشت تمام قسمت‌های گلخانه مانند کف و دیوارها و سقف را ضد عفونی کنید.

شرایط محیطی لازم:
۱- دما: برای سبز شدن بذر اکثر گونه‌های کاکتوس دمایی در حدود ۲۰ الی ۳۵ درجه سانتی‌گراد نیاز است. البته برای برخی گونه‌ها ممکن است این دما بالا یا پایین باشد مثلاً برای سبز شدن بذر انواع اچورا به دمایی ۱۰ تا ۲۰ درجه یا لیتوپس ۱۵ تا ۲۰ درجه نیاز است.

۲- رطوبت: تأمین رطوبت برای جوانه زنی بسیار مهم می‌باشد بخصوص در هفته‌های اول. برای سبز شدن اکثر گونه‌ها به رطوبت بالای ۷۰ درصد نیاز می‌باشد. برای تأمین رطوبت می‌توان از دستگاه‌های رطوبت ساز مخصوص گلخانه استفاده کرد و یا هفته‌های اول بر روی بسترها نایلون کشیده شود. در طول مدت سبز شدن حتماً خاک باید دارای رطوبت کامل باشد.

۳- نور: برای سبز شدن بذرها نور ملایم در هفته‌های اول کافی می‌باشد و بعد از سبز شدن کامل بذرها می‌توان مقدار نور را افزایش داد. در کل نور حتماً باید فیلتر شده و ملایم باشد و از تابش شدید نور آفتاب جلوگیری کنید.

مراقبت‌های بعد از سبز شدن بذرها:
۱- قارچ‌کشی: جوانه‌های سبز شده را هر ۱۰ تا ۱۵ روز بهتر است قارچ‌کشی کنید. بعد از سه ماهگی کم کم فاصله قارچ‌کش را زیاد کنید. بهتر است هر چند هفته نوع سم قارچ‌کش عوض شود تا بهترین نتیجه را دریافت کنید.

۲- کوددهی: جوانه‌های کاکتوس تا سه ماهگی نیازی به کود ندارند و مواد غذایی مورد نیاز خود را از طریق خاک تأمین می‌کنند. ولی بعد از سه ماهگی برای تسریع در رشد می‌توان از کود استفاده کرد. برای کودهی از کودهای NPK ازت پایین و پتاس بالا و همچنین کود بیوبیست طلایی مارک اومکس انگلستان می‌توان هر دو هفته استفاده کرد. بهتر است کوددهی زمانی انجام شود که گیاه تشنه است تا به خوبی مواد غذایی را جذب کند.

۳- شن پاشی بستر: این مرحله نیز خیلی در سلامت و رشد جوانه‌ها تأثیر دارد. به این صورت که بعد از سه ماهگی در اطراف جوانه‌ها یک لایه ماسه اندازه حدوداً عدسی و ریزتر ریخته می‌شود. از مزیت‌های شن پاشی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
الف- کاهش رشد جلبک بر روی بستر.
ب- کاهش تبخیر رطوبت بستر در نتیجه آبیاری کمتر.
ج- کاهش فعالیت آفت‌هایی مانند مگس سیاه.
د- راست ایستادن جوانه‌ها درنتیجه رشد بهتر.

انواع گونه ‌های کاکتوس از طریق روش قلمه ‌زنی و پیوند قابل تکثیر هستند. تکثیر این گیاه از طریق بذر، به دلیل زمان بر بودن و نیاز به داشتن دانش تخصصی، پیشنهاد نمی شود.

خواب زمستانی و دوره استراحت گیاه، یکی از نیاز های اصلی پرورش گیاهان است.

کاکتوس‌ هایی که دوره خواب زمستانی را گذرانده باشند با شروع فصل گرما رشد بسیار بهتری خواهند داشت و اگر به سن گلدهی رسیده باشند شروع به گلدهی خواهند کرد.

کاشت بذر کاکتوس برای کسب درآمد :

کاشت بذر کاکتوس و ساکولنت در ایران دارای درآمد خوبی است البته به شرطی که به صورت اصولی و با صبر و حوصله این کار انجام دهید. کاکتوس‌ها دارای رشد کمی هستند و برای اینکه بتوان کاکتوس را وارد بازار کرد بسته به نوع شرایط و نوع کاکتوس حدود یک تا دو سال زمان لازم است. البته بذرهایی مانند آدنیوم و نخل ماداگاسکار و انواع گونه‌های دیگر را می‌توان در کمتر از شش ماه وارد بازار کرد. همچنین یکی از روش‌های فروش در ایران به صورت خزانه است که کاکتوس را در داخل بستر و قبل از انتقال به گلدان به فروش می‌رسانند.

