خلاصه مطالعات امکان‌سنجی (طرح توجیهی) تولید و بسته‌بندی آب معدنی

مقدمه 

آب این ماده حیاتی و با اهمیت در دنیا نقش بسیار مهمی را در شکل‌گیری تمدن‌ها و استمرار آن­ها داشته است مروری بر سوابق تمدن‌­هایی که در طول تاریخ شکل گرفته و شکوفا شده‌اند نشانگر این واقعیت است که وجود آب و امکان دسترسی به آن یکی از کلیدی‌ترین عوامل فراگیری و استمرار آن‌ها بوده است. افزایش تقاضا برای آب و اوج گیری رقابت بین مصرف‌کنندگان مختلف موجب شده انسان برای ایجاد موازنه و تعادل بین توزیع نیازها و منابع آب موجود مستقیماً در وضعیت طبیعی رودخانه‌ها دخالت کند و با ایجاد تاسیسات گوناگون ذخیره و توزیع آب، شرایط طبیعی را به منظور تامین نیازهای خود تغییر دهد. آب معدنی و آب شرب بعنوان یکی از نیازهای اساسی روزمره انسان و استمرار حیات می‌باشد. میزان نیاز روزمره هر فرد به آب ۱ تا ۲ لیتر می‌باشد که بستگی به شرایط آب و هوایی و سن و سال دارد. استفاده از آب آشامیدنی سالم و گوارا یکی از مهم­ترین فاکتورهای مصرف آب می‌باشد که از سالیان بسیار دور به آن توجه شده است. 

در ادامه خلاصه‌‌ای از مطالعات امکان‌سنجی (طرح توجیهی) تولید آب معدنی ارائه شده است.

معرفی محصول 

آب معدنی محصول بسته‌بندی شده آب گوارا و قابل شرب با ویژگی­‌های فیزیکی، شیمیایی و میکرو بیولوژی تعریف شده، می‌باشد که مستقیما از چشمه و یا نقاط حفر شده از طبقات زیر زمینی به دست می‌آید و دارای خواص ‌بهداشتی و درمانی می­‌باشد و در معرض هیچگونه پالایش خارج از استانداردهای مربوطه قرار نگیرد ‌و در محل‌ چشمه و یا منابع ‌آبی مربوطه‌ در شرایط ‌‌خاص ‌بهداشتی بسته‌بندی می‌گردد.

انواع آب معدنی

۱) آب معدنی گازدار: آبی است که پس از تصفیه‌های لازم و بسته‌بندی مقدار گاز آن برابر با مقدار گازی می‌باشد که آب در مظهر چشمه دارد.

۲) آب معدنی بدون گاز: آب معدنی است که پس از تصفیه و بسته‌بندی فاقد گاز کربنیک مازاد بر مقدار لازم جهت نگهداری املاح بی کربنات موجود و یا گازهای دیگر باشد.
۳) آب معدنی گازدار شده: آب معدنی است که پس از تصفیه‌های لازم از منبع دیگری گازکربنیک به آن اضافه شود. 

ظرفیت اسمی سالانه این طرح با توجه به ظرفیت ماشین‌آلات خط تولید، که یک خط 18,000 بطری 1.5 لیتری در ساعت و دیگری 18,000 بطری 0.5 لیتری در ساعت می‌باشد، پس با دو شیفت کاری، خط 1.5 لیتری سالانه 86,400,000 بطری و خط 0.5 لیتری نیز 86,400,000 بطری به طور جداگانه تولید خواهند کرد. بنابراین مصرف سالانه آب واحد جهت تولید 172,800,000 لیتر خواهد بود.
ظرفیت ماشین‌آلات پریفرم برای 1.5 لیتری (30 گرمی) 32,600 عدد در ساعت می‌باشد که اگر با نصف ظرفیت خود و به صورت شبانه روزی کار کند، سالانه 117,360,000 عدد پریفرم تولید خواهد نمود که 86,400,000 عدد آن برای تولید داخل مصرف شده و 30,960,000 عدد آن به صورت پریفرم به فروش خواهد رسید.
همچنین ظرفیت ماشین‌آلات پریفرم برای 0.5 لیتری (16 گرمی) 40,600 عدد در ساعت می‌باشد که اگر با نصف ظرفیت خود و به صورت شبانه روزی کار کند، سالانه 146,160,000 عدد پریفرم تولید می¬کند که 86,400,000 عدد آن برای تولید داخل و 59,760,000 عدد آن به همین صورت پریفرم به فروش خواهند رسید.

