خلاصه مطالعات امکان سنجی (طرح توجیهی) تولید مواد‌غذایی آماده مصرف

مقدمه 

گوشت و فرآورده‌های آن یکی از منابع پرارزش پروتئینی در ارتباط با تغذیه بشر محسوب می‌گردد. در کشور ما صنایع گوشت به ویژه در ده سال اخیر یکی از مهم‌ترین و مسئله­‌سازترین شاخه‌های صنایع غذایی به شمار می‌آید. فرآورده‌های متنوع و گوناگونی که امروزه از گوشت­‌های مختلف تهیه می‌گردند، بدون وجود دانش فنی و اطلاعات کافی در زمینه گوشت و علوم وابسته به آن و همچنین تکنولوژی تهیه فرآورده‌های گوشتی مسلماً از کیفیت خوراکی و بهداشتی مناسبی برخوردار نخواهند بود. استفاده بی‌رویه و نابجا از مواد افزودنی مختلف که بسیاری از آن­ ها خطرات جبران ناپذیری را برای مصرف کنندگان فراهم می‌آورند نیز، بیشتر ناشی از عدم آگاهی از تکنولوژی این صنعت می‌باشد. خانه‌هاي كوچك، انسان‌­هاي مشغول، فرصت‌هاي كوتاه و زندگي سريع و پر‌شتاب، مشخصات اصلي زندگي امروزي است. ديگر نه مي‌توان و نه بايد كه مواد‌غذايي را به روش سنتي نگهداري كرد. استفاده از غذاي آماده و بسته‌بندي شده علاوه بر هماهنگي با نيازهاي عصر حاضر، از لحاظ بهداشتي و اقتصادي نيز بهتر از آماده‌سازي و نگهداري سنتي است.