چه نوع کاکتوس بکارم تا سود داشته باشد:
برای انتخاب کاشت بذر کاکتوس دو حالت وجود دارد اگر شما برای فروش در داخل بازار ایران یا منطقه خودتان کشت انجام می‌دهید بهتر است انواع گونه‌های مختلف کاکتوس و ساکولنت را کشت کنید تا تنوع بیشتری داشته باشید. در ایران فروش کاکتوس متنوع در حد خرده فروشی راحتر است.
ولی اگر به فکر صادرات گل و گیاه هستند حتماً توصیه می‌شود تک محصولی کار کنید یا اگر در حجم بالا کاشت انجام می‌دهید نهایت فقط چند مدل کار کنید تا هم نگهداری و ایجاد شرایط برای گونه کاشته شده راحت فراهم شود هم موقع صادرات به مشکل برخورد نکنید.

مزایای کاشت بذر کاکتوس و ساکولنت:
۱- نگهداری آسان، همان‌طور که می دانید نگهداری و پرورش کاکتوس‌ها بسیار آسان است نسبت به سایر گیاهان زینتی.
۲- نیاز به فضای گلخانه‌ای کوچک. برای کاشت بذر کاکتوس نیاز به گلخانه بزرگ نیست. حتی در منزل هم می‌توان این گیاه را پرورش داد.
۳- درصورتی‌که گیاه شما فروش نرود خراب نخواهد شد و بلکه به ارزش آن نیز افزوده خواهد شد.
۴- پرورش کاکتوس‌ها کار وقت گیری نیست و در کنار سایر کارها می‌توان به پرورش آن پرداخت.
۵- کاکتوس گیاه پرطرفداری است و دارای بازار بزرگی می‌باشد.

مشخص کردن زمان دقیق برای آبیاری کاکتوس‌ها:

مشخص کردن زمان دقیق برای آبیاری کاکتوس‌ها: کاکتوس‌ها گیاهانی هستند با نیاز آبی کم که با ساختار داخلی خود آب را درون بافت‌های خودشان ذخیره می‌کنند و درزمان خشکی از آب درون بافت‌های خود استفاده می‌کنند. شاید برای شما هم پیش آمده که یک کاکتوس را خریداری می‌کنید و نمی‌دانید چه زمانی و چگونه به آن آب دهید و برای اطلاع از نحوه آبیاری آن به دوستان با تجربه یا فرد فروشنده مراجعه می‌کنید. مطمئناً با جواب مثلاً هفته ای یک مرتبه یا در هفته دو بار مواجه می‌شوید و با این روش کاکتوس خود را آبیاری می‌کنید. 

۱_ شرایط محیطی:
اولین گزینه‌ای که برای زمان آبیاری مهم و ضروری است شرایط محیطی کاکتوس یا گیاهی که در آن محیط نگهداری می‌شود می‌باشد. هر شهر یا هر خانه‌ای دمای خاصی دارد و گیاهی که وارد محیط جدید می‌شود با یک دمای خاصی مواجه می‌شود. ممکن است دمای هر خانه با خانه دیگری فرق داشته باشد و مطمئناً دمای محیط هر خانه ای یکی نمی‌باشد و چون دما بر روی زمان آبیاری تأثیر مستقیم دارد نمی‌توان برای آبیاری مدت زمان دقیقی مشخص کرد.

۲_ جنس گلدان:

جنس گلدان نیز در زمان آبیاری تأثیر دارد و امروزه با پیشرفت در صنعت کشاورزی و باغبانی گلدان‌های فراوانی با جنس‌های مختلف وارد بازار شده‌اند. گلدان‌های سرامیکی و سفالی و بتنی (سیمانی) زهکشی قوی‌تری نسبت به گلدان‌های فلزی و چوبی و پلاستیکی دارند و خاک درون آن‌ها زودتر خشک شده و به آبیاری بیشتری نیاز دارند. پس جنس گلدان نیز باید در نظر گرفته شود.