معرفی کد آیسیک و تعرفه گمرکی محصول 

کد آیسیک محصولات موردنظر طرح به شرح زیر است:

آب معدنی تحت زیرتعرفه 2011، مقررات گمرکی ایران با عنوان "آب،‌ همچنين آب‌هاي معدني طبيعي يا مصنوعي (Artificial) و آب‌هاي گازدار شده، كه به آنها قند يا ساير مواد شيرين‌كننده يا خوشبوكننده اضافه نشده باشد؛ يخ و برف"، کد تعرفه گمرکی 22011000، 22019000 صادر و وارد می­‌شود.

شرایط ورود کد 22011000، 22019000، داشتن اجازه از وزارت بازرگانی و وزرات صنعت، معدن و تجارت، 55 درصد حقوق ورودی در سال 1399 (حقوق گمرکی 4% و سود بازرگانی 51%) می‌­باشد.

واحدهای تولیدکننده محصول

 این محصول تا انتهای سال 1398 حدود 546 واحد فعال بوده است که در مجموع ۹۲,۲۶۰,۳۸۲ تن تولید داشته‌اند.برای مشاهده جزئیات دقیق واحدهای فعال و واحدهای در حال احداث تولید محصول بر روی لینک زیر کلیک کنید.

* مشاهده واحدهای فعال و واحدهای در حال احداث محصول

همچنین با کلیک بر روی هر یک از کدهای تعرفه زیر میزان صادرات و واردات صورت گرفته با آن کد، کشورهای وارد کننده، صادر کننده و... قابل مشاهده است.

* مشاهده واردات و صادرات محصول با کد تعرفه 2201

کاربردهای محصول

موارد مصرف آب‌های معدنی در زمینه درمان و مصرف خوراکی می‌باشد.

درمان با آب‌های معدنی

استفاده از آب‌های معدنی، تاریخی بسیار کهن دارد ولی استفاده علمی از آب‌ها پس از شناخت اثرات درمانی آن­‌ها در قرن اخیر تحقق یافته است. آب‌های معدنی به روی بدن انسان و یا مخصوصاً نواحی ویژه‌ای از بدن دارای اثراتی می باشد که این اثرات در هنگام مصرف مستقیم از آب چشمه (یعنی اولین نقطه‌ای که آب معدنی ظاهر می‌شود) شدیدتر می‌باشد. آب‌های معدنی که در نقاط مختلف وجود دارد هر کدام اثر ویژه مربوط به همان آب را دارد زیرا ترکیبات هر آب معدنی ویژه همان منطقه است که ظاهر شده است مثلاً:

-آب‌های سولفات‌کلسیم سرد، خاصیت افزاینده ‌ادرار دارد که در اصطلاح پزشکی به آن مدر گویند.

- آب‌های سولفاته‌سدیم و منیزیم، ملین است یعنی با خوردن آن یبوست بیمار برطرف خواهد شد.

- آب‌های بیکربنات سدیم مؤثر بر حالت تعادل اسیدی (سرد مزاجی) و بازی (گرم مزاجی) اعضاء خواهد بود.

- آبه‌ای سولفوره سدیم رادیو اکتیوگرم، برای درمان بیماری‌های تنفس مفید است.

- آب‌های سولفوره‌سدیم رادیو اکتیوگرم، برای درمان بیماری‌های تنفس مفید است.

- آب‌های رادیواکتیو موجب فعالیت و ترمیم سلول و بافت‌های بدن شده، باعث ازدیاد کلسیم سازی گشته و می‌تواند رگ‌های ‌خونی ‌بدن را گشاد نموده مدر باشد و نهایتاً آرام بخش ‌و باکتری کش است. 

بازار محصول

با توجه به آخرین وضعیت صادرات و واردات آب بسته‌بندی شده عمده کشورهای مدنظر به عنوان بازار هدف شامل عراق، افغانستان و ترکمنستان بوده است. همچنین ظرفیت مناسب آب‌های معدنی کشور و نزدیکی به بازارهای حوزه خلیج فارس به عنوان یکی از بزرگترین بازارهای مصرف آب معدنی از جمله فرصت‌هایی این که باید روی آن سرمایه‌گذاری کرد.

اگرچه وضعیت فعلی بازار آب در کشور در حال حاضر در شرایط بحران کمبود آب قرار دارد. اما این امر نه تنها تاثیری بر بازار آب معدنی نداشته بلکه می‌تواند در آینده و با فرهنگ سازی موجب رونق این بازار شود. همچنین با توجه به اینکه دولت تلاش دارد الگوی مصرف آب شرب در کشور را به سمت آب‌های بسته‌بندی شده ببرد، به همین دلیل از توسعه واحدهای فعال در این بخش حمایت می‌کند. در چنین شرایطی براساس آمارهای گمرک، میزان صادرات این محصولات از رقم ۹ میلیون دلار در سال ۸۸ به ۷ میلیون دلار در سال ۹۲ رسیده است. این کاهش شدید صادرات آب معدنی تولید داخل، به نوعی بیانگر رشد مصرف داخلی در سال‌های گذشته است.

روش تولید 

تولید آب‌معدنی بدین صورت است که ابتدا از سر‌چشمه به کارخانه منتقل شده و در آنجا ذخیره و تصفیه می‌شود. این آب در بطری­‌های که قبلا تولید شده، توسط دستگاه­‌های پرکن شرکت GyM اسپانیا پر می‌شود. لازم به ذکر است که بطری­‌ها نیز در داخل کارخانه از PET و توسط دستگاه­‌های تزریق شرکت‌Huskey بصورت پریفرم در آمده و سپس بوسیله دو دستگاه باد کن شرکت UROLA اسپانیا باد می‌شوند. حال بطری­‌ها بعد از پر شدن و بسته‌شدن درب آن­‌ها بوسیله نوار نقاله به سمت دستگاه لیبل زن برده شده و لیبل می‌خورد. بعد از آن، کد و تاریخ آن مشخص شده و توسط پلاستیک شیرینگ بسته‌بندی شده و بوسیله لیفتراک به انبار انتقال می‌یابد. 

سرمایه گذاری طرح

زمین مورد نیاز برای تولید محصولات موردنظر طرح، 30,000 مترمربع می‌باشد.

*هر دلار معادل 280,000 ریال در نظر گرفته شده است. 

هزینه های تولید طرح

هزینه‌های تولید بر اساس پيش‌بيني توليد در ۱۰۰ درصد ظرفيت اسمی محاسبه می‌گردد و براي سال‌هاي قبل از دستيابي به ۱۰۰% ظرفيت با توجه به ميزان توليد و هزينه‌هاي ثابت و متغير، تعديلات لازم اعمال می‌گردد. كل هزينه‌هاي توليد اين طرح كه شامل هزينه‌هاي عملياتي و غيرعملياتي توليد می‌باشد و معادل 2,662,983 میلیون ریال می‌باشد.

شاخص های اقتصادی طرح

شاخص‌های اقتصادی طرح تولید و بسته‌بندی آب معدنی توسط نرم افزار کامفار محاسبه شده‌اند و به شرح زیر است.