معرفی محصول

غذا از آغاز پیدایش بشر همواره یک عامل مهم و حساس در زندگی روزمره او به شمار می‌رفته و بسیاری از مهاجرت‌ها و جنگ‌های او نیز بخاطر دستیابی به مناطقی بوده که در آنجا غذای بیشتری یافت می‌گردید. تمدن‌های اولیه نیز عموماً در مناطقی پا گرفته‌اند که ابزار و امکانات محیطی تهیه غذا مهیا ‌تر بوده است. غذا در این دوران عمدتاً بصورت ساده و غیر فرآیند آن مصرف می‌گردید و از قابلیت نگهداری کوتاهی برخوردار بود. تا آنکه به­ تدریج با کشف آتش و بعد از آن با کشف روش­‌هایی چون خشک‌کردن، نمک‌سود‌کردن، دود‌ دادن و تغییر مواد‌غذایی که اکثراً اتفاقی بر سر راه او قرار گرفتند توانست غذا را از صورت اولیه آن خارج نموده و زمان نگهداری آن را نیز افزایش داده، که نقطه اوج این حرکت را می‌توان ابداع روش «کنسرواسیون» دانست که دست بشر را برای نگهداری غذا بسیار باز گذاشت و او را قادر ساخت که از زادگاه خود بسیار دور شود. نکته مهمی که از ابتدا در مورد غذا رو در روی بشر وجود داشت تبدیل مواد‌غذایی از صورت طبیعی آن به حالتی بود که ماندگاری بیشتری داشته باشد و حداقل بتواند آن را تا فصل رویش و یا فراوانی بعدی حفظ نماید. در مورد گوشت نیز با توجه به آنکه شکار و صید در فصول معینی بیشتر یافت می‌شدند و یا امکان دسترسی به آن­ ها بیشتر بود او را به این فکر انداخت که از گوشت شکار و بعدها دام‌­های اهلی فرآورده‌ای بسازد که ماندگاری بیشتری داشته باشد و به تدریج آموخت که با خرد کردن گوشت و افزودن نمک و ادویه به آن می‌تواند این امر را انجام دهد و بعدها دود دادن و خشک‌کردن را نیز آموخت و بدین ترتیب پایه‌های اولیه تولید این فرآورده‌های‌گوشتی گذارده شد. از آنجایی که محصولات این واحد در گروه غذاهای فست‌فود و بسته‌بندی کردن گوشت قرار می‌گیرند در زیر به خلاصه‌ای از تاریخچه فست‌فود و تاریخچه بسته‌بندی کردن مواد‌غذایی اشاره‌ می‌کنیم.
تاریخچه فست‌فود:
در روم باستان، دكه‌های فروش نان و زیتون وجود داشته است. در شرق آسیا مغازه‌هایی بوده‌اند كه رشته‌فرنگی آماده عرضه می‌‌كردند. در خاورمیانه، از سال‌های دور تا امروز دكه‌های فروش فلافل را داشته‌ایم. در هند قدیم انواع اغذیه‌ آماده وجود داشته است. در كشورهای غرب آفریقا نیز از قدیم‌‌الایام، بروشت می‌‌فروختند كه نوعی كباب‌چوبی است. اما فست‌‌فود به شكل امروزی دقیقاٌ در هفتم جولای 1912 و در آمریكا متولد شد. در این روز رستورانی با نام "اتومات" در نیویورك افتتاح شد كه در واقع نوعی كافه ‌تریا بود. آن­ها غذاهای از پیش آماده را در محفظه‌های گرم‌كننده‌ شیشه‌ای قرار می‌‌دادند و مشتریان از طریق دستگاه‌های سكه‌ای اقدام به خرید آن می‌‌كردند. اتومات خیلی زود شعبات متعددی در گوشه و كنار آمریكا افتتاح كرد و 20 سال بی‌‌رقیب باقی ماند. بالای در ورودی رستوران‌های اتومات نوشته بود"ما كار مادران را كم كرده‌ایم." بعد از اتومات ‌نوبت به شركت آمریكایی "وایت‌كسل‌" (قلعه‌ی سفید) رسید كه همبرگرهایش فقط پنج‌ سنت قیمت داشت كه برای مشتریان واقعاً به صرفه بود. آن­ها علاوه بر اینكه قیمت را حسابی پایین آورده بودند، نوآوری دیگری هم داشتند، خط تولید غذا را به شكلی تعبیه كرده بودند كه تمام مشتریان می‌‌توانستند خیلی راحت شیوه‌ی آماده كردن غذا را ببینند. در سال 1940 سر و كله‌ی "مك‌دونالد" پیدا شد كه امروزه نامش مترادف با صنعت فست‌‌فود است. برادران مك‌دونالد، دیك و مك، با یك باربكیو شروع كردند. اما دیگر لازم نبود كه مشتریان برای تهیه‌ غذا از خودروی خود پیاده شوند. باربكیوی آنها به اصطلاح حالت Driving داشت. برادران مك‌دونالد بعد از هشت سال وقتی كه دیدند بیشتر سودشان از فروش همبرگر است، رستوران‌شان را سه‌ ماه بستند و وقتی در سال 1948 مجدداً آن را افتتاح كردند، منوی‌شان كوتاه و ساده شده بود: همبرگر، سیب زمینی، چند نوع شیك (Shake)، قهوه و كوكاکولا كه البته همه از قبل آماده و بسته‌‌بندی شده بودند. دیگر لازم نبود كه فروشندگان منتظر سفارش مشتریان بمانند.
تاریخچه فست فود ایران:
از دوران جنگ دوم به بعد اول ساندویچ ‌فروش‌ها در تهران و سپس در طول 10 سال در شهرستان‌ها افتتاح شدند که غالب‌کارکنان آن­ها ارمنى بودند. نخستین بار در خیابان استامبول تهران چند مغازه که ماهی و ماهی‌دودی و لوله‌هاى کالباس مى‌فروختند ساندویچ عرضه کردند که بهای آن دانه‌ای پنج قران بود. نان بولکا (سفید بامزه ترشى‌خمیر)، خیارشور حلبى تبریز، کمى کره که به نان مى‌مالیدند و چند برگ جعفرى تازه خرد می‌کردند. در تهران طی دو دهه 1330 تا 1350 تعداد‌ ساندویچ ‌فروشى‌ها از ده‌هزار گذشت. در اوایل دهه 1340‌، همبرگر وارد بازار غذای ایران شد. تاپس همبرگر در بلوار ناهید، خیابان جردن (آفریقا)، اولین همبرگرها را با بهای سه تومان عرضه می‌کرد که با یک بطری پنج ریالی نوشابه و یک پاکت سیب‌زمینی به بهای پنج ریال، قیمت کل غذا از 40 ریال بیشتر نبود، وقتی همبرگر" تاپس" بهای غذای خود را گران کرد و چهل ریال بابت یک همبرگر گرفت، غوغایی در تهران برپا شد. شهرداری دخالت کرد و دستور بازگشت به بهای سابق را داد که صاحب همبرگرفروشی زیر بار نرفت و به جای همبرگر، پیتزا عرضه کرد که گران‌تر بود. اولین پیتزا در ایران در خیابان ویلا و همزمان در خیابان شاه عباس آن زمان در نیمه سال‌های دهه 1340 عرضه شد که آن را پیتزای پنتری می‌خواندند و در آن دو رستوران غذاهایی مانند مرغ در سبد (همین مرغ سوخاری) که با سیب‌زمینی تنوری سرو می‌شد و اغذیه دیگر می‌آوردند.

