خلاصه مطالعات امکان سنجی (طرح توجیهی) تولید کود ارگانیک ورمی کمپوست

معرفی محصول 

​اهداف و ضرورت اجرای طرح ورمی کمپوست در ایران:

• ارزش افزوده بالا
• بهره برداری زود و سریع
• اشتغال زایی (در روستاها و شهرها)
• در تمام نقاط کشور می تواند به عنوان طرحی نو مطرح شود
• توسعه اقتصادی_کسب درآمد
• هزینه کم جهت اجرا برای یک نفر و یا شرکت
• و در نهایت سلامتی مردم

مواد اولیه:

1.کرم خاکی

2.انواع کود ها و مواد زائد

3.پلاستیک

و...

​الف: مواد مناسب برای تولید کود ورمی کمپوست

تغذیه
کرمهای خاکی می توانند از تمام انواع زباله های غدایی،زباله های حیاط و باغچه و کاغذ و مقوا تغذیه نمایند زباله های باغچه ای مانند برگها،علفهای کوتاه شده،شاخ و برگ های کوچک، زائدهای گیاهی غیر چوبی می باشند که همه قابل تبدیل به ورمی کمپوست هستند. خاکستر چوب نیز به عنوان منبع آهک محسوب می شود که باید به میزان کمی مورد استفاده قرار بگیرند.

فضولات حیوانی
می توان از مدفوع حیوانی مانند گوسفند، اسب، بز و طیور ( به غیر از مرغ ) برای این منظور استفاده نمود.لازم است پیش از استفاده از مدفوع حیوانی به جز احشام آزمایشات و پیش بینی های اولیه مختلفی در مورد عوامل بیماری زا و واکنش در مقابل کرم های خاکی انجام داد. در ضمن باید در استفاده از مدفوع اسب بسیار دقت شود زیرا مدفوع این حیوان حاوی ویروس تتانوس است که برای انسان مهلک و کشنده است.

زباله های کشاورزی
همچنین می توان از زباله های کشاورزی که پس از برداشت محصول و خرمن کوبی به دست می آید نیز استفاده کرد، این زباله ها شامل شاخه ها، برگ ها، سبوس ( به جز شلتوک)، پوست، زباله های سبزیجات، خرده برگ ها، زباله های فرآوری صنایع غذایی و تفاله نیشکر می باشند.

زباله های جنگلی
این زباله ها تولیدات گیاهی از قبیل تراشه های چوب، خاک اره و خمیر کاغذ را شامل می شود.

زباله های شهری
زباله های شهری که هر روز تولید می شوند در بر دارنده موارد مهمی از بقایای آلی شهری می باشند که می توانند در تولید ورمی کمپوست استفاده شوند.

ب: انواع روش ها
1- روباز 2- سربسته 3- با استفاده از مش 4- خانگی

1- رو باز: این روش بیشتر برای بازیافت زباله های شهری و همچنین برای کسانی کاربرد خواهد داشت که دارای گاوداری یا زمین شخصی در مجاورت گاوداری داشته و هدف اصلی از بین بردن زباله ها یا رفع بوی بد حاصله از کود دامداری و .... می باشد و کیفیت کود حاصله و همچنین راندمان تولید کرم اهمیت چندانی نخواهد داشت و در نهایت در سال بیش از دو مرحله نمی توان برداشت نمود.
2- سربسته: در این روش سعی بر آن می شود که تمام شرایط بهینه گردد و هم کیفیت کود تولیدی و راندمان تولید کرم افزایش و همچنین بازه زمانی را می توان کاهش داد و همچنین می توان 2 تا 3 بار در سال محصول برداشت نمود.
3- با استفاده از مش: در این روش با افزایش تهویه سعی بر آن داریم که راندمان تولید کرم را به حد اکثر رسانیم و تقریبا شبیه به روش سر بسته و البته کمی هزینه برتر می باشد.
4- خانگی: همان طور که از اسم این شیوه مشخص می باشد برای منازل و در ابعاد بسیار کوچک تر و بسیار کم هزینه تراست و به هیچ عنوان احتیاج به خرید دستگاه مخصوص و خاصی ندارد.

خواص ورمی کمپوست:

• سبک و فاقد هرگونه بو
• عاری از تخم علف های هرز
• حاوی میکرو ارگانیسم هوازی سفید مانند ازت و باکتری ها
• بالابودن میزان عناصر اصلی غذایی در مقایسه با سایر کودهای آلی
• دارابودن عناصر میکرو مانند آهن، روی، مس و منگنز
• دارابودن مواد محرکه رشد گیاهی نظیر هورمون ها
• قابلیت بالای نگهداری آب و مواد غذایی
• فرآوری سریع تر از سایر کمپوست ها
• عاری از باکتری های غیرهوازی، قارچ ها و میکروارگانیسم هایپاتوژن
• قابل مصرف در پرورش کلیه محصولات کشاورزی

​مصرف کودهای زیستی کم هزینه تر هستند و در اکوسیستم آلودگی به وجود نمی‌آورد. کودهای زیستی مواد نگه‌دارندهٔ میکروارگانیزم‌های سودمند خاک می‌باشند.
کود سبز:
یکی دیگر از راه های افزایش ماده آلی خاک استفاده از کود سبز در تناوب زراعی می باشد. منظور از کود سبز شخم زدن گیاه در خاک پس از رشد کافی و بدون برداشت محصول است. اثر کود سبز بر خصوصیات فیزیکی خاک همانند کود حیوانی می باشد.

ولی کود سبز عملاً مواد غذایی به خاک اضافه نمی کند، بلکه آن چه را که طی رشد خود از خاک جذب کرده و در خود ذخیره نموده است به خاک بر می گرداند اما در صورتی که از گیاهان تیره بقولات به عنوان کود سبز استفاده شود تمام ازت تثبیت شده را به خاک بر می گرداند. از طرف دیگر کود سبز با جذب و ذخیره مواد غذایی در خود از شسته شدن آن ها جلوگیری می نماید. گیاه مورد استفاده بعنوان کود سبز می بایستی اثرات فیتوتوکسینی بر رشد محصول بعدی نداشته باشد، فصل رشد کوتاهی داشته، تراکم بوته بالا را تحمل کند و رشد سبزینه ای زیادی داشته باشد تا علاوه بر این که مقدار زیادی ماده آلی به خاک اضافه می کند، پوشش کامل خاک را تامین نماید. پوشش کامل خاک برای جلوگیری از فرسایش خاک و بازداری رشد علف های هرز ضرورت دارد. بنابراین اهداف کود سبز را می توان در افزایش ماده آلی خاک، حفظ مواد غذائی خاک (و در صورت استفاده از گیاهان تیره بقولات افزایش ازت خاک)، جلوگیری از فرسایش خاک و مبارزه با علفهای هرز خلاصه نمود. توجه به اهداف فوق روشن می سازد که کود سبز قبل از گیاهان وجینی در تناوب قرار می گیرد.

آمار محصول 

معرفی کاربردهای محصول 

 ویژگی های اختصاصی در گیاهان تزئینی و دارویی:

• تداوم گلدهی گونه های مختلف گیاهان تزیینی
• حفظ رنگها و عطر گلها در طی زمان عرضه
• افزایش نسبت اسانسها و مواد موثر در گیاهان دارویی
• جلوگیری از زرد شدن و ریزش برگ ها
• بهبودجوانه زنی بذرها
• افزایش تداوم گلهای شاخه بریده در طی نگهداری در گلفروشی ها

ویژگی های عمومی:

• افزایش مقاومت به استرس ها و تنش های محیطی
• ارتقاء مقاومت در برابر پاتوژن ها و عوامل بیماری زای خاک
• کاهش و نهایتا حذف مصرف کودهای شیمیایی و مواد محرکه
• افزایش نسبت تبدیل جوانه های رویشی به زایشی
• تشدید ریشه زایی و رشد قلمه ها
• حاوی سطح بالایی از عناصر ضروری برای رشد گیاهان
• تامین کننده عناصر اساسی در ایجاد عطر و طعم در محصولات کشاورزی
• افزایش زمان انبارداری محصولات جمع آوری شده با حفظ کیفیت

روش تولید 

​تولید ورمی کمپوست

فناوری تولید ورمی کمپوست از نظر اکولوژیکی و اقتصادی ، فرایندی در خور اجرا و با حداقل امکانات و به وسیله مردم عادی قابل انجام است.

همچنین ، نقش موثری در مدیریت خاک و بازیافت زباله های آلی دارد. ورمی تکنولوژی راهکاری برای تبدیل ضایعات آلی به فراورده های سودمند مانند ورمی کمپوست از طریق کرم های خاکی است. برای تولید ورمی کمپوست باید کرم های خاکی مناسب را ابتدا تهیه نموده و سپس شرایط محیطی و تغذیه ای را مناسب نمود. کرم های خاکی غذای بسیار غنی را دوست ندارند. گونه ایزینیا فوتیدا قادر به تغذیه از مواد نیمه پوسیده مانند کود گاوی، کود اسبی (کودها باید خشک باشند)، کاه و کلش غلات و برخی زایدات و بقایای گیاهی می باشد( علیخانی ، 1385 .(در داخل این بستر اصلی می توان مواد تازه ای چون زائدات سبزیجات و میوه جات، مواد آلی و قابل تجزیه زباله های خانگی، پسماندهای کارخانجات غذایی و حتی لجن و فاضلاب (به جز فاضلاب صنعتی)، اضافه نمود.

رطوبت مطلوب بستر، هوادهی، تغذیه و جلوگیری از سفت شدن بستر و نگهداری pH در حد 8-7 از نکات کلیدی در تولید ورمی کمپوست می باشد. به طور کلی باید عنوان نمود که بقایای آلی غنی از نیتروژن به جز کود مرغی که برای کرم ها سمی است، برای بستر لازم و ضروری است. این کرم ها در خارج از سفره غذایی حرکت نمی کنند و به همین خاطر جمعیت این کرم ها بسته به دسترسی آنها به مواد غذایی رشد کرده و تثبیت می شود. این کرم ها از نور آفتاب و بارندگی گریزان بوده، باید آنها را از این دو عامل محافظت نمود. لذا در اولین مرحله لازم است ابتدا بستر های مناسب کرم خاکی را در مکان مناسب و سرپوشیده تهیه نمود. 

تهیه بستر کشت یاتکثیر کرم های خاکی

بستر های مختلفی برای این منظور می توان تهیه نمود اما در این مجموعه تنها به ارائه دونوع بستر پرداخته می شود(Gupta ، ٢٠٠٣) 

1 -بستر سیمانی

 مخزن سیمانی به طول 2 متر و عرض 1 متر با عمق 1 متر درون یا بر روی زمین آماده نمائید. این مخزن در قسمت انتها دارای یک خروجی برای تخلیه آب اضافی است. در لایه زیرین این مخزن سیمانی یک لایه به ضخامت 5 سانتی متر از آجرهای شکسته و سنگریزه درشت آماده سازید. این لایه به خروج آب اضافی از عمق مخزن کمک می کند. بر روی این لایه خاک به ضخامت 15سانتی متر بریزید. که به این لایه اصطلاحاً لایه پایه گفته می شود. بر روی این لایه پایه ، پهن حیوانات را به ضخامت حداقل 5 سانتی متر قرار دهید. حداقل 100 عدد کرم خاکی را بر روی این لایه قرار دهید. این لایه ها را با استفاده از آب مرطوب نمائید. بر روی این لایه می توان لایه ای از مخلوط برگ ، پهن حیوانات و مخلوط های دیگر از مواد آلی را قرار داد. بهتر است روی این لایه ها با برگ نخل یا شاخ و برگ درختان دیگر پوشانده شود.

2-بستر پشته ای

برای ایجاد پشته ها مراحل کار به شرح زیر است.

1 ـ زمینی مسطح، بدون سنگ و کلوخ وخرده شیشه انتخاب و سطح آن را مرطوب و سپس کاملاً کوبیده تا سفت شود. علت این امر جلوگیری از ایجاد هیبرید کرم های مورد استفاده با کرم های خاکی معمولی و زائل شدن آن ها می باشد.

2 ـ برای محافظت کرم ها در برابر بارندگی و نور آفتاب سایبانی از مواد مختلف ایجاد نمایید.

3 ـ پشته ای از کود گاوی نیمه پوسیده به شکل گنبدی به عرض 70 و ارتفاع 50 سانتی متر و طول دلخواه ایجاد و به منظور خروج شیرابه کود با میزان فراوانی آب شسته شود.

4 ـ در طول خط الراس پشته به عمل 15 سانتی متر شیاری ایجاد و داخل آن کرم های خاکی را آزاد نمایید. سپس روی کرم ها کود ریخته شود. 

5 ـ پشته به صورت روزانه به منظور حفظ رطوبت آبپاشی شوند. 

6 ـ کرم ها از پشته پس از تولید ورمی کمپوست با استفاده از غربال کرم ها جداسازی و برای مراحل بعدی در جای مناسبی نگهداری شوند.

اصول مدیریتی پرورش کرم های خاکی 

1 -بر طبق نیاز کرم ها به آن ها غذا بدهید. یک کیلوگرم ضایعات آلی برای تغذیه کرم ها به اندازه 2 کیلوگرم کافی است. 

2 -رطوبت را در بستر کشت در حال مطلوب نگهدارید. بسته به شرایط آب و هوایی می تواند بعد از 2 تا 7 روز اقدام به آبیاری پشته ها نمایید.

3 -به منظور هوادهی بهتر محتویات بستر کشت کرم های خاکی را به صورت هفتگی بررسی و اقدام به وارونه کردن مواد بستر نمایید. 

4 -گودال یا بستر را در زیر سایبان نگهدارید. 

5 -دمای بستر کشت باید بین 12 تا 25 درجه قرار داشته باشد. 

6 -pH بستر کشت را به طور منظم بررسی و بین 6 تا 8 ثابت نمایید. 

7 -روی بستر کشت را با استفاده از کیسه گونی برای جلوگیری از تخم گذاری مگس بهتر است بپوشانید. 

ماشین آلات مورد نیاز 

 Semi-wet crusher
(Mixer machine (with pump
(Die Granulator ( pelletizer + polisher
Belt Conveyors

و ...

خلاصه برآورد مالی: 

*اعداد و ارقام تخمینی هستند و تا زمان تکمیل نشدن طرح، قابل استناد نیستند.

تولید کود ارگانیک ورمی کمپوست