ثبت شرکت در مناطق آزاد و ویژه اقتصادی

• امکان فعالیت در زمینه‌های تولید و بسته بندی انواع محصولات و واردات و صادرات آنها ( پوشاک – کیف و کفش – جواهرات – ساعت – مواد غذایی – نوشیدنی ها – مواد دارویی – اقلام آرایشی و بهداشتی – مبلمان – ابزار های پزشکی و اپتیکی – مواد اولیه صنایع – ماشین آلات کشاورزی و صنعتی – فرش – خشکبار – محصولات زراعی و باغی – صنایع دستی ایرانی – لوازم ورزشی – کالاهای لوکس – مواد پلاستیکی – ظروف و وسایل یک بار مصرف – قطعات خودرو – لوازم خانگی – لوازم الکترونیکی- لوازم الکتریکی – لوستر و لوازم نوری و روشنایی – شوینده ها – تولید گل و گیاه – محصولات و فرآورده های گوشتی دام وطیور و آبزیان – صنایع نساجی – صنایع سنگین – تولید سنگ و کانی –مصالح ساختمانی و صنعتی – صنایع پلیمری – سرامیک – محصولات چوبی – دیوارپوش – کفپوش – محصولات پتروشیمی – سم و بذر و کود کشاورزی و کلیه ی موارد مجاز بازرگانی ) با توجه به امکانات و ظرفیت های موجود در هر منطقه.
• فعالیت در حوزه مؤسسات مالی و بانکی ایرانی و بین المللی.
• ساخت و ساز مجتمع های مسکونی، تجاری و اداری در سطوح مختلف حتی با برندهای بین المللی.
• احداث مجتمع های گردشگری، توریستی، تفریحی، فرهنگی و ورزشی.
• ارائه خدمات مختلف بیمه گری کالا و مسافر.
• فعالیت‌های تولید صنعتی ( تولید، پردازش، بسته بندی کالا و محصولات زراعی، باغی، دام و طیور و پرورش و تکثیر آبزیان و سایر منابع دریایی و واردات و صادرات این محصولات) .
• فعالیت در حوزه های پتروشیمی و امکان حضور در بازارهای بورس.

مزیت سرمایه گذاری و ثبت شرکت در مناطق آزاد

منطقه آزاد تجاری برای تشویق صادرات صنعتی، شامل کارخانجات تولیدی و صنعتی موقعیت مناسبی برای سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی دارد.همان طور که گفته شد، معمولاَ چنین منطقه‌ای در بندر یا فرودگاه یا ناحیه محصور محافظت شده انتخاب می‌گردد و کالاهای خارجی از طریق هوا، دریا و زمین بدون پرداخت حقوق گمرکی وارد و صادر می‌‍شوند.
در مناطق آزاد، کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی و موسسات اعم از ایرانی و خارجی و سازمان های بین المللی می‌توانند طبق ماده 2 مقررات سرمایه‌گذاری در مناطق آزاد تجاری- صنعتی جمهوری اسلامی ایران سرمایه‌گذاری نمایند.
واردات کالا به مناطق آزاد خارج از مقررات صادرات و واردات و امور گمرکی مناطق آزاد جمهوری اسلامی بوده و از مقررات صادرات و واردات کشور مستثنی می‌باشد.به همین دلیل ، از بهترین مناطق برای ثبت شرکت هم برای اتباع خارجی و هم داخلی به شمار می آید.
سرمایه‌گذار می‌‌تواند در هر یک از مناطق آزاد که بخواهد فعالیت کند برای این منظور تقاضای خود را به همراه پرسش نامه‌ای به سازمان هر منطقه تسلیم می‌نماید که پس از بررسی، مجوز سرمایه گذاری صادر می‌گردد.ملاحظه می شود که صدور مجوز در منطقه آزاد با تشریفات بسیار کمتری صورت می‌گیرد و بهره برداری از فعالیت موضوع مجوز سرمایه گذاری منوط به مجوز بهره برداری توسط سازمان می‌باشد. (تبصره 2 ماده مقررات سرمایه گذاری در مناطق آزاد) البته پس از تشکیل مجمع عمومی موسس شرکت و انتخاب هیات مدیره و مدیرعامل، می‌بایست مراتب در اداره ثبت شرکت‌ها به ثبت برسد.

• به طور کلی از جمله مزایای ثبت شرکت در مناطق آزاد می توان به موارد ذیل اشاره کرد:

1- در اداره ثبت شرکت و مالکیت های صنعتی و معنوی مناطق آزاد امکان ثبت شرکت با مالکیت 100 % خارجی وجود دارد. 100 % مالکیت خارجی
2- ثبت سهل و آسان شرکت ها و موسسات صنعتی و موسسات فرهنگی و مالکیت معنوی.
3- مقررات آسان برای ورود کالاهای مجاز.
4- آزادی کامل ورود و خروج اصل سرمایه و سود حاصل از فعالیت های اقتصادی.
5- تشریفات ساده برای صادرات مجدد و ترانزیت کالا.
6- فعالیت بورس نفت و محصولات پتروشیمی و بورس بین المللی اوراق بهادار.
7- عدم محدودیت انتقال ارز دیگر مناطق آزاد ایران با سایر کشورها.
8- صدور محصولات خارج از کشور بدون پرداخت عوارض گمرکی و بندرگاهی.
9- شرایط و مقررات ساده کار و دسترسی نیروی کار ماهر.
10- نرخ های مناسب برای مصرف انرژی.
11- تضمین و حمایت قانونی از سرمایهگذاران خارجی.
12- امکان صادرات کالاهای تولید شده کیش به سایر سرزمین اصلی.
13- معافیت از حقوق گمرکی برای واردات مواد اولیه ماشین الات صنعتی واحدهای تولیدی خدمات پولی و بانکی انعطاف پذیر.
14- خدمات گسترده بانکی و بیمه ای(هم دولتی هم خصوصی).
15- ورود اتباع خارجی بدون اخذ ویزا.

مدارک مورد نیاز جهت ثبت شرکت در مناطق آزاد

• طبق ماده ی 7 ضوابط ثبت شرکتها و مالکیت صنعتی و مصنوعی در مناطق آزاد برای ثبت هر شرکت با موسسه باید مدارک مشروحه ذیل ارائه گردد:

1- اظهارنامه ثبت
2- اساسنامه شرکت
3- صورتجلسه مجمع عمومی موسسین
4- صورتجلسه اولین جلسه هیات مدیره
5- گواهی بانکی از یکی از بانکهای منطقه معینی بر تودیع حداقل 35% سرمایه نقدی
6- مجوز فعالیت در منطقه صادره توسط سازمان منطقه آزاد ذی ربط
این مدارک مربوط به ثبت شرکت ایرانی است، ولی برای ثبت شعبه یا نمایندگی یک شرکت خارجی طبق ماده 8 ضوابط ثبت شرکتها اطلاعات و مدارک بیشتری باید ارائه شود، از جمله:
1- تعیین نوع شرکت و موضوع فعالیت آن
2- مرجع ثبت شرکت مادر و شماره ثبت
3- معرفی نمایندگان شعبه برای دریافت ابلاغیه ها و اخطاریه‌ها
4- معرفی سایر شعب یا نمایندگی‌های شرکت در ایران
5- تعیین تابعیت شرکت
کلیه مدارک تسلیمی شرکت خارجی باید به زبان فارسی ترجمه رسمی شده باشد و حکم نمایندگی فرد مورد نظر برای تسلیم تقاضای ثبت شعبه باید به تصدیق نمایندگی ایران در کشور متبوع شرکت رسیده باشد.
طبق مقررات تاسیس و فعالیت موسسات بیمه در مناطق آزاد بر خلاف سایر انواع شرکت های تجاری، تاسیس و ثبت شرکتها و موسسات بیمه در مناطق آزاد مستلزم اخذ مجوز از شرکت بیمه مرکزی ایران می‌باشد.

مراحل ثبت شرکت در مناطق آزاد

• _ مراجعه سرمایه‌گذار به معاونت اقتصادی سازمان و درخواست صدور مجوز برای ثبت شرکت

_ تکمیل فرم درخواست تعیین نام توسط متقاضی
_ تایید نام شرکت توسط واحد ثبتی بعد از استعلام‌های مربوطه
_ ارائه مجوز سرمایه‌گذاری به متقاضی توسط واحد مربوطه و در صورت لزوم معرفی به سایر نهادها جهت اخذ مجوزهای لازم
_ارائه مدارک به سرمایه‌گذار و متقاضی ثبت شرکت
_ تکمیل مدارک توسط سرمایه‌گذار و ارائه آن به واحد ثبتی
_ کنترل مدارک توسط واحد ثبتی
_ پرداخت حقوق ثبتی به بانک توسط سرمایه‌گذار و ارائه فیش آن به واحد ثبتی
_ ثبت شرکت در دفاتر ثبت شرکتها
_ پلمپ دفاتر تجاری
_ ارائه یک نسخه از مدارک ثبتی به سرمایه‌گذار
_ ارائه یک نسخه از آگهی به واحد صادر کننده مجوز جهت انجام مراحل بعدی

تغییرات حقوقی ثبت شرکت در مناطق آزاد

طبق ماده ی 10 ضوابط ثبت شرکتها در مناطق آزاد «اشخاص حقوقی مکلفند به منظور ثبت هرگونه تغییرات در اساسنامه و ترکیب هیات مدیره، بازرسان، صاحبان امضای مجاز،کاهش یا افزایش سرمایه و انحلال شرکت یا موسسه ظرف یک هفته مراتب را به صورت کتبی به واحد ثبتی منطقه اطلاع دهند. عدم اطلاع به موقع رافع مسئولیت مدیران اشخاص حقوقی مذکور نخواهد بود.»

اظهارکننده موظف است ظرف مدت یک هفته هر گونه تغییراتی را در مفاد اظهارنامه، طی اظهارنامه جدیدی که در سه نسخه تنظیم می‌شود تهیه و به واحد ثبتی سازمان تسلیم کند تا در دفتر ثبت تجارتی واحد ثبتی قید گردد.
در مورد شرکت‌های بیمه چون تاسیس آنها با مجوز شرکت بیمه مرکزی ایران صورت می‌گیرد، در طول فعالیت شرکت بیمه مرکزی بر آنها نظارت دارد.در مورد این شرکت ها برخی از تغییرات موکول به موافقت بیمه مرکزی ایران گردیده است.
طبق ماده ی 5«مقررات تاسیس و فعالیت بیمه در مناطق آزاد»این موارد عبارتند از:
1-تغییرات در اساسنامه
2-تغییرات در مدیران
3-تغییرات در سرمایه
4-تغییرات در سهام سهام داران
به موجب ماده 9 مقررات تاسیس و فعالیت موسسات بیمه در مناطق آزاد در صورت ورشکستگی یا عدم توانایی مالی شرکت بیمه، شرکت بیمه مرکزی می تواند پروانه ی فعالیت شرکت بیمه را لغو کند. همچنین بموجب ماده ی 10 از همان مقررات،چنانچه شرکت بیمه بر خلاف اساسنامه خود یا سایر مقررات حاکم بر شرکت های بیمه رفتار کند، شرکت بیمه مرکزی فعالیت شرکت مزبور را بطور موقت یا دائم ممنوع می‌کند.
همچنین طبق تبصره 1 ماده  4 آئین نامه ی اجرایی عملیاتی پولی و بانکی در مناطق آزاد بطور کلی هر گونه تغییرات در اساسنامه بانکها و موسسات اعتباری باید به پیشنهاد سازمان منطقه آزاد به تایید شورای پول و اعتباری برسد.
واحد ثبتی موظف است مراتب تاسیس شرکت یا موسسه و تغییرات آن را حداکثر ظرف 10 روز از تاریخ ثبت به منظور درج در روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران و روزنامه محلی به هزینه متقاضی به آن روزنامه اعلام نماید.(ماده 12)
هزینه های مربوط به ثبت شرکت، موسسه و تغییرات آن همچنین ثبت علایم و اسامی تجاری و پلمپ دفاتر تجاری و غیر تجاری به موجب دستورالعملی که با رعایت قوانین مربوط توسط سازمان هر منطقه تهیه می شود دریافت می‌گردد.(ماده 20)

• منطقه ویژه اقتصادی

منطقه ویژه اقتصادی عبارت است از محدوده جغرافیایی مشخص در مبادی ورودی یا در داخل کشور که به منظور جذب سرمایه‌های خارجی و داخلی و همچنین ایجاد عرصه فعالیت‌های تولیدی و تجاری جهت افزایش صادرات کالا و ارائه بهینه خدمات برای حضور فعال در بازارهای منطقهای و بین المللی ایجاد می‌شوند.

• فهرست مناطق ویژه اقتصادی ایران

_ منطقه ویژه اقتصادی سیستان ( استان سیستان و بلوچستان ، شهرستان رامشار )
_ منطقه ویژه اقتصادی سبزوار ( استان خراسان رضوی ، شهرستان سبزوار )
_ منطقه ویژه اقتصادی سرخس ( استان خراسان رضوی ، شهرستان سرخس )
_ منطقه ویژه اقتصادی سلفچگان ( استان قم ، شهرستان قم )
_ منطقه ویژه اقتصادی سیرجان ( استان کرمان ، شهرستان سیرجان )
_ منطقه ویژه اقتصادی ارگ بم ( استان کرمان ، شهرستان بم )
_ منطقه ویژه اقتصادی رفسنجان ( استان کرمان ، شهرستان رفسنجان )
_ منطقه ویژه اقتصادی اسلام آباد غرب ( استان کرمانشاه ، شهرستان اسلام آباد غرب )
_ منطقه ویژه اقتصادی بروجرد ( استان لرستان )
_ منطقه ویژه اقتصادی لرستان ( استان لرستان )
_ منطقه ویژه اقتصادی شیراز ( استان فارس ، شهرستان شیراز )
_ منطقه ویژه اقتصادی سهلان ( استان آذربایجان شرقی ، شهرستان تبریز )
_ منطقه ویژه اقتصادی تجاری سلماس ( استان آذربایجان غربی ، شهرستان سلماس )
_ منطقه ویژه اقتصادی پیام ( استان البرز، شهرستان کرج )
_ منطقه ویژه اقتصادی عسلویه ( استان بوشهر ، شهرستان کنگان )
_ منطقه ویژه اقتصادی بوشهر ( استان بوشهر ، شهرستان بوشهر )
_ منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس ( استان تهران ، شهرستان تهران )
_ منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی ( استان خوزستان ، شهرستان بندر امام خمینی ( ره ) )
_ منطقه آزاد ویژه ویژه اقتصادی چابهار ( استان سیستان و بلوچستان ، شهرستان چابهار )
_ منطقه ویژه اقتصادی شهید رجایی ( استان هرمزگان ، شهرستان بندر عباس )
_ منطقه ویژه اقتصادی یزد ( استان یزد ، شهرستان یزد )
_ منطقه ویژه اقتصادی امیر آباد ( استان مازندران ، شهرستان بهشهر )
_ منطقه ویژه اقتصادی کاوه ( استان مرکزی ، شهرستان ساوه )
_ منطقه ویژه اقتصادی خلیج فارس ( استان هرمزگان ، شهرستان بندرعباس )

• اهداف کلی در بخش تجاری منطقه ویژه

به موجب قانون تشکیل و اداره مناطق ویژه اقتصادی جمهوری اسلامی ایران مصوب 5/9/1384 و آیین نامه اجرایی آن اهداف کلی منطقه بشرح ذیل می‌باشد:
_ فراهم نمودن زمینه استراتژی نوین برای توسعه و گسترش منطقه به منظور افزایش تولید و صادرات.
_ ارتقا سطح تکنولوژی و بهره گیری از فن آوری‌های برتر و نوین اقتصادی.
_ جذب سرمایه‌های خارجی و داخلی.
_ ایجاد عرصه فعالیت های تولیدی و تجاری جهت افزایش صادرات کالا و ارائه بهینه خدمات برای حضور فعال در بازارهای منطقهای و بین المللی.
_ ایجاد فرصتهای شغلی جدید و ارتقای سطح اشتغال در کشور.
_ کاهش هزینه‌های تولید به منظور ورود به بازارهای رقابتی جهان.
_ اجرای سیاست‌های توسعه منطقه ای و ایجاد قطب‌‎های اقتصادی و صنعتی.
_ پردازش کالا یا ایجاد تغییرات در آن برای تحصیل ارزش‌افزوده با استفاده از امکانات بالقوه.

• مزیت های مناطق ویژه اقتصادی

_ صدور مجوز ساخت و پایان کار بصورت رایگان.
_ تبعیت از قانون کار مناطق آزاد تجاری و صنعتی در مناطق ویژه.
_ ورود ماشین آلات خط تولید و ابراز و اثاثیه اداری بدون عوارض گمرکی.
_ معافیت گمرکی تا سقف ارزش افزوده و پرداخت عوارض گمرکی مازاد بر ارزش افزوده قطعات خارجی در تولیدات .

برخی از مهم‌ترین تفاوت‌های مناطق آزاد و ویژه را می‌توان در موارد زیر خلاصه کرد:

معافیت مالیاتی به مدت ۱۵ سال در مناطق آزاد وجود دارد و در مناطق ویژه اقتصادی تخفیف مالیاتی طبق مقررات داخل کشور است.

خرده‌فروشی کالا در مناطق ویژه اقتصادی فقط برای اتباع خارجی امکان‌پذیر است، لیکن در مناطق آزاد خرده‌فروشی برای اتباع خارجی و داخلی امکان دارد.

مقررات روادید برای اتباع خارجی در مناطق ویژه براساس ضوابط داخل کشور است، ولی در مناطق آزاد روادید در مرزهای ورودی اعطا می‌شود.

مقررات کار و بیمه اجتماعی در استخدام اتباع خارجی در مناطق آزاد تابع مقررات خاص مناطق است، ولی در مناطق ویژه اقتصادی تابع مقررات داخل کشور خواهد بود.

نکات کاربردی:

• منطقه آزاد از شمول قانون کار خارج بوده و تابع مقررات اشتغال مناطق آزاد مصوب 1372 هستند؛ قانون اخیر در مناطق ویژه اقتصادی و پارک‌های علم و فناوری نیز اجرا می‌شود؛ بنابراین در منطقه اخیر نیز از مزیت معافیت از اجرای قانون کار مصوب 1369 بهره‌مند هستند؛ مهمترین ویژگی مقررات کار در مناطق آزاد تاکید بر توافقی بودن مفاد قراردادکار و کاهش مقررات آمره و اجباری است که در قانون کار آمده است؛با وجود این، در قانون اشتغال در مناطق آزاد هم، پرداخت حداقل حقوق مصوب وزارت کار الزامی است.
•  صرف وجود اقامتگاه کارفرما در منطقه آزاد، موجب خروج قرارداد کار از قانون کار نمی‌شود، بلکه محل اشتغال کارگر باید در منطقه آزاد باشد.
• در مناطق آزاد کارفرما تعهدی به پرداخت عیدی و پاداش سالانه ندارد مگر اینکه در قرارداد به نحو دیگری توافق شده باشد.
• کارفرما اصولاََ تعهدی به پرداخت سنوات ندارد مگر اینکه در قرارداد به نحوی دیگر توافق شده باشد.

مالیات در مناطق آزاد:

اشخاص فعال در مناطق آزاد، از مالیات‌های مستقیم ( اعم از عملکرد، حق تمبر و نقل و انتقال) معاف هستند؛ گفتنی است صرف ثبت شرکت در منطقه آزاد موجب بهره‌مندی از معافیت مالیاتی نیست بلکه درآمد حاصل از فعالیت در منطقه آزاد موجب معافیت می‌گردد؛ بنابراین اگر شرکت مستقر در منطقه آزاد مانند کیش، کالایی را در کیش فروخته و در همان جا تحویل دهد از مالیات معاف است ولی اگر تعهد تحویل​ آن به خریدار در تهران نماید از مالیات معاف نیست؛ البته ثبت شرکت در منطقه آزاد قرینه فعالیت در منطقه آزاد بوده و شرکت ثبت شده در منطقه آزاد از برخی مالیات‌ها نضیر مالیات انتقال سهام یا مالیات بر سرمایه شرکت قطعاََ معاف است.

مالیات در مناطق ویژه اقتصادی:

برخلاف مناطق آزاد تجاری و صنعتی، مناطق ویژه اقتصادی و شهرک‌های صنعتی اصولاََ دارای معافیت مالیاتی نیستند مگر در خصوص بنگاه‌های تولیدی و معدنی موضوع ماده 132 که مدت معافیت دو سال افزایش می‌یابد؛ به طور کلی  مناطق ویژه از حمایت کمتری نسبت به مناطق آزاد برخوردار است.