هدف از اجرای این طرح تولید 1000 تن مرغ منجمد، 1000 تن گوشت منجمد، 700 تن انواع برگر از گوشت، 500 تن انواع برگر از گوشت مرغ، 300 تن انواع کباب لقمه از گوشت قرمز، 100 تن انواع کباب لقمه از گوشت مرغ، 200 تن ناگت و شنیسل از گوشت قرمز، 700 تن ناگت و شنسل از گوشت مرغ، 500 تن جوه کباب آماده مصرف، 300000 وعده انواع پیتزا، 450000 وعده ساندویچ مرغ، 450000 وعده ساندویچ گوشت، 150000 وعده الویه و 3000000 وعده غذای سنتی (چلو خورش قورمه سبزی) در سال در یک شیفت کاری 8 ساعته و در 300 روز کاری می‌باشد.

معرفی کد آیسیک و کد تعرفه گمرکی

کد آیسیک محصولات طرح به شرح زیر است:

گوشت منجمد مرغ تحت زیر تعرفه 0207، مقررات گمرکی ایران با عنوان "گوشت و احشای خوراكي پرندگان خانگي شماره 0501، تازه، سردكرده يا منجمد." صادر و وارد می‌شود.
شرایط ورود کد 02071200، داشتن اجازه از وزارت بازرگانی و وزرات صنعت، معدن و تجارت، 26 درصد حقوق ورودی در سال 1399 (حقوق گمرکی 4% و سود بازرگانی 21%) می‌باشد.
گوشت منجمد گاو تحت زیر تعرفه 0202، مقررات گمرکی ایران با عنوان "گوشت حيوانات از نوع گاو، منجمد." صادر و وارد می‌شود.
شرایط ورود کد 02021010 و 02022090 و 02023090، داشتن اجازه از وزارت بازرگانی و وزرات صنعت، معدن و تجارت، 26 درصد حقوق ورودی در سال 1399 (حقوق گمرکی 4% و سود بازرگانی 21%) می‌باشد.
گوشت منجمد گوسفند تحت زیر تعرفه 0204، مقررات گمرکی ایران با عنوان "گوشت از نوع گوسفند يا بز، تازه، سرد‌كرده يا منجمد." صادر و وارد می‌شود.
شرایط ورود کد 02044100 و 02044200 و 02044300، داشتن اجازه از وزارت بازرگانی و وزرات صنعت، معدن و تجارت، 5 درصد حقوق ورودی در سال 1399 (حقوق گمرکی 4% و سود بازرگانی 1%) میباشد.
انواع برگرها، کباب لقمه و فرآورده‌های مشابه با تعرفه 16010000 تحت عنوان "سوسيس، سوسيسون و محصولات مشابه، از گوشت، احشاء يا از خون؛ فرآورده‌هاي غذايي بر اساس اين محصولات."صادر و وارد می‌شود.
شرایط ورود کد 16010000، 40 درصد حقوق ورودی در سال 1399 (حقوق گمرکی 4% و سود بازرگانی 36%) میباشد.

واحدهای تولیدکننده محصول 

این محصولات تا انتهای سال 1398 دارای 857 واحد فعال می‌باشند. استان‌ تهران دارای بیشترین واحد تولیدکننده این محصول است. برای مشاهده جزئیات دقیق واحدهای فعال و واحدهای در حال احداث تولید محصول بر روی لینک زیر کلیک کنید.