۳_ نوع خاک:

نوع خاکی که برای گیاه یا کاکتوس خودتان استفاده کردید خیلی مهم می‌باشد. یکسری خاک‌ها زهکشی بالایی دارند و آب را به مدت کمی درون خودشان نگه می‌دارند اما یکسری از خاک‌ها نیز آب و رطوبت را به مدت طولانی‌تری درون بافت خود نگهداری می‌کنند مانند پیت ماس و کوکوپیت که این نوع خاک‌ها برای کاکتوس‌ها مفید نیستند و اگر برای ترکیب خاک از آن‌ها استفاده می‌شود سعی کنید به میزان خیلی کمتری از آن‌ها استفاده کنید تا کاکتوس‌ها به مدت کمتری در معرض خیسی قرار بگیرند.

۴_ فصل‌ها:

فصل‌ها نیز بسیار در زمان آبیاری تأثیر دارند مثلاً در فصل بهار و تابستان هوا گرم‌تر بوده و خاک زودتر خشک می‌شود و نیاز به آبیاری بیشتری می‌باشد اما در فصل‌هایی مثل پاییز و زمستان به علت سرد بودن هوا آبیاری به میزان خیلی کمتری باید صورت گیرد یا اصلاً آبیاری نباید کرد.

۵_سن گیاه:

کاکتوس‌هایی که پیرتر و بزرگ‌تر هستند آب بیشتری درون خود ذخیره می‌کنند و فعالیت کمتری نسبت به کاکتوس‌های جوان‌تر دارند و به همین علت نیاز به آبیاری کمتری نسبت به کاکتوس‌های جوان‌تر و کوچک‌تر دارند. همچنین سایز گلدان نیز مهم است، قطعاً کاکتوس‌های کوچک‌تر درون گلدان‌های کوچک کاشته می‌شوند و حجم خاک این گلدان‌ها کمتر بوده و زودتر خشک می‌شوند و به همین دلیل خواستار آبیاری بیشتری هستند اما کاکتوس‌های بزرگ‌تر گلدان‌های بزرگ‌تری دارند و حجم خاک آن‌ها بیشتر است و زمان بیشتری صرف می‌شود تا خاک آن‌ها خشک شود و آبیاری کمتر صورت می‌گیرد.

۶- نوع کاکتوس:

نیاز آبی انواع گونه‌های کاکتوس‌ها متفاوت است واین نکته را باید در موقع آبیاری در نظر گرفت. برخی از گونه کاکتوس‌ها نیاز آبی کمتری دارند

۷- فصل رشد کاکتوس‌ها:

کاکتوس‌ها مانند تمامی گیاهان دیگر در زمان رشد که برای اکثر کاکتوس‌ها فصل بهار و تابستان می‌باشد، به آبیاری بیشتری نیاز دارد. در فصل خواب کاکتوس‌ها آبیاری را باید به حداقل رساند.پس با این‌چند دلیل می‌توانیم تصمیم بگیریم که نمی‌توان برای آبیاری گیاهان و کاکتوس‌ها زمان مشخصی تعیین کرد و همه چیز به شرایط بستگی دارد. می‌توان گفت که تشخیص زمان آبیاری به تجربه‌ای که شما از گیاهتان دارید بستگی دارد. شما گیاه را برای نگهداری خریداری می‌کنید و باید صبر کنید تا خاک به صورت کامل خشک شود و سپس آبیاری کنید و چند باری که این کار را انجام دهید تجربه کسب می‌کنید و زمان آبیاری را تشخیص خواهید داد. البته به هیچ عنوان نمی‌توان زمان دقیقی تعریف کرد چون دمای روزها متفاوت بوده و خاک در دماهای خنک‌تر دیرتر خشک می‌شود.

علت پوسیدگی و افتادگی جوانه‌های کاکتوس چیست؟

علت پوسیدگی و افتادگی جوانه‌های کاکتوس چیست؟ یکی از مشکلات کاشت بذر کاکتوس‌ها و ساکولنت ها پوسیدگی جوانه‌ها است. علت اصلی پوسیدگی، ژله‌ای شدن و افتادگی جوانه‌ها بر روی خاک بیماری‌های قارچی است. با رعایت نکاتی که در ادامه توضیح داده می‌شود می‌توان به آسانی از ابتلای بستر کاشت به این بیماری‌ها جلوگیری کرد.

بیماری‌های قارچی قاتل اصلی جوانه‌های کاکتوس‌ها، ساکولنت ها و جوانه‌های همه گل‌ها و گیاهان هستند. بیماری‌های قارچی به دلیل سرعت بالای تکثیر و گسترش به سرعت می‌توانند خزانه‌ها را از بین ببرند. در بیماری‌های قارچی متأسفانه پس از مبتلا شدن گیاه درمان بسیار سخت خواهد بود و پیشگیری بهترین روش برای مقابله با این نوع بیماری‌ها است.
بسیار مشاهده می‌شود جوانه‌ها بعد از سبز شدن ضعیف شده و بر روی خاک می افتند و یا رنگ آنها تغییر کرده و بی رنگ یا سیاه می‌شوند. تمامی این مشکلات ناشی از بیماری‌های قارچی می‌باشد. که اگر سریعاً پیشگیری نشود می‌تواند کل خزانه شما را از بین ببرد. بذرها ممکن است اصلاً سبز نشوند یا در همان مرحله اول سبز شدن از بین بروند. یکی دیگر از نشانه‌های بیماری‌های قارچی رشد باریک و نخ مانند جوانه‌ها است. جوانه‌ها به دلیل ضعیف بودن سیستم ریشه‌ای خیلی سریع‌تر از گیاهان بالغ آلوده می‌شوند.

سه گونه از قارچ‌های بیماری زا شامل Rhizoctonia spp و Fusarium spp، Pythium spp بیشترین نقش را در ایجاد بیماری‌های بستر گیاهان دارند. این قارچ‌ها معمولاً در رطوبت بالا رشد و نمو می‌کنند و به سرعت جوانه‌ها را آلوده می‌کنند.

اسپورهای Fusarium spp می‌تواند توسط حشرات به خاک بستر منتقل شود. Pythium spp نیز بیشتر از لوازم آلوده مانند شلنگ، سینی، دست، شلنگ گسترش پیدا می‌کند.

خاک آلوده، نور کم، سرد بودن خاک و عدم تهویه مناسب اصلی‌ترین عوامل رشد و نمو بیماری‌های قارچی می‌باشد.

پیشگیری و درمان پوسیدگی جوانه‌های کاکتوس:

۱- به محض مشاهده جوانه‌هایی که مشکوک به بیماری قارچی هست، آنها را جدا کرده و هوادهی به بستر کاشت را زیاد کنید، خزانه را در محلی پر نور تر قرار دهید و از سم‌های قارچ‌کش استفاده کنید. برای قارچ‌کشی از سموم قارچ‌کش مانند مانکوزب یا کاربندازیم می‌توانید استفاده کنید.

۲- قبل از کاشت تمامی وسایل کاشت را استریل کنید و در محیطی تمیز اقدام به کاشت کنید.

۳- خاک را قبل از کاشت با سم‌های قارچ‌کش ضد عفونی کنید و یا خاک را در فصل تابستان چند روز در معرض تابش شدید آفتاب قرار دهید.

۴- بذرها را از فروشنده‌های معتبر تهیه کنید. خود بذرها ممکن است آلوده باشند و پس از سبز شدن از بین بروند. تمامی بذرهای سایت میهن کاکتوس با قارچ کش های مخصوص ضدعفونی میشوند.

۵- از آب سرد برای آبیاری جوانه‌ها استفاده نکنید. آب ولرم و هم دما با محیط مناسب برای آبیاری می‌باشد.

۶- تا قبل از سه ماهگی اقدام به کوددهی نکنید.

۷- بعد از سبز شدن همه بذرها شروع به هوادهی کنید

.۸- سعی کنید محیط کاشت بذر کاکتوس و ساکولنت ها جدا از گیاهان بزرگ باشد.این بیماری‌ها همچنین در موقع قلمه زدن کاکتوس‌ها و ساکولنت ها بخصوص قلمه از برگ نیز مشاهده می‌شوند.

 روش های تکثیر کاکتوس

نحوه تکثیر کاکتوس برای انواع کاکتوس‌ ها متفاوت است. روش تکثیر کاکتوس با استفاده از پاجوش برای تکثیر گیاهانی مانند آلوئه ورا انجام می‌گیرد.
نحوه تکثیر کاکتوس با استفاده از پاجوش یکی از روش‌های ساده تکثیر کاکتوس‌ بشمار می‌آید. پاجوش‌ها در اصل نسخه کوچکتر کاکتوس هستند که از کنار گیاه مادر جوانه می‌زند. بسیاری از گونه های کاکتوس را می‌توان با استفاده از پاجوش تولید و تکثیر نمود.

هر چند که با توجه به نوع کاکتوس برخی با استفاده از برگ و برخی با استفاده از بذر تکثیر می‌یابند. نحوه تکثیر کاکتوس از طریق پاجوش بسیار راحت تر و سریعتر از رشد و پرورش آن از طریق بذر و عمل دقیق پیوند زدن است. پاجوش‌ها مشخصات مشابه گیاه مادر را بروز می‌دهند و تغییراتی که در کاشت بذر رخ می‌دهد، موجب ایجاد گیاهی با ویژگی‌های متفاوت از مادر نمی‌شود. بیشتر پاجوش‌ها در قاعده گیاه شکل می‌گیرند اما برخی نیز در طول ساقه یا حتی بر روی برگ تشکیل می‌شوند.

چه کاکتوس‌هایی پاجوش تولید می‌کنند؟

همه کاکتوسها پاجوش تولید نمی‌کنند بلکه بسیاری از کاکتوس‌های بشکه ای (بارل) و رزی (رزت) چنین ویژگی دارند. در گیاهانی مانند آلوئه ورا و یوکا نیز پاجوش تولید می‌شود. در طبیعت کاکتوس بشکه ای بزرگ (اچینو کاکتوس گروزونی) پاجوش تولید میکند و با به اشتراک گذاشتن مواد غذایی و آب و فراهم کردن سایه برای محافظت در مقابل آفتاب شدید، از پاجوش مراقبت میکند.بیشتر پاجوشها در قاعده گیاه شکل می‌گیرند اما برخی نیز در طول ساقه یا حتی در روی برگ تشکیل می‌شوند. همه انواع این پاجوشها را می‌توانید جدا کنید و بگذارید ریشه تولید کرده و یک گیاه جدید تشکیل بدهد. یک کاکتوس بالغ سالم با پاجوش را انتخاب کنید و پاجوش آن را ببرید. تکثیر کاکتوس از طریق پاجوش بسیار آسان است به شرطی که پاجوش را درست ببرید، محیط مناسبی برای آن در نظر بگیرید و بگذارید مدتی بماند تا انتهای آن خشک شود یا به عبارتی کال ببندد.
معمولا پاجوش‌ها به دو دسته ریشه‌دار و بدون ریشه تقسیم می‌شوند.

نکات مهم در مورد پاجوش های دارای ریشه:
در نحوه تکثیر کاکتوس با استفاده از پاجوش که خود دارای ریشه است اما به گیاه مادر چسبیده‌اند بدین صورت عمل می‌شود که در ابتدا باید به آرامی با یک چاقو تیز محل چسبیدگی را برش داده و گیاه پاجوش را در یک گلدان پر شده از ماسه قرار دهید. بهترین مکان برای کاشت پاجوش کاکتوس خاک با زهکشی خوب و ریگ دار است. شما به راحتی می‌توانید خودتان با ترکیب 50 درصد پومیس یا پرلیت و 50 درصد پیت یا کمپوست خاک مناسب مورد نیاز را درست کنید.
زمانی که پاجوش را در خاک قرار دادید نیاز به آبدهی نیست همین که خاک مقداری نمناک باشد در ابتدای امر برای پاجوش کاکتوس کافی است. بعد از مدت زمان یک هفته الی 10 روز شما می‌توانید به گیاه آب دهید بدین حالت که از مقدار کم آب شروع و هر سری مقدار آب را افزایش دهید تا گیاه به آب مورد نیاز خود به صورت کم کم عادت کند. لازم به ذکر است اگر در زمان‌های اولیه آب‌دهی را آغاز می‌کردید باعث تنبلی گیاه و عدم ریشه‌دهی و یا موجب پوسیدگی آن می‌گشتید.
برای کاشت پاجوش کاکتوس از گلدانی استفاده کنید که تنها کمی بزرگتر از قطر قاعده آن باشد. یک سوم یا نیمی از قاعده گیاه را با خاک بپوشانید تا گیاه نیفتد.
نکته مهم و اساسی در این روش این است که تا زمانی که گیاه هنوز شروع به رشد نکرده نبایستی در معرض مستقیم نور آفتاب قرار بگیرد و باید در سایه باشد.
بعد از ۱ تا ۲ ماه با توجه به نوع کاکتوس رشد گیاه آغاز شده که این مورد را با مشاهده تیغ‌های جدید می‌توان دریافت کرد. پس نتیجه کار این است که زمانی که بر روی گیاه تیغ جدید دیده شد گیاه کامل سالم است و شروع به رشد کرده است.
پاجوش بدون ریشه را چگونه تکثیر کنیم؟
اگر پاجوش کاملا به گیاه مادر چسبیده و اصلا ریشه‌ای نداشته باشد در مرحله اول از نحوه تکثیر کاکتوس باید بدانید چگونه پاجوش را از گیاه جدا کنید. چاقوی بسیار تیزی بردارید و تیغه آن را با الکل یا محلول 10 درصد سفید کننده تمیز کنید. با این کار نمی‌گذارید میکروب‌ها وارد محل برش شوند.
پاجوش را به صورت اریب برش دهید. شیب دار بودن سطح برش در گیاه مادر موجب انحراف مسیر آب شده و کمک می‌کند این ناحیه پیش از این که پینه ببندد، دچار پوسیدگی نشود.
برخی افراد ترجیح می‌دهند انتهای بریده شده پاجوش را پودر سولفور (گوگرد) بپاشند تا مانع از مشکلات قارچی و پوسیدگی شوند. این کار در بیشتر مواقع ضرورتی ندارد به شرطی که بگذارید انتهای بریده شده قلمه، کاملا خشک شود. ممکن است چند هفته یا حتی چند ماه این فرایند طول بکشد. در این زمان انتهای بریده شده باید خشک و سفت شده و کمی چروکیده و تا حدی مایل به سفید شود.
بعد از پینه زدن، گیاه را در یک گلدان که پر شده از ماسه‌ای نمناک قرار دهید و یک هفته آن را در یک سایه بگذارید. با گذشت یک هفته از کاشت کم کم شروع به آب دادن گیاه کرده و بعد از یکی دو ماه که روی گیاه تیغ‌های جدید مشاهده گردید می‌توان گیاه را به گلدان اصلی خودش منتقل کرد.
بیشتر کاکتوس‌ها ظرف چهار تا شش هفته ریشه می‌دهند اما در برخی نیز ممکن است چند ماه فرایند ریشه دهی طول بکشد. به گیاه دقت کنید تا رشد هر گونه جوانه جدید در آن را متوجه شوید. رشد جوانه نشان دهنده تولید و رشد ریشه است. در این زمان گیاه جوان می‌تواند مواد مغذی و آب را دریافت کند.
نحوه تکثیر کاکتوس با استفاده از بذر:
نحوه تکثیر کاکتوس به روش بذری هر چند که نیاز به زمان زیاد دارد ولی برای برخی از انواع کاکتوس‌ روش تکثیر کاکتوس بایستی بدین صورت انجام شود
کاکتو‌س‌ها با توجه به نوع شکل، نحوه پرورش و رشد به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند. تقسیم‌بندی تکثیر کاکتوس‌ها معمولا به دوصورت جنسی و غیر جنسی انجام می‌شود. روش‌های قلمه زدن، پیوند زدن از طریق برگ، خوابانیدن و ... از روش‌های غیر جنسی و تکثیر با بذر از روش‌های جنسی محسوب می‌شوند.
به‌طور کلی همه انواع کاکتوس‌ها را نمی‌توان از طریق پیوند زدن و یا قلمه زدن تکثیر کرد. بعضی از انواع کاکتوس‌ها و ساکولنت‌ها مانند ژیمنوکالیسیوم (Gymnocalycium)، کاکتوس های فرو کاکتوس (ferocactus)، میوه اژدها و دیگر انواع آن‌ها باید از طریق بذر تکثیر نمود. هر چند که نحوه تکثیر کاکتوس به روش بذری روشی زمان بر و طولانی است.

نحوه تکثیر کاکتوس به روش برگی:
گیاهانی هستند از خانواده کاکتوس‌ها که در واقع به گیاهانی گفته می‌شود که قادر به ذخیره آب در ریشه، ساقه و برگ خود هستند؛ به همین دلیل توانایی استقامت در گرما ومحیط‌های خشک را به مدت زمان زیاد دارند. بدلیل اینکه کاکتوس‌‌ها و گیاهان برگ گوشتی اغلب رشد کندی دارند و نسبت به دیگر گل‌ها و گیاهان از شکل و فرم مناسب‌‌تر و اندازه کوچکتری برخوردارند، نگهداری آن‌ها در منازل و آپارتمان‌ها اهمیت ویژه‌ای دارد. پس دانستن چگونگی تکثیر و پیوند زدن این گیاهان می‌تواند به زیبایی محیط زندگی ما کمک فراوانی کند.
تکثیر کاکتوس‌ها به روش‌های قلمه، پاجوش، بذر و پیوند زدن انجام می‌شود. این پیوند زدن می‌تواند برگی و یا قلمه‌ای انجام گیرد. برای تکثیر کاکتوس از طریق برگ و ساقه دانستن نکاتی لازم است. این که چه برگ و ساقه‌ای برای قلمه زدن و تکثیر استفاده شود را خودتان می‌توانید با بررسی ظاهری تشخیص دهید. ترجیحا از بر‌گ‌هایی که چروک و خرابی کمتری در گل اولیه دارند استفاده کنید تا نتیجه بهتری بگیرید.

مراحل تکثیر کاکتوس با استفاده از برگ:
مرحله اول: نحوه تکثیر کاکتوس بدین صورت است که در ابتدای امر جداسازی برگ‌ها باید انجام گیرد به نحوی که برگ کاملا از گیاه اولیه یا همان گیاه مادر جدا شده باشد. حتی المقدور سعی شود از مکان‌هایی که ظاهر گیاه اولیه بهم نخورده باشد برگ جدا شود. با کمی تکان دادن به آرامی می‌توانید این برگ‌ها را جدا کنید.
مرحله دوم: نکته اساسی پس از جدا کردن برگ‌ها و حتی ساقه گیاهان کاکتوسی این است که بایستی سطح مقطع برش زده از برگ یا ساقه به مدت چند روز در هوای آزاد قرار گرفته شود تا سطح آن کاملا خشک شود. این سطح مقطع به‌شدت مستعد نفوذ قارچ و بیماری‌های گیاهی است؛ پس خشک شدن آن ضروری است. اگر ندانسته برگ یا ساقه را در خاک گذاشته‌اید تا 5 روز از آبیاری کردن آن خودداری کنید.
مرحله سوم:‌ پس از این مرحله بایستی برگ کاکتوس و یا ساقه آن را روی خاک قرار دهید. این کار باعث می‌شود تا مقداری بسیاری اندک از رطوبت خاک جذب برگ و یا ساقه شود. برگ کاکتوس و ساقه آن نیازمند نور کم هستند اگر نور خورشید بیش از حد به برگ و یا ساقه بتابد به طور مسلم برگ خراب می‌گردد.
مرحله چهارم: سطح خاک مورد استفاده همواره باید مقداری نمناک باشد. بنابراین بعد از اینکه خاک خشک شد مقدار اندکی آب به آن بدهید. پس از چند هفته گلی که از سر برگ یا ساقه بیرون زده باشد را می‌توانید به راحتی مشاهده کنید. کمی صبر و تحمل می‌تواند به استحکام گل جدید از سر برگ کمک کند. با گذشت زمان این بار باید گل را بخاطر اینکه احتمال انتقال خشکی و از بین رفتن از طرف گل مادر به گل جدید وجود دارد جدا کرد. سعی کنید گل جدید را همراه با ریشه و بقیه متعلقاتش در خاک فرو کنید. شما می‌توانید با آبیاری به موقع گل‌های جدید چندین گل زیبای دیگر به گلدان خود در منزل و به سادگی اضافه کنید.

سرمایه مورد نیاز برای تکثیر و پروش کاکتوس:

برای سرمایه‌گذاری در تولید و تکثیر این گیاه دوست‌داشتنی به‌عنوان یک کسب‌و‌کار خانگی نیاز به سرمایه آنچنانی ندارید. با سرمایه کمتر از ۳ میلیون تومان می‌توانید یک گلخانه کوچک راه‌اندازی کنید. به لحاظ فضایی که باید به این کار اختصاص دهید اصلا نگران نباشید چون از طریق قفسه‌بندی می‌توانید فضای مورد نیاز برای تولید این گیاه را پنج تا شش برابر افزایش دهید و از ارتفاع محل مورد نظر به‌خوبی استفاده کنید. مسئله تامین نور را هم می‌توانید از طریق تامین نور مصنوعی با استفاده از لامپ‌های کم‌مصرف مرتفع کنید.