* مشاهده واحدهای فعال و واحدهای در حال احداث محصول

همچنین با کلیک بر روی کد تعرفه زیر میزان صادرات و واردات صورت گرفته با این کد، کشورهای وارد کننده، صادر کننده و... قابل مشاهده است.
* مشاهده واردات و صادرات محصول با کد تعرفه 02071200

* مشاهده واردات و صادرات محصول با کد تعرفه 02021010

* مشاهده واردات و صادرات محصول با کد تعرفه 02044100

* مشاهده واردات و صادرات محصول با کد تعرفه 16010000

کاربردهای محصول

محصولات تولیدی این واحد انواع غذاهای آماده مصرف از گوشت مرغ و گوشت قرمز می‌باشد که کاربرد خوراکی دارند، بیشتر گروه‌­های جامعه از این مواد‌غذایی استفاده می‌کنند، خانواده‌ها با خرید این مواد‌غذایی و آماده‌کردن نهایی آن در منزل در وقت صرفه‌جویی کرده و از خرید مواد ‌گوشتی بهداشتی و مطمئن بهره لازم را می‌برند.

 بازار محصول

با توجه به چهار فصلی بودن کشور ایران می‌توان به این نتیجه رسید که کشور از نظر جوی، توانایی تولید مواد اولیه در داخل را دارد. بنابراین از این نظر کشور با کمبودی مواجه نمی‌باشد، محصولات تولیدی طبق ذائقه و سلیقه کشورهای همسایه نیز می‌باشند، زیرا این محصولات در همه جا مورد استفاده قرار می‌گیرد، حتی می‌توان با صادرات غذاهای سنتی ایران نظیر قرمه سزی و چلو خورشت و... مصرف کنندگان خارجی را با فرهنگ و خوراکی‌های ایران آشنا کرد و همین امر سبب افزایش صادرات می‌گردد.
اما از طرفی اگر در ایران بخواهیم روی این صنعت کار کنیم. باید بدانیم تولید، بازاریابی، صادرات و برندسازی کاری همچون کاشت درخت گردوست که چندین سال زمان نیاز دارد تا به صورت سودآور و اقتصادی قابل برداشت باشد. نه مثل کدو که ابتدای سال بکاریم و اواسط سال آن را برداشت کنیم. برندسازی غذا، کاری حساس و در عین حال زمان بر و چند جانبه است که زیرا با ذائقه، سلامت و تغذیه مردم سر و کار دارد.
البته مزیت نسبی که ما و سایر کشورهای اسلامی در حلالیت داریم نکته قابل تاملی است؛ در واقع گذشته از بحث طعم و مزه این غذاها از حیث سلامت و عاری بودن از هر نوع میکروب و انگل، نگاه‌های دنیا را به سمت خودش جلب کرده است. مثلاً در بحران سلامت غذا در چند سال قبل در چین، استان جین سیانگ که دارای جمعیت مسلمان قابل توجهی است (به دلیل استفاده غالب مردم آن از غذاهای حلال) از این بحران در امان بود.

روش تولید محصول 

سرمایه گذاری طرح

زمین مورد نیاز برای تولید مرغ منجمد 1000 تن، گوشت منجمد 1000 تن، انواع برگر از گوشت قرمز 700 تن، انواع برگر از گوشت مرغ 500 تن، انواع کباب لقمه از گوشت قرمز 300 تن، انواع کباب لقمه از گوشت مرغ 100تن، ناگت و شنسل از گوشت قرمز 200 تن، ناگت و شنیسل از گوشت مرغ 700 تن، جوجه کباب آماده مصرف 500 تن، انواع پیتزا 300000 وعده، ساندویچ مرغ 450000 وعده، ساندویچ گوشت 450000 وعده، سالاد الویه 150000 وعده، غذای سنتی 3000000 وعده..، 10000 مترمربع می‌باشد.

*هر دلار معادل 280,000 ریال در نظر گرفته شده است.

هزینه‌های تولید محصول

هزینه‌های تولید بر اساس پيش‌بيني توليد در ۱۰۰ درصد ظرفيت اسمی محاسبه می‌گردد و براي سال‌هاي قبل از دستيابي به ۱۰۰% ظرفيت با توجه به ميزان توليد و هزينه‌هاي ثابت و متغير، تعديلات لازم اعمال می‌گردد. كل هزينه‌هاي توليد اين طرح كه شامل هزينه‌هاي عملياتي و غيرعملياتي توليد می‌باشد و معادل 4,239,259 میلیون ریال می‌باشد.

شاخص های اقتصادی طرح

شاخص‌های اقتصادی طرح تولید مواد‌غذایی آماده مصرف توسط نرم افزار کامفار محاسبه شده‌اند و به شرح زیر است: